Mozambigue

၁၅၆။ မိုဇမ္ဘစ္
(Mozambigue)

ေနာက္ခံသမိုင္းအက်ဥ္း

ႏွစ္ေပါင္း (၅၀၀) နီးပါး ေပၚတူဂီ၏ ကိုလိုနီျပဳျခင္းကို ခံခဲ့ရျပီးေနာက္ (၁၉၇၅) တြင္ လြတ္လပ္ေရးရရွိခဲ့သည္။ ျပည္ပသို႔ လူဦးေရအမ်ားအျပားထြက္ခြာျခင္း ေတာင္အဖရိကႏိုင္ငံ အေပၚစီးပြားေရးအရ မွီခိုေနရျခင္း၊ မိုးအလြန္ေခါင္ျခင္း၊ ျပည္တြင္းစစ္ရွည္လ်ားျခင္း စသည့္အခ်က္မ်ားေၾကာင့္ ၁၉၉၀ ႏွစ္မ်ားအလယ္ ေလာက္အထိ စီးပြားေရးတပ္ဦးပါတီ (Front for the Liberation of Mozambique – FRELIMO)က (၁၉၈၉) တြင္ မာ့ခ္စ္၀ါဒကို စြန္႔လႊတ္ျပီး ဖြဲ႔စည္းပုံအေျခခံဥပေဒအသစ္တစ္ရပ္ ေရးဆြဲကာ ေနာက္ႏွစ္တြင္ ပါတီစုံအေထြေထြေရြးေကာက္ပြဲက်င္းပ၍ ေစ်းကြက္စီးပြားေရးစနစ္ က်င့္သုံးခဲ့သည္။ ကုလသမဂၢၾကား၀င္ ေျဖရွင္းမႈျဖင့္ (FRELIMO) ႏွင့္သူပုန္အုပ္စုမိုဇမ္ဘစ္အမ်ိဳးသားခုခံေရးအင္အားစု (Mozambique National Resistance - RENAMO)တို႔ (၁၉၉၂) တြင္ျငိမ္းခ်မ္းေရးရျပီး အပစ္အခတ္ရပ္စဲခဲ့ၾကသည္။ (၂၀၀၄) ဒီဇင္ဘာတြင္ (၁၈)ႏွစ္ၾကာ အာဏာရယူထားေသာ ဂ်ိဳအာကင္ခ်ီဆာႏို (Joaquim Chissano) ရာထူးမွ ဆင္းသြားျပီး ေအးခ်မ္းျငိမ္သက္စြာျဖင့္ ႏိုင္ငံေရးအေျပာင္းအလဲတစ္ရပ္ျပဳခဲ့သည္။ ထို႔ေနာက္ အာမန္ဒို အမ္မီလီယို ဂူးဘူဇာ(Armando Emilio Guebuza) အာဏာရရွိခဲ့ျပီး ႏိုင္ငံျခားရင္းႏွီးျမႈပ္ႏွံမႈကို အားေပးေသာ စီးပြားေရး ေပၚလစီမ်ားခ်မွတ္ကာ ႏိုင္ငံစီးပြားေရးေကာင္းမြန္ေအာင္ ေဆာင္ရြက္ေပးမည္ဟု ကတိက၀တ္ ျပဳခဲ့သည္။ ပဋိပကၡမ်ားအလြန္ ႏိုင္ငံေတာ္တည္ေဆာက္ေရးလုပ္ငန္းမ်ားေဆာင္ရြက္ျခင္းႏွင့္အတူ ျပည္တြင္းစစ္မ်ား ရပ္စဲသြားျပီးကတည္းက မိုဇမ္ဘစ္စီးပြားေရးတိုးတက္လာခဲ့သည္။

ပထ၀ီအေနအထား
တည္ေနရာ
အာဖရိကအေရွ ့ေတာင္ပိုင္း၊ မိုဇမ္ဘစ္ေရလက္ၾကားႏွင့္ထိစပ္၊ ေတာင္အာဖရိကႏွင့္တန္ဇန္းနီးယားႏိုင္ငံတို႔ၾကား။

