Republic of Niger

၁၆၁။ႏိုင္ဂ်ာ
(Republic of Niger)

ေနာက္ခံသမိုင္းအက်ဥ္း

1960 တြင္ ျပင္သစ္ထံမွ လြတ္လပ္ေရးရရွိခဲ့ျပီး ၁၉၉၁ ခုႏွစ္အထိ တစ္ပါတီ စစ္အာဏာရွင္စနစ္ျဖင့္ ဗိုလ္ခ်ဳပ္ အလီဆိုင္းဘူး (Gen.Ali Saibou) က အုပ္ခ်ဳပ္ခဲ့ျပီး ျပည္သူလူထု၏ ဖိအားေပးမႈျဖင့္ ပါတီစံု ဒီမိုကေရစီ အေထြအေထြ ေရြးေကာက္ပြဲ က်င္းပေပးခဲ့ရျပီး ၁၉၉၃ တြင္ ဒီမိုကေရစီ အစိုးရအာဏာရလာခဲ့သည္။ ႏိုင္ငံေရးေလာကအတြင္း အခ်င္းခ်င္းတိုက္ခိုက္မႈမ်ားေၾကာင့္ အစိုးရအေနျဖင့္ အၾကပ္အတည္းအတည္း ေတြ႔ခဲ့ရျပီး 1996 တြင္ ကာနယ္ အီဗရာဟင္ဘဲရ္ (Col.2brahim Bare) က အာဏာသိမ္းယူခဲ့သည္။ ၁၉၉၉ တြင္ စစ္တပ္အရာရွိမ်ား ဦးေဆာင္ေသာ အာဏာသိမ္းပြဲတြင္ အီဗရာဟင္ အသတ္ခံခဲ့ရျပီး ဒီမိုကေရစီေရြးေကာက္ပြဲ ျပန္လည္က်င္းပခဲ့သည္။ ထို႔ေနာက္ ယင္းႏွစ္ဒီဇင္ဘာလတြင္ မာမာဒူးတန္ဂ်ာ (Mamadou Tanja) အာဏာ ရရွိလာခဲ့သည္။ ၂၀၀၄ ခုႏွစ္တြင္ တန္ဂ်ာကပင္ ထပ္မံအႏိုင္ရ ေရြးခ်ယ္ခံခဲ့ရသည္။ ႏိုင္ဂ်ာသည္ ကမာၻ႔ႊအဆင္းရဲဆံုး ႏိုင္ငံမ်ားတြင္ တစ္ႏိုင္ငံအပါအ၀င္ ျဖစ္ျပီး အစိုးရ၏၀န္ေဆာင္မႈ မရွိသေလာက္နည္းပါးေသာ ႏိုင္ငံျဖစ္၍ အရင္းအျမစ္သယံဇာတမ်ား တိုးတက္ဖြံ႔ျဖိဳးေရးအတြက္ အစိုးရ ရံပံုေငြလည္း ေလာက္ေလာက္ငွငွ မရွိေပ။

ႏိုင္ငံ၏ လယ္ယာစိုက္ပ်ိဳးေရးႏွင့္ ေမြးျမဴေရးအေျခခံစီးပြားေရးမွာ အာဖရိက ဆာဟယ္ေဒသ၏ (Sahel region) ၏ မိုးေခါင္ေရရွား တိုက္ခတ္မႈဒဏ္ေၾကာင့္ မၾကာခဏ ပ်က္စီးလ်က္ရွိ၏။ ၂၀၀၇ ေဖေဖာ္၀ါရီလတြင္ ႏိုင္ဂ်ီးရီးယား တရားမွ်တေရး လႈပ္ရွားမႈ (Nigerien Movement for Justice-MNJ ) ေခၚ တူအာရက္ (Tuareg) တိုင္းရင္းသားတို႔ ထၾကြခဲ့သည္။ ၂၀၀၇ ႏွင့္ ၂၀၀၈ ခုႏွစ္မ်ားတေလ်ာက္လံုး ႏိုင္ဂ်ာေျမာက္ပိုင္းေဒသ စစ္ေရးပစ္မွတ္မ်ားကို တိုက္ခက္ခဲ့ၾကသည္။ ထိုအခ်ိန္မွ စ၍ သူပုန္ထၾကြမႈ ၾကီးထြားလားခဲ့သည္။

