Republic of Nicaragua

၁၆၂။ ႏိုင္ကာရာဂြါ
(Nicaragua)
Republic of Nicaragua

ေနာက္ခံသမိုင္းအက်ဥ္း

ႏိုင္ကာရာဂြါ၏ ပစိဖိတ္ကမ္းရိုးတန္းတြင္ (၂၉ ) ရာစု အေစာပို္းက ပနာမားေဒသမွ စပိန္တို႔လာေရာက္ ကိုလိုနီျပဳ အေျခခ်ခဲ့ၾကသည္။ ၁၈၂၁ တြင္ စပိန္မွ လြတ္လပ္ေရးရခဲ့ျပီး ၁၈၃၈ တြင္ လြတ္လပ္ေသာ သမၼတႏိုင္ငံ တည္ေထာင္ခဲ့သည္။ (၁၉) ရာစု ပထမရာစု၀က္အတြင္း ကာရစ္ဘီယံ ကမ္းရိုးတန္းေဒသကို ျဗိတိသွ်တို႔ သိမ္းပိုက္ခဲ့သည္။ သို႔ေသာ္ ေနာက္ပိုင္းဆယ္စုႏွစ္မ်ားတြင္ တျဖည္းျဖည္းျပန္လည္ လက္လြတ္ခဲ့ရသည္။ ၁၉၈၇ ခုႏွစ္ အေရာက္တြင္ အစိုးရအတြင္း လက္စားမႈမ်ား အလႊာလႊာအသီးသီးတြင္ ျဖစ္ေပၚမႈမ်ားကို အၾကမ္းဖက္ ဆန္႔က်င္ခဲ့ရာမွ ျပည္တြင္းစစ္ျဖစ္ပြားခဲ့ျပီး မာ့ခ္စ္ ၀ါဒီ ဆန္နီနစၥတာသူပုန္မ်ား (Sandinista) အာဏာရလာခဲ့သည္။

ႏိုင္ကာရာဂြြါ လူမ်ိဳးမ်ားက အယ္လ္ဆယ္ဗါဒိုရွိ လက္၀ဲသူပုန္မ်ားကို ေထာက္ခံခဲ့ျခင္းျဖင့္ အေမရိကန္ျပည္ေထာင္စုမွ ဆန္နီနစၥတာကို ဆန္႔က်င္ေသာ သူပုန္မ်ားကို ၁၉၆၀ ခုႏွစ္မ်ား တစ္ေလ်ာက္လံုး ေထာက္ပံ့ခဲ့သည္။ ၁၉၉၀၊ ၁၉၉၆ ႏွင့္ ၂၀၀၁ ေရြးေကာက္ပြဲမ်ားတြင္မူ ယခင္ဆန္ဒီနစၥတာ ဥကၠဌေဟာင္း ဒန္နီယယ္ေအာ္ေတဂါ ဆာဗီဒရာ (Daniel Ortega Saavedra) အႏိုင္ရရွိခဲ့သည္။ ၂၀၀၈ ျမဴနီစပယ္ေရြးေကာက္ ပြဲမ်ားသည္ မွန္ကန္မႈမရွိေၾကာင္း စြပ္စြဲမႈမ်ားရရွိခဲ့သည္။ အေစာပိုင္းက ျဖစ္ပြားခဲ့ေသာ ျပည္တြင္းစစ္ႏွင့္၁၉၉၈ တိုက္ခိုက္ခဲ့ေသာ ဟာရီကိန္းမစ္ (Mitch) တို႔၏ ဒါဏ္ေၾကာင့္ တိုင္းျပည္အေျခခံအေဆာက္အအံုမ်ားႏွင့္ စီးပြားေရး ထိခိုက္ပ်က္စီးမႈမ်ားကို တျဖည္းျဖည္း ျပန္လည္ တည္ေဆာ္ကလ်က္ရွိသည္။ သို႔ေသာ္ ေအာ္ေတဂါ အစိုးရ လက္ေအာက္တြင္ ဒီမိုကေရစီအဖြဲ႔အစည္းမ်ား အက်ပ္အတည္း ေတြ႔လ်က္ရွိ၏။

