Republic of Colombia

၄၉။ ကိုလံဘီယာ
(Colombia)
Republic of Colombia

ေနာက္ခံသမိုင္း အက်ဥ္း

ကိုလံဘီယာႏိုင္ငံသည္ ၁၈၃၀ ခုႏွစ္တြင္ ဂရမ္ကိုလံဘီယာ ႏိုင္ငံၾကီး ျပိဳကြဲသြားရာမွ အီေကြေဒါ ၊ ဗင္နီ ဗဇြဲလား တို႔ႏွင့္အတူ ေပၚေပါက္လာေသာ ႏိုင္ငံသစ္ သံုးႏိုင္ငံ အနက္မွတစ္ႏိုင္္ငံ ျဖစ္သည္။ ႏွစ္ေပါင္း (၄၀) မွ် အၾကာ အစိုးရႏွင့္သူပုန္ အုပ္စုၾကားပဋိပကၡမ်ား ျဖစ္ပြားခဲ့သည္။ အထူးသျဖင့္ ကိုလံဘီယာေတာ္လွန္ေရး တပ္မေတာ္ (Revolutionary Armed Forces of Colombia – FARC) မူးယစ္ေဆး ေရာင္း၀ယ္ေဖါက္ကားမႈျဖင့္ ရပ္တည္လာခဲ့ျပီး ၁၉၉၀ ခုႏွစ္မ်ားတြင္ အရွိန္အဟုန္ေကာင္းလာခဲ့သည္။ လက္ရွိ အစိုးရကို ျဖဳတ္ခ်ရန္ အဓိက လိုအပ္ခ်က္မ်ားျဖစ္ေသာ စစ္ေရးဆိုင္ရာ အေထာက္အပံ့ႏွင့္ လူထုေထာက္ခံမႈမ်ား မရရွိသည့္ အတြက္ ၂၀၀၂ ခုႏွစ္ ခန္႔တြင္ အၾကမ္းဖက္မႈမ်ား တိုးျမင့္ လုပ္ေဆာင္လာခဲ့ၾကသည္။ နယ္စြန္ နယ္ဖ်ားေဒသအမ်ား အျပား ႏွင့္ အရပ္သားမ်ားကိုတိုက္ခိုက္ျခင္းမ်ားသို႔မဟုတ္ အစိုးရ တပ္မ်ားႏွင့္ တိုက္ခိုက္မႈမ်ားဆက္လက္ျဖစ္ပြား လ်က္ရွိ၏ ၂၀၀၆ ခုႏွစ္ ကုန္ခါနီးတြင္ ယခင္စစ္ျပိဳင္ လက္နက္ကိုင္တပ္ဖြဲ႔၀င္ေဟာင္း ၃၁၀၀၀ ေက်ာ္ကိုလက္နက္ ျဖဳတ္သိမ္းခဲ့ျပီး ကိုလံဘီယာ ခုခံကာကြယ္ေရး တပ္ေပါင္းစု (United Self Defense Forces of Comlombia) ႏွင့္ အ ပစ္အခတ္ရပ္ဆဲ၍ တရား၀င္အဖြဲ႔အစည္းတစ္ခုအျဖစ္ အသိအမွတ္ျပဳခဲ့သည္။ လက္နက္ကိုင္ အဖြဲ႔အစည္း မ်ားကို လက္နက္ျဖဳတ္သိမ္းျပီးေနာက္ ရာဇ၀တ္ဂုိဏ္း အုပ္စုမ်ားတိုးပြားလာခဲ့သည္။ ယင္းတို႔အထဲတြင္ ယခင္ လက္နက္ကိုင္ အဖြဲ႔၀င္ေဟာင္းမ်ား ပါ၀င္သည္။ ကိုလံဘီယာအစိုးရမွ - ႏိုင္ငံေတာ္တစ္၀ွမ္းလံုးကို ထိန္းခ်ဳပ္နိုင္ရန္ အရွိန္ျမင့္လုပ္ေဆာင္ခဲ့ျပီး ယခုအခါ အစိုးရအုပ္ခ်ဳပ္ေရးဌာန အားလံုးတြင္ ဩဇာအာဏာျပန္လည္ တည္ေဆာက္ျပီးျဖစ္၏။ သို႔ေသာ္ အိမ္နီးခ်င္းႏိုင္ငံမ်ားက ၄င္းတို႔ထံသို႔ အၾကမ္းဖက္မႈမ်ား လြင့္စင္ဂယက္ရိုက္လာမည္ကို စိုးရိမ္ပူပန္လွ်က္ရွိ၏။