ပထ၀ီအေနအထား
တည္ေနရာ
အေနာက္အာဖရိက အယ္ဂ်ီးရီးယား အေရွ ႔ေတာင္ဘက္။

ေျမပံုအညႊန္း
အာဖရိက

ဧရိယာ
ကုန္းေျမ - ၁,၂၆၆,၇၀၀ sqkm
ေရ - ၃၀၀ sqkm
စုစုေပါင္း - ၁.၂၆၇ သန္း sqkm

ထိစပ္နယ္ေျမ
အယ္လ္ဂ်ီနီယား - ၉၅၆ km
ဘင္နင္ - ၂၆၆ km
ဘာကီနာဖာဆို - ၆၂၈ km
ခ်ာဒ္ - ၁,၁၇၅ km
လစ္ဗ်ား - ၃၅၄ km
မာလီ - ၈၂၁ km
ႏိုင္ဂ်ီရီးယား - ၁၄၉၇ Km

ကမ္းရိုးတန္း
မရွိ (ကုန္းတြင္းပိတ္)

ရာသီဥတု
ကႏၱာရရာသီဥတု။ မ်ားေသာအားျဖင့္ ပူျပင္း၊ ေျခာက္ေသြ႔၊ ေတာင္ပိုင္းတြင္ အျပင္းထန္ဆံုး အပူပိုင္းရာသီဥတု။

ေျမမ်က္ႏွာသြင္ျပင္
အမ်ားအားျဖင့္ ကႏၱာရလြင္ျမင္မ်ားႏွင့္ ေတာင္ပိုင္းတြင္ ျပန္႔ျပဴးေသာ မ်က္ႏွာျမင္မ်ားျဖင့္ လိႈင္းထေသာ မ်က္ႏွာျပင္မ်ား ေရာေႏွာေျမာက္ဘက္ ေတာင္ကုန္းမ်ား။

မ်က္ႏွာျပင္အျမင့္ျခားနားခ်က္
အနိမ့္ဆံုးအပိုင္း - ႏိုင္ဂ်ာျမစ္ - ၂၀၀ m
အျမင့္ဆံုးအပိုင္း - ဘာဇာနီေတာင္ -၂၀၂၂ ာ

သဘာ၀အရင္းအျမစ္
ယူေရနီယံ၊ ေက်ာက္မီးေသြး၊ သံရိုင္း၊ သံျဖဴ၊ ေဖာ့စဖိတ္၊ ေရႊ၊ မိုလစ္ဘဒီနမ္၊ ဂ်စ္ပဆမ္ေက်ာက္၊ ဆား၊ ေရနံ။

လူ႔အရင္းအျမစ္
လူဦးေရ - ၁၅, ၃၀၆,၂၅၂ (၂၀၀၉)
လူဦးေရတိုးႏႈန္း - ၃.၆၇၇% (၂၀၀၉)
ေမြးဖြားႏႈန္း - ၅၁.၆% / ၁၀၀၀ ဦးေရ (၂၀၀၉)
ေသဆံုးႏႈန္း - ၁၄.၈၃/ ၁၀၀၀ ဦးေရ (၂၀၀၉)

ပ်မ္းမွ်အသက္
က်ား- ၅၁.၃၉ႏွစ္%
မ- ၅၃.၈၅ႏွစ္%
စုစုေပါင္း - ၅၂ႏွစ္

လူမ်ိဳး
ႏိုင္ဂ်ာရီးယန္း

တိုင္းရင္းသားလူမ်ိဳး
ဟာအူဆာ = ၅၅.၄%
ဂ်ာမာ = ၂၁%
ဘူအာရက္ = ၄.၃%
ဖူးအူးလ္ = ၈.၅%
ကႏူရီမန္ဒါ = ၄၇%
အျခား = ၁.၂%

ကိုးကြယ္မႈ
မြတ္စလင္ = ၈၀%
အျခား= ၂၀%

ဘာသာစကား
ျပင္သစ္ (ရံုးသံုး)၊ ဟူဆာ၊ ဂ်ာမာ။

ျမိဳ ႔ေတာ္
ႏိုင္ေမး (Niamey)

Posted in: ကမာၻ႔ႏိုင္ငံမ်ား