Tuesday, November 10, 2009
0000
၁၇၈။ေပၚတူဂီ
(Portugal Republic)
ေနာက္ခံသမိုင္း အက်ဥ္း
(၁၅) ရာစုႏွင့္ (၁၆) ရာစုၾကား ပင္လယ္ေရေၾကာင္းတြင္ လႊမ္းမိုးထားႏိုင္ခဲ့ျပီး ေပၚတူဂီ ႏို္င္ငံ၏ စည္ပင္၀ေျပာခဲ့ေသာ ကာလမ်ား ေနာက္ပိုင္း (၁၇၅၅) လစၥဘြန္း ငလ်င္ဒဏ္ေၾကာင့္ အေတာ္မ်ားမ်ား ပ်က္စီး ဆံုးရံႈးခဲ့ရသည္။ အၾကြယ္၀ဆံုး ကိုလိုနီႏိုင္ငံ ျဖစ္ေသာ ဘရာဇီးကို (၁၈၂၂) တြင္ လြတ္လပ္ေရး ေပးခဲ့ရျပီး နပိုလီယံ စစ္ပြဲမ်ားအတြင္း သိမ္းပိုက္ျခင္း ခံခဲ့ရသည္။ (၁၉၁၀) တြင္ ဘုရင္စံနစ္ကို ျဖဳတ္ခ်ခဲ့သည္။ ထို႔ေနာက္ ႏွစ္ေပါင္း ၆၀ မွ် ၾကာေအာင္ အာဏာရွင္ အစိုးရမွ အုပ္ခ်ဳပ္ခဲ့သည္။ (၁၉၇၄) တြင္ လက္၀ဲယိမ္း စစ္တပ္မွ အာဏာသိမ္းခဲ့ျပီး ဒီမိုကေရစီ ျပဳျပင္ေျပာင္းလဲမႈမ်ား ျပဳလုပ္ခဲ့သည္။ ေနာက္ႏွစ္ထဲမွာပင္ အာဖရိကရွိ ၎၏ ကိုလိုနီ္ႏိုင္ငံအားလံုးကို လြတ္လပ္ေရး ေပးခဲ့သည္။ ေပၚတူဂီသည္ ေနတိုး စတင္ တည္ေထာင္ေသာ ႏိုင္ငံမ်ားတြင္ အပါအ၀င္ျဖစ္ျပီး (၁၉၈၆) တြင္ ဥေရာပဘံုေစ်းအဖြဲ႔ (ယခု ဥေရာပ သမဂၢ) သို႔ ၀င္ေရာက္ခဲ့သည္။
ပထ၀ီ အေနအထား
တည္ေနရာ
ဥေရာပ အေနာက္ေတာင္ဘက္။ ေျမာက္အတၱလႏၱိတ္ သမုဒၵရာႏွင့္ ထိစပ္။ စပိန္ႏိုင္ငံ၏ အေနာက္ဘက္။
ေျမပံုအညႊန္း
ဥေရာပ
ဧရိယာ
ကုန္းေျမ ၉၁,၄၇၀ sq km
ေရ ၆၂၀ sq km
စုစုေပါင္း ၉၂,၀၉၀ sq km
ဧရိယာက်ယ္ျပန္႔မႈ ကမၻာ့အဆင့္ = ၁၁၀
ထိစပ္နယ္ေျမ
စပိန္ ၁,၂၁၄ km
ကမ္းရိုးတန္း
၁,၇၉၃ km
ရာသီဥတု
အပူအေအးမွ်တ္ေသာ ပင္လယ္ရာသီဥတုု၊ ေျမာက္ပိုင္းတြင္ ေအးျမ၍ ေတာင္ပိုင္းတြင္ အေႏြးဓါတ္ပို၍ ေျခာက္ေသြ႔။
ေျမမ်က္ႏွာသြင္ျပင္
တဂတ္စ္ျမစ္ ေျမာက္ပိုင္းတြင္ ေတာင္ထူထပ္။ ေတာင္ပိုင္းတြင္ လႈိင္းတြန္႔ ေျမျပန္႔။
မ်က္ႏွာျပင္အျမင့္ျခားနားခ်က္
အနိမ့္ဆံုးအပိုင္း အတၱလႏိၱတ္သမုဒၵရာ = ၀ m