ပထ၀ီ အေနအထား
တည္ေနရာ

ေတာင္အေမရိကတိုက္ ေျမာက္ပိုင္း။ ကာလစ္ဘီယံပင္လယ္ႏွင့္ထိစပ္။

ေျမပံုအညႊန္း
ေတာင္အေမရိက ။

ဧရိယာ
ကုန္းေျမ = 1,038,700 sq km
ေရ = 100,210 sq km
စုစုေပါင္း = 1,138,910 sq km

ထိစပ္နယ္ေျမ
ဘရာဇီး - 1,644 km
အီေကြေဒါ - 590 km
ပနားမား - 225 km
ပီရူး - 1800 km
ဗင္နီဇြဲလား - 2050 km
စုစုေပါင္း - 6039 km

ကမ္းရိုးတန္း
3208 km

ရာသီဥတု
ကမ္းရိုးတန္းတစ္ေလ်ာက္ ႏွင့္ အေရွ႕ဘက္ ေျမျပန္႔မ်ားတြင္ အပူပိုင္းေဒသရာသီဥတု။ ကုန္းျမင့္ေဒသမ်ားတြင္ အေအးမိုး။

ေျမမ်က္ႏွာသြင္ျပင္
ျပန္႔ျပဴးေသာ ကမ္းရိုးတန္းေျမနိမ့္။ အလယ္ပိုင္း ကုန္းျမင့္ ။ အင္ဒီး(စ္) ေတာင္တန္းျမင့္ အေရွ႕ဘက္ ေျမျပန္႔နိမ့္။

မ်က္ႏွာျပင္အထက္ျခားနားခ်က္
အနိမ့္ဆံုးအပုိင္း ပစိိဖိတ္သမုဒၵရာ - 0 m
အျမင့္ဆံုးအပိုင္း ပီကို ခ၇စၥတိုဘယ္ကိုလြန္ - 5775 M

သဘာ၀အရင္းအျမစ္
ေရနံ၊ သဘာ၀ဓါတ္ေငြ႔ ၊ သံရုိင္း ၊ နီကယ္ ၊ ေရႊ ၊ ေၾကးနီ ၊ ျမ၊ ေရးအားလွ်ပ္စစ္။

လူအရင္းအျမစ္
လူဦးေရ 45,013,672 (2008)
လူဦးေရတိုးပြားႏႈန္း 1.405 % (2008)
ေမြးဖြားႏႈန္း 19.86 / 1000 ဦးေရ (2008)
ေသဆံုးႏႈန္း 5.54 / 1000 ဦးေရ (2008)
ပွ်မ္းမွ်အသက္ က်ား - 68.71 ႏွစ္
မ - 76.5 ႏွစ္
စုစုေပါင္း - 76.5 ႏွစ္ (2008)

လူမ်ိဳး
ကိုလံဘီယာ။

တိုင္းရင္းသားလူမိိ်ဳး
မတ္စတီဇို - 58 %
လူျဖဴ - 20 %
မူလတ ို - 14 %
လူမည္း - 4 %
လူမည္း - အေမရင္ဒီယန္း ကျပား - 3 %
အေမရင္ဒီးယန္း - 1 %

ကိုးကြယ္မႈ
ရိုမန္ကက္သလစ္ - 90 %
အျခား - 10 %

ဘာသာစကား
စပိန္

ျမိဳ႕ေတာ္
ဘိုဂိုတာ (Bogota)

Posted in: ကမာၻ႔ႏိုင္ငံမ်ား