Arob Republic of Egypt

၆၆။အီဂ်စ္(Egypt)
Arob Republic of Egypt

ေနာက္ခံသမိုင္း အက်ဥ္း
အေရွ႕ဘက္ႏွင့္ အေနာက္ဘက္တြင္ သဲကႏၱာရ ရွိေသာႏိုင္းျမစ္သည္ ႏွစ္စဥ္ေရလွ်ံေလ့ရွိျပီးအလြန္အဖိုး တန္သည့္ျမစ္တစ္စင္းျဖစ္သည့္အေလ်ာက္ ကမၻာေပၚရွိ ၾကီးက်ယ္ခမ္းနားေသာ ယဥ္ေက်းမႈထြန္းကားရာ နယ္ေျမ မ်ားထဲမွ တစ္ခုအပါအ၀င္ျဖစ္၏ အီဂ်စ္ႏိုင္ငံသည္ ေတာင့္တင္းခိုင္မာေသာ ႏိုင္ငံတစ္ႏိုင္ငံျဖစ္ျပီး ဘီစီ 3200 ၀န္း က်င္ခန္႔မွ စတင္ေပၚေပါက္လာခဲ့သည္။ ထို႔ေနာက္ ေနာက္ထပ္ႏွစ္ေပါင္း ၃၀၀၀ ခန္႔အထိ အီဂ်စ္မင္းဆက္မ်ားအုပ္ စိုးခဲ့သည္။ ဘီစီ ၃၄၁ ခုတြင္ ပါရွန္း လက္ေအာက္သို႔ က်ေရာက္သြားခဲ့ျပီး ဂရိ ၊ ရိုမန္ ၊ ဘိုင္ဇန္တိုင္း ၊အင္ပါယာ မ်ား ေအာက္သို႔လည္း တစ္လွည့္စီက်ေရာက္ခဲ့သည္။ (၇) ရာစု အေရာက္တြင္ အာရပ္တို႔ အုပ္စိုးခဲ့ျပီး အစၥလာမ္ ဘာသာ ႏွင့္ အာရပ္ ဘာသာစကားစတင္၀င္ေရာက္လာခဲ့သည္။ အာရပ္တို႔က ေနာက္ထပ္ရာစုႏွစ္ (၆) ခုၾကာေအာင္ ဆက္လက္အုပ္စိုးခဲ့သည္။ ၁၂၅၀ ခန္႔တြင္ စစ္မႈထမ္းလူတန္းစားျဖစ္ေသာ မမ္လု မ်ား အုပ္ခ်ဳပ္ခဲ့ျပီး ၁၅၁၇ ခုႏွစ္ ေအာ္တိုမန္တာ့(စ္) တို႔ အီဂ်စ္ကို သိမ္းပိုက္ျပီး ေနာက္ပိုင္းတြင္လည္း ဆက္လက္အုပ္ခ်ဳပ္ခဲ့ၾကသည္။ ၁၈၆၉ တြင္ စူးအက္တူးေျမာင္း ေဖါက္လုပ္ျပီးစီးသြားေသာအခါ အေရးၾကီးေသာ ကမၻာ့သယ္ယူပို႔ေဆာင္းေရး အခ်က္ အျခာ ေဒသတစ္ခု ျဖစ္လာခဲ့ေသာ္လည္း ေၾကြးျမီထူထပ္စြာတင္ရွိခဲ့သည္။ ထို႔ေနာက္ ၎၏ ရင္းႏွီးျမဳပ္ႏွံမႈမ်ားကို ကာကြယ္ရန္ယူေသာ အေၾကာင္းျပခ်က္ျဖင့္ ၁၈၈၂ တြင္ ျဗိတိန္က သိမ္းပိုက္ခဲ့သည္။ သို႔ေသာ္ ၁၉၁၄ ခုအထိ ေအာ္တိုမန္ အင္ပါယာ၏အမည္ခံ သစၥာေတာ္ခံ အျဖစ္ဆက္လက္ တည္ရွိခဲ့သည္။ ၁၉၂၂ တြင္ ျဗိတိသွ်ထံမွ အျပည့္အ၀မရွိေသာ လြတ္လပ္ေရးရရွိခဲ့ျပီး ၁၉၅၂ တြင္ ျဗိတိသွ် ေက်ာေထာက္ ေနာက္ခံဘုရင္စနစ္ကို ဖယ္ရွား၍ အခ်ဳပ္အျခားအာဏာ အျပည့္အ၀ရရွိခဲ့သည္။ ၁၉၇၁ တြင္ အက္စ၀မ္ (Aswan) ေရေလွာင္တမံ ေဆာက္လုပ္ျပီးခဲ့ျပီး ေရွးႏွစ္ေပါင္းမ်ားစြာကတည္းက စီးပြားေရး ၊စိုက္ပ်ိဳးေရးတြင္အားကိုးအားထားျပဳလာခဲ့ၾကရ ေသာ ႏိုင္းျမစ္၏ ေနရာတြင္ ၎ ေရေလွာင္တမံက အစားထိုးခဲ့သည္။ စိုက္ပ်ိဳးေျမ ပမာဏအကန္႔အသတ္ရွိျခင္း ၊ ႏိုင္းျမစ္ေပၚတြင္သာ အားကိုး အားထားျပဳေနရျခင္းမ်ားစြာႏွင့္အတူ အာရပ္ကမၻာတြင္ လူဦးေရအမ်ားဆံုးႏိုင္ငံ အျဖစ္ လူဦးေရလွ်င္ျမန္စြာ တိုးတက္ၾကီးထြားလာမႈေၾကာင့္ သဘာ၀အရင္းအျမစ္အဆမတန္ သံုးစဲြမႈမ်ားႏွင့္ ထူထပ္သိပ္သည္းေသာ လူမႈဘ၀မ်ား သို႔သက္ေရာက္ေစလ်က္ရွိသည္။ ၾကီးထြားလာေသာ လူဦးေရႏွင့္အတူ လိုအပ္ခ်က္မ်ားကို ျဖည့္ဆည္းႏိုင္ရန္ အီဂ်စ္အစိုးရမွ စီးပြားေရးျပဳျပင္ေျပာင္းလဲမႈမ်ား ၊ဆက္သြယ္ေရးလုပ္ငန္းမ်ားတြင္ အၾကီးအက်ယ္ ရင္းႏွီးျမဳပ္ႏွံမႈမ်ား ႏွင့္ အေျခခံအေဆာက္အဦးမ်ား ေဆာက္လုပ္ျခင္းမ်ားကို ၾကိဳး ပမ္းေဆာင္ရြက္လ်က္ရွိသည္။



