Republic of Poland

၁၇၆။ ပိုလန္
(Republic of Poland)

ေနာက္ခံသမိုင္းအက်ဥ္း

ပိုလန္သည္ (၂၀) ရာစု အလယ္ပိုင္းေလာက္တြင္ စတင္ ဖြံ႔ျဖိဳးလာခဲ့ေသာ ေရွးေဟာင္း ႏိုင္ငံ တစ္ႏိုင္ငံျဖစ္၏။ (၁၆) ရာစုခန္႔တြင္ ပိုလန္၏ ေရႊေရာင္လႊမ္းေသာေခတ္ ျဖစ္ခဲ့သည္။ ေနာက္ရာစုတြင္ သူေကာင္းမ်ိဳးမ်ား အင္အား ၾကီးမ်ားလာျပီး ျပည္တြင္း မျငိမ္အသက္မႈမ်ားေၾကာင့္ အင္အား ခ်ည့္နဲ႔လာခဲ့သည္။ ၁၇၇၂ မွ ၁၇၉၅ အတြင္း သေဘာ တူညီမႈမ်ားျဖင့္ ရုရွ၊ ပရပ္ရွားႏွင့္ ၾသစၾတီးယားတို႔ ပိုလန္ကို ခြဲေ၀ယူခဲ့ၾကသည္။ ၁၉၁၈ ခုႏွစ္တြင္ လြတ္လပ္ေရးရရွိခဲ့ေသာ္လည္း အစိုးရအေနျဖင့္ အေတာ္အတန္ ေပ်ာ့ေျပာင္းျပီး တိုးတက္မႈရွာေဖြႏိုင္ခဲ့သည္။ ၁၉၈၀ တြင္အလုပ္သမား အံုၾကြမႈ ေပၚေပါက္လာခဲ့ျပီး လြတ္လပ္ေရး ကုန္သြယ္မသဂၢ "စည္းလံုးျခင္း" အဖြဲ႔ ေပၚေပါက္လာခဲ့သည္။ ထို႔ေနာက္ ႏိုင္ငံေရးအင္အားစု တစ္ရပ္ အသြင္ေဆာင္လာကာ ၁၉၉၀ တြင္ ပါလီမန္ ေရြးေကာက္ပြဲမ်ားႏွင့္ သမၼတစံနစ္တို႔ကို ဖယ္ရွားပစ္ခဲ့သည္။ ၁၉၉၀ ခုႏွစ္အေစာပိုင္းတြင္ "ေရွာ႔ရိုက္ကုထံုး" ေခၚစနစ္တစ္ရပ္ကို က်င့္သံုးျပီး စီးပြားေရးျပဳျပင္ေျပာင္းလဲမႈမ်ား ျပဳလုပ္ခဲ့ျခင္းအားျဖင့္ ဥေရာပ အလယ္ပိုင္းတြင္ စီးပြားေရး ေတာင့္တင္းေသာ ႏိုင္ငံတစ္ႏိုင္ငံျဖစ္လာခဲ့သည္။ သို႔ေသာ္ အလုပ္လက္မဲ့ႏႈန္းျမင့္မားျခင္း ဖြံ႔ျဖိဳးမႈ မ်ဥ္းေအာက္ က်ေရာက္ေနျခင္း၊ အေျခခံအေဆာက္အဦးမ်ား မျပည့္စံုျခင္း ေက်းလက္ေန ေအာက္လူတန္းစားမ်ား ဆင္းရဲမြဲေတျခင္း စသည့္ အခက္အခဲမ်ား ရင္ဆိုင္ရသည္။ ၂၀၁ ခုႏွစ္ ပါလီမန္ေရြးေကာက္ပြဲတြင္ ေအာက္လႊတ္ေတာ္အတြက္ ကိုယ္စားလွယ္တစ္ဦးမွ ေရြးခ်ယ္တင္ေျမႇာက္ႏိုင္ျခင္း မရွိသည့္အတြက္ စည္းလံုးျခင္းပါတီ ရံႈးနိမ့္သြားခဲ့ရသည္။ ထို႔ေနာက္ စည္းလံုးျခင္းကုန္သြယ္ သမဂၢ၏ေခါင္းေဆာင္သစ္မ်ားက ၄င္းတို႔သမဂၢ၏ ႏိုင္ငံေရးက႑ကို ေလ်ာ့ခ်ရန္ အဖို႔ျပဳခဲ့ၾကသည္။ ပိုလန္သည္ ၁၉၉၁ တြင္ ေနတိုးသို႔၀င္ေရာက္ခဲ့ျပီး ၂၀၀၄ တြင္ ဥေရာပသမဂၢသို႔ ၀င္ေရာက္ခဲ့သည္။ ဒီမိုကေရစီႏွင့္ ေစ်းကြက္ စီးပြားေရးျပဳျပင္ ေျပာင္းလဲမႈမ်ားတြင္ ေအာင္ျမင္မႈရရွိခဲ့သည္။ ဥေရာပ အတၱလႏိၱတ္ အဖြဲ႔မ်ားတြင္လည္း တက္ၾကြေသာ အဖြဲ႔၀င္ႏိုင္ငံတစ္ႏိုင္ငံျဖစ္၏။