အျမင့္ဆံုးအပိုင္း ပြန္တာဒိုပီကို ၂၃၅၁ m
သဘာ၀အရင္းအျမစ္
ငါး၊သစ္ေတာ၊(အထူးသျဖင့္ ၀က္သစ္ခ်ေခါက္)၊ သံရိုင္း ၊ ေၾကးနီ၊သြပ္၊သံျဖဴ၊ အျဖိဳက္နက္၊ေငြ၊ေရႊ၊ယူေရနီယံ၊ စက်င္၊ရႊံ႕ေစး၊ ဂ်စ္ပဆပ္၊ ေက်ာက္၊ဆား၊စိုိက္ပ်ိဳးေျမ၊ ေရအားလွ်ပ္စစ္။
လူအရင္းအျမစ္
လူဦးေရ - ၁၀,၇၀၇,၉၂၄ (၂၀၀၉)
လူဦးေရတိုးႏႈန္း - ၀.၂၇၅% (၂၀၀၉)
ေမြးဖြားႏႈန္း - ၁၀.၂၉/၁၀၀၀ ဦးေရ (၂၀၀၉)
ေသဆံုးႏႈန္း - ၁၀.၆၈ / ၁၀၀၀ ဦးေရ (၂၀၀၉)
ပွ်မ္းမွ်အသက္
က်ား = ၇၄.၉၅ ႏွစ္
မ = ၈၁.၆၉ ႏွစ္
စုစုေပါင္း = ၇၈.၂၁ ႏွစ္ (၂၀၀၉)
လူမ်ိဳး
ေပၚတူဂီ
တိုင္းရင္းသားလူမ်ိဳး
မ်ိဳးႏြယ္တစ္စုတည္းမွာပင္ ဆင္းသက္လာေသာလူမ်ိဳး။
ကိုးကြယ္မႈ
ရိုမန္ကက္သလစ္ ၈၄.၅ %
အျခားခရစ္ယာန္ ၂.၂ %
အျခား ၀.၃ %
အမည္မသိ ၉ %
ဘာသာမဲ့ ၃.၉ %
ဘာသာစကား
ေပၚတူဂီ (ရံုးသံုး) မိုင္ရန္ဒိစ္
ျမိဳ႕ေတာ္
လစၥဘြန္း (Lisbon)
(၁၅) ရာစုႏွင့္ (၁၆) ရာစုၾကား ပင္လယ္ေရေၾကာင္းတြင္ လႊမ္းမိုးထားႏိုင္ခဲ့ျပီး ေပၚတူဂီ ႏို္င္ငံ၏ စည္ပင္၀ေျပာခဲ့ေသာ ကာလမ်ား ေနာက္ပိုင္း (၁၇၅၅) လစၥဘြန္း ငလ်င္ဒဏ္ေၾကာင့္ အေတာ္မ်ားမ်ား ပ်က္စီး ဆံုးရံႈးခဲ့ရသည္။ အၾကြယ္၀ဆံုး ကိုလိုနီႏိုင္ငံ ျဖစ္ေသာ ဘရာဇီးကို (၁၈၂၂) တြင္ လြတ္လပ္ေရး ေပးခဲ့ရျပီး နပိုလီယံ စစ္ပြဲမ်ားအတြင္း သိမ္းပိုက္ျခင္း ခံခဲ့ရသည္။ (၁၉၁၀) တြင္ ဘုရင္စံနစ္ကို ျဖဳတ္ခ်ခဲ့သည္။ ထို႔ေနာက္ ႏွစ္ေပါင္း ၆၀ မွ် ၾကာေအာင္ အာဏာရွင္ အစိုးရမွ အုပ္ခ်ဳပ္ခဲ့သည္။ (၁၉၇၄) တြင္ လက္၀ဲယိမ္း စစ္တပ္မွ အာဏာသိမ္းခဲ့ျပီး ဒီမိုကေရစီ ျပဳျပင္ေျပာင္းလဲမႈမ်ား ျပဳလုပ္ခဲ့သည္။ ေနာက္ႏွစ္ထဲမွာပင္ အာဖရိကရွိ ၎၏ ကိုလိုနီ္ႏိုင္ငံအားလံုးကို လြတ္လပ္ေရး ေပးခဲ့သည္။ ေပၚတူဂီသည္ ေနတိုး စတင္ တည္ေထာင္ေသာ ႏိုင္ငံမ်ားတြင္ အပါအ၀င္ျဖစ္ျပီး (၁၉၈၆) တြင္ ဥေရာပဘံုေစ်းအဖြဲ႔ (ယခု ဥေရာပ သမဂၢ) သို႔ ၀င္ေရာက္ခဲ့သည္။
