Saturday, December 05, 2009
0000
ဥပေဒႏွစ္မ်ိဳးစနစ္
ဥပေဒႏွစ္မ်ိဳးစနစ္သည္ဆိုသည္မွာ သာမန္အရပ္သူအရပ္သားမ်ားအတြက္ ဥပေဒတစ္မိ်ဳး အစိုးအရထမ္း အမႈထမ္းမ်ားအတြက္ ဥပေဒတစ္မ်ိဳးထားရွိေသာ စနစ္ပင္ျဖစ္သည္။
ကမာၻတြင္ ျပင္သစ္တိုင္းျပည္၌ ဥပေဒႏွစ္မ်ိဳးထားရွိေသာစနစ္ကို အသံုးျပဳသည္ကို ေတြ႔ရွိရ၏။ ျပင္သစ္ျပည္တြင္ ယင္းစနစ္ကို အသံုးျပဳျခင္း အေၾကာင္းကို ဆန္းစစ္ၾကည့္ပါက ေအာက္ပါအေၾကာင္းႏွစ္ခ်က္ကို ေတြ႔ရွိရေပသည္။
၄င္းတို႔မွာ...
(၁) အာဏာခြဲေ၀ေသာ စနစ္အရတရားစီရင္ေရးသည္ အုပ္ခ်ဳပ္ေရးဌာန၏ အေရးယူေဆာင္ရြက္မ်ားကို ၀င္ေရာက္မစြက္ဖက္သင့္ဟု ယူဆၾကသည္။ ထို႔ေၾကာင့္ သာမန္တရားရံုးသည္ အစိုးရ၏ တာ၀န္၀တၱရားေဆာင္ရြက္ခ်က္မ်ားကို ၀င္ေရာက္ ေႏွာက္ယွက္စြက္ဖက္ခြင့္ မျပဳၾကေခ်။
(၂) အစိုးရအရထမ္းအမႈထမ္းမ်ားသည္ တိုင္းျပည္ကို အက်ိဳးျပဳေနၾကသည့္ တိုင္းျပည္၏ ကိုယ္စားလွယ္သားေကာင္း သမီးေကာင္းမ်ား ျဖစ္ၾကေသာေၾကာင့္ အခြင့္ထူးမ်ား ရရိွခံစားထိုက္သည္။ ထို႔ေၾကာင့္ သာမန္တရားရံုးမ်ားသည္ အစိုးရ၏ တာ၀န္၀တၱရားေဆာင္ရြက္ခ်က္မ်ားကို ၀င္ေရာက္ေႏွာင့္ယွက္စြက္ဖက္ခြင့္ မျပဳၾကေခ်။
ဥပေဒႏွစ္မ်ိဳးစနစ္၏ ထင္ရွားေသာ လကၡဏာတစ္ရပ္မွာ တရားစီရင္ေရး ကိစၥ္အစိတ္အပိုင္းတစ္ခုကို အုပ္ခ်ဳပ္ေရးဌာနက ခ်ဳပ္ကိုင္ထားျခင္းပင္ ျဖစ္သည္။ ယင္းစနစ္တြင္ အမႈအခင္း ႏွစ္မ်ိဳးႏွစ္စားရွိေပသည္။
၄င္းတို႔မွာ...
၁။သာမန္အရပ္သူအရပ္သားအခ်င္းခ်င္း ပဋိပကၡျဖစ္မႈ။
၂။အရပ္သူအရပ္သားႏွင့္ အရာထမ္းအမႈထမ္းတို႔ ပဋိပကၡျဖစ္မႈ။
အရပ္သူ အရပ္သားအခ်င္းခ်င္း ပဋိပကၡျဖစ္ေသာအခါ ရိုးရိုးတရားရံုးမ်ားတြင္ ရိုးရိုးဥပေဒမ်ားျဖင့္ စီရင္ဆံုးျဖတ္ျပီး အရပ္သူအရပ္သားႏွင့္ အရာထမ္းအမႈထမ္းတို႔ပဋိပကၡ ျဖစ္မႈမ်ားကိုမူ အထူးတလည္ျပဳစုျပဌာန္းထားေသာ ဥပေဒျဖင့္အထူးတလည္ တည္ေဆာက္ထားေသာ "ရာထမ္းမႈထမ္းတရားရံုး" ၌ တရားစီရင္ဆံုးျဖတ္သည္။ ထို႔ေၾကာင့္ တရားစီရင္ေရးဌာနသည္ လံုး၀လြတ္လပ္ျခင္း မရွိဘဲအုပ္ခ်ဳပ္ေရးဌာန၏ ခ်ဳပ္ကိုင္မႈကို တစ္စိတ္တစ္ေဒသအားျဖင့္ ခံေနရေၾကာင္း ထင္ရွားပါသည္။
တရားရံုးမ်ားဖြဲ႔စည္းပံုႏွင့္ ၄င္းတို႔၏တာ၀န္မ်ား
သာမန္တရားရံုးငါးမ်ိဳးရွိသည္။ ၄င္းတို႔မွာ...
၁။ ကင္တြန္ေခၚေဒသဆိုင္ရာရံုး (Canton Courts)
၂။ Courts of Arroundessements.
