Looperative Republic of Guyana

၉၃။ ဂူယားနား(Guyana)
Looperative Republic of Guyana

ေနာက္ခံသမိုင္းအက်ဥ္း

(၁၇) ရာစု အတြင္းက ဒတ္ခ်္ ကိုလိုနီ ပထမ ဦးစြာျဖစ္ခဲ့ျပီး ၁၈၁၅ တြင္ ျဗိတိသွ်ကိုလိုနီ ျဖစ္လာ ခဲ့သည္။ ကြ်န္း စနစ္ဖ်တ္သိမ္းလိုက္ျခင္းေၾကာင့္ ျမိဳ႕ေပၚေဒသတြင္ လူမည္းမ်ား အေျခခ် ေနထိုင္ လာၾကျပီးသၾကားခင္းမ်ားတြင္ အလုပ္ခိုင္းေစရန္ အိႏိၵယမွ လုပ္သားအမ်ားအျပား တင္သြင္းခဲ့သည္။ ယင္းသို႔ယဥ္ေက်းမႈျခားနားမႈမ်ားျပင္းထန္လာျပီး ႏိုင္ငံေရးမျငိမ္သက္မႈမ်ားဆီသို႔ဦးတည္သြားေစခဲ့ သည္။ ၁၉၆၆ တြင္ ျဗိတိန္ထံမွလြတ္လပ္ေရးရရွိျပီး ဆိုရွယ္လစ္စနစ္ကို က်င့္သံုးေသာ အစိုးရမ်ားအုပ္ခ်ဳပ္ခဲ့သည္။ ၁၉၉၂ တြင္ႏိုင္ငံ၏ ပထမဦးဆံုး လြတ္လပ္၍ တရားမွ်တေသာ ေရြးေကာက္ပြဲက်င္းပခဲ့ျပီး ရွက္ဒီဂ်ာဂင္ (Cheddi Jagan) သမၼတ ျဖစ္လာခဲ့သည္။ ၎ ေသဆံုးျပီးေနာက္ ငါးႏွစ္အၾကာတြင္ ၎၏ဇနီး ဂ်က္နက္ဂ်ာဂင္ (Janef Jargan) သမၼတ ျဖစ္လာခဲ့ျပီး ၁၉၉၉ တြင္ က်န္းမာေရးခ်ိဳ႕တဲ့မႈေၾကာင့္ နႈတ္ထြက္သြားခဲ့သည္။ ထို႔ေနာက္ ၂၀၀၁ ခုႏွစ္ တြင္ ဘားရက္ဂ်က္ဒီယို (Bharral Jagdeo)သမၼတ ျဖစ္လာခဲ့ျပီး ၂၀၀၆ ခုႏွစ္တြင္ ထပ္မံအေရြးခံရသည္။

ပထ၀ီ အေနအထား

တည္ေနရာ
ေတာင္အေမရိကတိုက္ေတာင္ပိုင္း။ေျမာက္အတၱလႏိၱတ္သမုဒၵရာ ႏွင့္ ထိစပ္။
ဆူရီနိမ္း ႏွင့္ ဗင္နီဇြဲလား နုိင္ငံမ်ားၾကား။

ေျမပံုအညႊန္း
ေတာင္အေမရိကတိုက္။

ဧရိယာ
ကုန္းေျမ - 196,850 sq km
ေရ - 18,120 sq km
စုစုေပါင္း - 214,970 sq km

ထိစပ္နယ္ေျမ
ဘရာဇီး - 1606 km
ဆူရီနိမ္း - 600 km
ဗင္နီဇြဲလား - 743 km

ကမ္းရိုးတန္း
459 km

ရာသီဥတု
အပူပိုင္းေဒသရာသီဥတု။ အေရွ႕ေျမာက္ကုန္သည္ေလတိုက္ခတ္မႈေၾကာင့္စိုထိုင္း၍ သမမွ်တေသာ ရာသီဥတု။ ေမလ မွ ဩဂုတ္လအထိ ႏွင့္ ႏို၀င္ဘာလ မွ
ဇန္န၀ါရီလအထိ ဟူ၍ မိုးရာသီ ႏွစ္ခုရွိ။

ေျမမ်က္ႏွာသြင္ျပင္
လႈိင္းတြန္႔ကုန္းျပင္ျမင့္မ်ား ၊ နိမ့္ေသာကမ္းရိုးတန္း ေျမျပန္႔မ်ား ၊
ေတာင္ပိုင္းတြင္ ဆဗားနား ျမက္ခင္း။

မ်က္ႏွာျပင္အျမင့္ျခားနားခ်က္
အနိမ့္ဆံုးအပိုင္း အတၱလႏိၱတ္သမုဒၵရာ - 0 m
အျမင့္ဆံုးအပိုင္း ေရာ္ရိုင္မာေတာင္ - 2835 m

သဘာ၀အရင္းအျမစ္
ေဘာက္ဇိုက္သတၱဳ ၊ ေရႊ ၊ စိန္ ၊ သစ္မာ ၊ ပုဇြန္ ၊ငါး ၊

လူ႔အရင္းအျမစ္
လူဦးေရ 770,794 (2008)
လူဦးေရတိုးႏႈန္း 0.211 % (2008)
ေမြးဖြားႏႈန္း 17.85 / 1000 ဦးေရ (2008)
ေသဆံုးႏႈန္း 8.29 / 1000 ဦးေရ (2008)
ပွ်မ္းမွ်အသက္ က်ား - 63.81 ႏွစ္
မ - 69.18 ႏွစ္
စုစုေပါင္း - 06.43 ႏွစ္ (2008)

လူမ်ိဳး
ဂူယန္နိ

တိုင္းရင္းသားလူမိ်ဳး
အေရွ႕အိႏိၵယ - 43.5 %
လူမည္း - 30.2 %
ေသြးေႏွာ - 16.7 %
အေမရင္းဒီးယန္း - 9.1 %
အျခား - 0.5 %

ကိုးကြယ္မႈ
ဟိႏၵဴ - 28.4 % ၊ ပန္တယ္ကိုစတယ္ - 16.9 %
ရိုမန္ကက္သလစ္ - 8.1 % ၊ အဂၤလီကန္ - 6.9 %
ဆဲဗင္းေဒးအက္ဗန္တစ္ - 5 % ၊ မက ္သဒစ္ - 1.7 %
ေယေ၀ါဟာသက္ေသ - 1.1 %
အျခားခရစ္ယာန္ - 17.7 % ၊မြတ္စလင္ - 7.2 %
အျခား - 4.3 % ၊ ဘာသာမဲ့ 4.3 %

ဘာသာစကား
အဂၤလိပ္ ၊ အေမရင္ဒီယန္း စကား ၊ခရီအိုး ၊ ကာရစ္ဘီယံ ဟိႏၵဴနီစတန္၊ အူရဒူ။

ျမိဳ႕ေတာ္
ေဂ်ာ့ေတာင္း (Geargetown)

Posted in: ကမာၻ႔ႏိုင္ငံမ်ား