ပထ၀ီအေနအထား
တည္ေနရာ
ဥေရာပအလယ္ပိုင္း၊ ဂ်ာမဏီအေရွ ႔ဘက္။

ေျမပံုအညႊန္း
ဥေရာပ

ဧရိယာ
ကုန္းေျမ - ၃၀၄,၂၅၅ sqkm
ေရ - ၈,၄၃၀ sqkm
စုစုေပါင္း - ၃၁၂,၆၈၅ sqkm

ထိစပ္နယ္ေျမ
ဘီလာရုဇ္ - ၆၀၅ km
ခ်က္သမၼတႏိုင္ငံ- ၆၁၅ km
ဂ်ာမဏီ - ၄၅၆ km
လစ္သူေရးနီးယား - ၉၁ km
ရုရွ - ၄၃၂ km
ဆလိုေဗးကီးယား - ၄၂၀ km
ယူကရိန္း - ၄၂၈ km

ကမ္းရိုးတန္း
၄၄၀km

ရာသီဥတု
ေအးျမ၍ အပူအေအးမွတ၊ တိမ္ထူထပ္။ အေတာ္အသင့္ ျပင္းထန္ေသာ ေဆာင္းရာသီတြင္ မိုးမၾကာခဏရြာသြန္း ေလ့ရွိ။ သမမွ်တေသာ ေႏြရာသီတြင္ မိုးဖြဲက်ေလ့ရွိျပီး မိုးၾကိဳးပစ္ေလ့ရွိ။

ေျမမ်က္ႏွာသြင္ျပင္
အမ်ားအားျဖင့္ ျပန္႔ပ်ဴးေသာ ေျမျပန္႔၊ ေတာင္ဘက္ နယ္စပ္တစ္ေလ်ာက္ ေတာင္မ်ာရွိ။

ေျမမ်က္ႏွာသြင္ျပင္ အျမင့္ျခားနားခ်က္
အနိမ့္ဆံုးအပိုင္း
ရက္ဇကီ အယ္လ္ဘာစကီး - ၂m
အျမင့္ဆံုးအပိုင္း ရိုင္ဆီ-၂,၄၉၉ m

သဘာ၀အရင္းအျမစ္
ေက်ာက္မီးေသြး၊ ဆာလဖာ၊ ေၾကးနီ၊ သဘာ၀ဓာတ္ေငြ႔၊ ေငြ၊ ခဲ၊ ဆား၊ ပင္း၊ စိုက္ပ်ိဳးေျမ။

လူ႔အရင္းအျမစ္
လူဦးရ - ၃၈,၄၂၈,၉၁၉ (၂၀၀၉)
လူဦးေရတိုးႏႈန္း - ၀.၀၀၄၇% (၂၀၀၉)
ေမြးဖြားႏႈန္း - ၁၀.၀၄/၁၀၀၀ ဦးေရ (၂၀၀၉)
ေသဆံုးႏႈန္း - ၁၀.၅/ ၁၀၀၀ ဦးေရ (၂၀၀၉)

ပ်မ္းမွ်အသက္
က်ား=၇၁.၆၅ႏွစ္
မ=၇၉.၆၃ႏွစ္
စုစုေပါင္း=၇၅.၆၃ႏွစ္ (၂၀၀၉)

လူမ်ိဳး
ပိုလန္

တိုင္းရင္းသားလူမ်ိဳး
ပိုလန္=၉၆.၇%
ဂ်ာမန္=၀.၄%
ဘီလာရူရွန္း=၀.၁%
ယူကရိန္း=၀.၁%
အျခားအမည္အသိ=၂.၇%

ကိုးကြယ္မႈ
ရိုမန္ကက္သလစ္=၈၉.၈%
အေရွ ႔ေအာ္သိုေဒါ့=၁.၃%
ပရိုတက္စတင့္=၀.၃%
အျခား=၀.၃%
အမည္မသိ=၈.၄%

ဘာသာစကား
ပိုလန္=၉၇.၈%
အျခား=၂.၂%

ျမိဳ ႔ေတာ္
၀ါေဆာ(Warsaw)

Posted in: ကမာၻ႔ႏိုင္ငံမ်ား