ေျမပုံအညႊန္း
အာဖရိက

ဧရိယာ
ကုန္းေျမ - ၇၈၆ ၃၈၀ sqkm
ေရ - ၁၃ ၀၀၀ sqkm
စုစုေပါင္း - ၇၉၉ ၃၈၀ sqkm
ဧရိယာက်ယ္ျပန္႔မႈကမာၻ႔အဆင့္ ၄၇

ထိစပ္နယ္ေျမ
မာလာ၀ီ - ၁ ၅၆၉ km
ေတာင္အာဖရိက - ၄၉၁ km
ဆြစ္ဇာလန္ - ၁၀၅ km
တန္ဇန္နီးယား - ၇၅၆ km
ဇမ္ဘီးယား - ၄၁၉ km
ဇင္ဘာေဘြ - ၁, ၂၃၁ km

ကမ္းရိုးတန္း
၂၄၇၀ km

ရာသီဥတု
အပူပိုင္းရာသီဥတုႏွင့္ အပူေလ်ာ့ပိုင္းရာသီဥတု။

ေျမမ်က္ႏွာသြင္ျပင္
အမ်ားအားျဖင့္ကမ္းရိုးတန္းေျမနိမ့္။အလယ္ပိုင္းကုန္းျမင့္။ အေနာက္ေျမာက္ဘက္တင္ကုန္းျမင့္လြင္ျပင္။ အေနာက္ ဘက္တြင္ေတာင္မ်ား။

မ်က္ႏွာျပင္အျမင့္ျခားနားခ်က္
အနိမ့္ဆုံးအပိုင္း အိႏိၵယသမုဒၵရာ ၀ m
အျမင့္ဆုံးအပိုင္း မြန္တီဘင္ဂါ ၂ ၄၃၆ m
သဘာ၀အရင္းအျမစ္
ေက်ာက္မီးေသြး၊ တိုက္ေတနီယမ္၊ သဘာ၀ဓါတ္ေငြ႔၊ ေရအားလွ်ပ္စစ္၊ တန္တယ္လမ္၊ ဂရက္ဖိုက္။

လူ႔အရင္းအျမစ္
လူဦးေရ ၂၁,၆၆၉,၂၇၈ (၂၀၀၉)
လူဦးေရၾကီးထြားမႈကမာၻ႔အဆင့္ ၅၃
လူဦးေရတိုးႏႈန္း ၁.၇၉၁%(၂၀၀၉)
ေမြးဖြားႏႈန္း ၃၇.၉၈/၁၀၀၀ဦးေရ (၂၀၀၉)
ေသဆုံးႏႈန္း ၂၀.၀၇ /၁၀၀၀ဦးေရ(၂၀၀၉)
ပ်မ္းမွ်အသက္ က်ား ၄၁.၈၃ ႏွစ္
မ ၄၀.၅၃ ႏွစ္
စုစုေပါင္း ၄၁.၁၈ ႏွစ္(၂၀၀၉)

လူမ်ိဳး
မိုဇမ္ဘီကန္
တိုင္းရင္းသားလူမ်ိဳး
အာဖရိကန္ ၉၉.၆၆%
ဥေရာပ ၀.၀၆%
ဥေရာပ - အာဖရိကန္ ၀.၂ %
အင္ဒီးယန္း ၀.၀၈%

ကိုးကြယ္မႈ
ကက္သလစ္ ၂၃.၈ %
မြတ္စလင္ ၁၇.၈%
ဇိုင္ယြန္ခရစ္ယာန္ ၁၇.၅%
အျခား ၁၇.၈%
ဘာသာမဲ့ ၂၃.၈၁%

ဘာသာစကား
အီမာခူ၀ါ ၂၆.၁%
ဇီခ်န္ဂါနာ ၁၁.၃%
ေပၚတူဂီ ၈.၈%
အယ္လြန္မြီ ၇.၆ %
စစ္ဆန္နာ ၆.၈%
အီခ်ဴ၀ါဘို ၅.၈%
အျခားမိုဇမ္ဘစ္စကားမ်ား ၃၂%
အျခားႏိုင္ငံျခားဘာသာစကား ၀.၃%
အမည္မသိ ၁.၃%

ျမိဳ့ေတာ္
မာပူတို(Maputo)

Posted in: ကမာၻ႔ႏိုင္ငံမ်ား