ပထ၀ီ အေနအထား
တည္ေနရာ
ဥေရာပ အေနာက္ေတာင္ဘက္။ ေျမာက္အတၱလႏၱိတ္ သမုဒၵရာႏွင့္ ထိစပ္။ စပိန္ႏိုင္ငံ၏ အေနာက္ဘက္။
ေျမပံုအညႊန္း
ဥေရာပ
ဧရိယာ
ကုန္းေျမ ၉၁,၄၇၀ sq km
ေရ ၆၂၀ sq km
စုစုေပါင္း ၉၂,၀၉၀ sq km
ဧရိယာက်ယ္ျပန္႔မႈ ကမၻာ့အဆင့္ = ၁၁၀
ထိစပ္နယ္ေျမ
စပိန္ ၁,၂၁၄ km
ကမ္းရိုးတန္း
၁,၇၉၃ km
ရာသီဥတု
အပူအေအးမွ်တ္ေသာ ပင္လယ္ရာသီဥတုု၊ ေျမာက္ပိုင္းတြင္ ေအးျမ၍ ေတာင္ပိုင္းတြင္ အေႏြးဓါတ္ပို၍ ေျခာက္ေသြ႔။
ေျမမ်က္ႏွာသြင္ျပင္
တဂတ္စ္ျမစ္ ေျမာက္ပိုင္းတြင္ ေတာင္ထူထပ္။ ေတာင္ပိုင္းတြင္ လႈိင္းတြန္႔ ေျမျပန္႔။
မ်က္ႏွာျပင္အျမင့္ျခားနားခ်က္
အနိမ့္ဆံုးအပိုင္း အတၱလႏိၱတ္သမုဒၵရာ = ၀ m
အျမင့္ဆံုးအပိုင္း ပြန္တာဒိုပီကို ၂၃၅၁ m
သဘာ၀အရင္းအျမစ္
ငါး၊သစ္ေတာ၊(အထူးသျဖင့္ ၀က္သစ္ခ်ေခါက္)၊ သံရိုင္း ၊ ေၾကးနီ၊သြပ္၊သံျဖဴ၊ အျဖိဳက္နက္၊ေငြ၊ေရႊ၊ယူေရနီယံ၊ စက်င္၊ရႊံ႕ေစး၊ ဂ်စ္ပဆပ္၊ ေက်ာက္၊ဆား၊စိုိက္ပ်ိဳးေျမ၊ ေရအားလွ်ပ္စစ္။
လူအရင္းအျမစ္
လူဦးေရ - ၁၀,၇၀၇,၉၂၄ (၂၀၀၉)
လူဦးေရတိုးႏႈန္း - ၀.၂၇၅% (၂၀၀၉)
ေမြးဖြားႏႈန္း - ၁၀.၂၉/၁၀၀၀ ဦးေရ (၂၀၀၉)
ေသဆံုးႏႈန္း - ၁၀.၆၈ / ၁၀၀၀ ဦးေရ (၂၀၀၉)
ပွ်မ္းမွ်အသက္
က်ား = ၇၄.၉၅ ႏွစ္
မ = ၈၁.၆၉ ႏွစ္
စုစုေပါင္း = ၇၈.၂၁ ႏွစ္ (၂၀၀၉)
လူမ်ိဳး
ေပၚတူဂီ
တိုင္းရင္းသားလူမ်ိဳး
မ်ိဳးႏြယ္တစ္စုတည္းမွာပင္ ဆင္းသက္လာေသာလူမ်ိဳး။
ကိုးကြယ္မႈ
ရိုမန္ကက္သလစ္ ၈၄.၅ %
အျခားခရစ္ယာန္ ၂.၂ %
အျခား ၀.၃ %
အမည္မသိ ၉ %
ဘာသာမဲ့ ၃.၉ %
ဘာသာစကား
ေပၚတူဂီ (ရံုးသံုး) မိုင္ရန္ဒိစ္
ျမိဳ႕ေတာ္
လစၥဘြန္း (Lisbon)
Posted in: ကမာၻ႔ႏိုင္ငံမ်ား
0 comments:
Post a Comment
comment ေလးဖတ္ပါရေစ။
စိတ္ရွည္ သည္းခံေပးပါ။