ပထ၀ီ အေနအထား
တည္ေနရာ
အေမရိက ေျမာက္ပိုင္း ။ေျမထဲပင္လယ္ ႏွင့္ထိစပ္။လစ္ဗ်ားႏွင့္ ဂါဇာကမ္းေျမွာင္တို႔အၾကား။
ပင္လယ္နီ ႏွင့္ ဆူဒန္တို႔အၾကား။ အာရွတိုက္၏ဆိုင္နိုင္း ကြ်န္းဆြယ္ပါ၀င္သည္။

ေျမပံုအညႊန္း
အာဖရိက တိုက္

ဧရိယာ
ကုန္းေျမ - 995,450 sq km
ေရ - 6,000 sq km
စုစုေပါင္း - 1001,450 sq km

ထိစပ္နယ္ေျမ
ဂါဇာကမ္းေျမွာင္ေဒသ - 11 km
အီဂ်စ္ - 266 km
လစ္ဗ်ာ - 1,115 km
ဆူဒန္ - 1,273 km

ကမ္းရိုးတန္း
2,450 km

ရာသီဥတု
ကႏာၱရ ရာသီဥတု ။ ပူ၍ေျခာက္ေသြ႔ေသာေႏြရာသီ။ သမမွ်တေသာေဆာင္းရာသီ။

ေျမမ်က္ႏွာသြင္ျပင္
က်ယ္ျပန္႔ေသာ ကႏၱာရ လြင္ျပင္တြင္ နိုင္းျမစ္၀ွမ္းႏွင့္ ျမစ္၀ကြ်န္းေပၚတည္ရွိ။

မ်က္ႏွာျပင္အျမင့္ျခားနားခ်က္
အနိမ့္ဆံုးအပိုင္း ကက္တာရာခ်ိဳင့္၀ွမ္း - (-133 m)
အျမင့္ဆံုးအပိုင္း ကက္သရင္းေတာင္ - 2,629 m

သဘာ၀အရင္းအျမစ္
ေရနံ ၊ သဘာ၀ဓါတ္ေငြ႕ ၊ သံရိုင္း ၊ ေဖါ့စဖိတ္ ၊မန္ဂနိ၊ ထံုးေက်ာက္ ၊ ဂ်စ္ပဆစ္၊
(ေက်ာက္ပတ္တီး) ေပါင္ဒါမႈန္႔ကုန္ၾကမ္း (တဲ့(လ္) ၊ ေက်ာက္ဂြမ္း ၊ခဲ ၊ သြပ္။

လူ ့အရင္းအျမစ္
လူဦးေရ 81,713,520 ဦးေရ (2008)
လူဦးေရတုိးႏႈန္း 1.682 % (2008)
ေမြးဖြားႏႈန္း 22.12 / 1000 ဦးေရ (2008)
ေသဆံုးႏႈန္း 5.09 / 1000 ဦးေရ (2008)
ပွ်မ္းမွ်အသက္ က်ား - 69.3 ႏွစ္
မ - 74.42 ႏွစ္
စုစုေပါင္း - 71.85 ႏွစ္ (2008)

လူမ်ိဳး
အီဂ်စ္

တိုင္းရင္းသားလူမ်ိဳး
အီဂ်စ္ - 99.6 %
အျခား - 0.4 %

ကိုးကြယ္မႈ
မြတ္စလင္ - 90 %
ေကာ့ပတစ္ - 9 %
အျခားခရစ္ယာန္ - 1 %

ဘာသာစကား
အာရပ္ (ရံုးသံုး)
အဂၤလိပ္ ၊ျပင္သစ္။

ျမိဳ႕ေတာ္
ကိုင္ရို (Cairo)

Posted in: ကမာၻ႔ႏိုင္ငံမ်ား