ပထ၀ီအေနအထား
တည္ေနရာ
အေမရိကအလယ္ပို္င္း။ ေျမာက္ပစိဖိတ္သမုဒၵရာႏွင့္ တာရစ္ဘီယံပင္လယ္တို႔ၾကား ေကာ္စတာရီကႏွင့္ ဟြန္ဒူးရပ္ ႏိုင္ငံမ်ားၾကား။

ေျမပံုအညႊန္း
အေမရိကအလယ္ပို္င္း၊ ကာရစ္ဘီယံ။

ဧရိယာ
ကုန္းေျမ - ၁၁၉, ၉၉၀ sqkm
ေရ - ၁၀, ၃၈၀ sqkm
စုစုေပါင္း - ၁၃၀, ၃၇၀ sqkm

ဧရိယာက်ယ္ျပန္႔မႈ ကမာၻ႔အဆင့္ - ၁၀၄

ထိစပ္နယ္ေျမ
ေကာ္စရာရီကာ = ၃၀၉ km
ယြန္ဒူးရပ္စ္ = ၉၉၂၂ km

ကမ္းရိုးတမ္း
၉၂၀km

ရာသီဥတု
အိိနိမ့္ပိုင္း အပူပိုင္းရာသီဥတု။ ကုန္းျမင့္ပိုင္း အေအးပို။

ေျမမ်က္ႏွာသြင္ျပင္
က်ယ္ျပန္႔ေသာ အတၱလန္တစ္ ကမ္းရိုးတန္း ေျမျပန္႔မ်ားမွ အတြင္းပိုင္း ေတင္မ်ားဆီသို႔ ျမင့္တက္သြား၊ မီးေတာင္ ကုန္းမ်ားရွိေသာ က်ဥ္းေျမာင္း ပစိဖိတ္ကမ္းရိုးတမ္း ေျမျပန္႔။

ေျမမ်က္ႏွာျပင္အျမင့္ျခားနားခ်က္
အနိမ့္ဆံုးအပိုင္း
ပစိဖိတ္သမုဒၵရာ=0m

အျမင့္ဆံုးအပိုင္း
မိုရိုတန္= ၂,၄၃၈ m

သဘာ၀အရင္းအျမစ္
ေရႊ၊ ေငြ၊ ေၾကးနီ၊ အျဖိဳက္နက္၊ ခဲ၊ သြပ္၊ သစ္၊ ငါး။

လူ႔အရင္းအျမစ္
လူဦးေရ - ၅,၈၉၁,၁၉၉ (၂၀၀၉)
လူဦးရအမ်ာဆံုး ကမာၻ႔အဆင့္ = ၁၀၉
လူဦးေရတိုးႏႈန္း = ၁.၇၈၄%(၂၀၀၉)
ေမြးဖြားႏႈန္း = ၂၃.၂၅ /၁၀၀၀ ဦးေရ (၂၀၀၉)
ေသဆံုးႏႈန္း = ၄.၃ / ၁၀၀၀ ဦးေရ (၂၀၀၉)

ပ်မ္းမွ်အသက္
က်ား=၆၉.၃၈ႏွစ္
မ= ၇၃.၇၅ ႏွစ္
စုစုေပါင္း = ၇၁.၅ ႏွစ္ (၂၀၀၉)

လူမ်ိဳး
ဒိုင္ကာရာဂြာ

တိုင္းရင္းသားလူမ်ိဳး
မက္စတီကို = ၆၉%
လူျဖဴ = ၁၇%
လူမည္း = ၉%
အေမရင္ဒီယန္း= ၅%

ကိုးကြယ္မႈ
ရိုမန္ကက္သလစ္ = ၅၈.၅%
၀ံဂလိ = ၂၁.၆%
ေမာ္ရာဗီယံ = ၁.၆%
ေယေ၀ါဟာသက္ေသ = ၀.၉%
အျခား = ၁.၇%
ဘာသာမဲ့ = ၁၅.၇%

ဘာသာစကား
စပိန္ = ၉၇.၅% (ရံုးသံုး)
မစၥကီတို = ၁.၇%
အျခား = ၀.၈%

ျမိဳ ႔ေတာ္
မာနာဂြါ (Managua)

Posted in: ကမာၻ႔ႏိုင္ငံမ်ား