၃။ အယူခံရံုး (Courts of Appeal)
၄။ စက္ရွင္ရံုး (Courts of Assizes)
၅။ ရာထူးခ်ထားေရးရံုး (Courts of Cessation)
အငယ္ဆံုးတရားရံုးမ်ားမွာ ကင္တြန္ေခၚတရားရံုးမ်ားျဖစ္ျပီး ၄င္းတို႔သည္ကင္တြန္ေခၚ ျပည္တိုင္းတြင္ရွိၾကသည္။ တရားသူၾကီးမ်ားအရည္အခ်င္းျပည့္၀ေစရန္အတြက္ တရားသူၾကီးတိုင္း ပထမဥပေဒ ေအာင္လက္မ်တ္ရွိၾကရေပသည္။ အမွတ္ (၁) ရံုးမွဆံုးျဖတ္ခ်က္ကိုမေက်နပ္လ်ွင္၊ အမွတ္ (၂) ရံုး၌အယူခံ၀င္ရျပီး၊ အမွတ္ (၂) ရံုး၏ ဆံုးျဖတ္ခ်က္ကို မေက်နပ္ပါက အမွတ္ (၃) ရံုး၌အယူခံ၀င္ရသည္။ ယင္းသို႔တစ္ဆင့္ထက္တစ္ဆင့္တက္၍ အယူခံ၀င္ရေပသည္။
Courts of Cessation ေခၚရာထူးရပ္စဲေရး တရားရံုးသည္ သာမန္ရိုးရိုးရံုးမ်ားထဲတြင္ အျမင့္ဆံုးေသာရံုးျဖစ္သည္။ ၄င္းတရားရံုး၌ တရားသူၾကီးေပါင္း ၄၉-ေယာက္ရွိျပီး တရားမမႈ ဌာန၊ ရာဇ၀တ္မႈဌာန စသျဖင့္ဌာနမ်ားခြဲထားသည္။ ယင္းတရားရံုးသည္ သာမန္အရပ္သူအရပ္သားမ်ားရံုးမ်ားအနက္ အျမင့္မားဆံုး အယူခံတရားရံုး ျဖစ္သည္သာမက၊ ေအာက္ရံုးမ်ားမွ တရားသူၾကီးတို႔၏ စည္းကမ္းကို ထိန္းသိမ္းရျပီး လိုအပ္လွ်င္ အေရးယူျဖဳတ္ခ်ႏိုင္ေပသည္။
The Courts of State သည္ရာထမ္းမႈထမ္း တရားရံုးခ်ဳပ္ပင္ျဖစ္သည္။ ၄င္းတရားရံုးတြင္ သမၼတခန္႔ထားေသာ ေကာင္ဆယ္လာ ၃၅ ေယာက္ပါ၀င္သည္။ ဌာနတိုင္းတြင္ Perfectorial Council ေခၚ ရာထမ္းမႈထမ္း တရားရံုးကေလးမ်ား တည္ေထာင္ထားရွိ၏။ ၄င္းတရားရံုးမ်ား၏ ဆံုးျဖတ္ခ်က္ကို အေက်နပ္ပါက Courts of State ေခၚရာထမ္းမႈထမ္း တရားရံုခ်ဳပ္တြင္ အယူခံ၀င္ႏိုင္ေပသည္။
တရားဥပေဒႏွစ္မ်ိဳးစနစ္တြင္ ေဖာ္ျပျပီးသည့္အတိုင္း ဥပေဒႏွစ္မ်ိဳး၊ တရားရံုးႏွစ္မ်ိဳး ျဖစ္ေနေသာေၾကာင့္ မည္သည့္ အမႈမ်ိဳးသည္ မည္သည့္တရားရံုးႏွင့္ဆိုင္ျပီး၊ မည္သည့္ ဥပေဒမ်ားႏွင့္ စီရင္ဆံုးျဖတ္ရမည္ဟူ၍ အျငင္းအခုံျဖစ္စရာ အေၾကာင္းရွိေပသည္။ တစ္နည္းအားျဖင့္ သာမန္ရံုးႏွင့္ ရာထမ္းမႈထမ္းရံုးတို႔သည္ အမႈတစ္ခုအေပၚ အေၾကာင္းျပ၍ စီရင္ဆံုးျဖတ္ခြင့္ႏွင့္ စပ္လ်ဥ္းျပီး အခ်င္းခ်င္းအျငင္းပြားၾကေပလိမ့္မည္။
ယင္းသို႔တရားရံုးႏွစ္ခု အျငင္းပြားျခင္းကို Courts of Conflit ေခၚ "ျပန္ေျဖေရး" တရားရံုးက ဆံုးျဖတ္ေပးရသည္။ အမႈတစ္ခု ရားထမ္းမႈထမ္းရံုး၌ စစ္ေဆးသင့္သည္။ သာမန္တရားရံုး၌သာစစ္ေဆးသင့္သည္ဟူ၍ စကာမ်ားတိုင္း ၄င္းCourt of Conflit ေခၚ ျဖန္ေျဖေရးတရားရံုးက ဆံုးျဖတ္ေပးသည့္ တရားရံုး၌ အမႈစစ္ေဆးရသည္။ ထို႔ေၾကာင့္ Court of Conflit ကို ျဖန္ေျဖေရးတရားရံုး ဟုမွတ္ယူသင့္ေပသည္။ ျဖန္ေျဖေရးတရားရံုး Court of Conflit တြင္ တရားေရးဌာန၀န္ၾကီး၊ သာမန္အရပ္သား တရားရံုးခ်ဳပ္ Courts of Cessation မွ တရားသူၾကီး သံုးေယာက္ရာထမ္းမႈထမ္း တရားရံုးခ်ဳပ္ Council of State မွတရားသူၾကီး သံုးေယာက္ႏွင့္ ႏိုင္ငံျခားသားတို႔က ေရြးေကာက္တင္ေျမႇာက္ေသာ တရားသူၾကီးႏွစ္ေယာက္ေပါင္း ၉ေယာက္တို႔ျဖင့္ ဖြဲ႔စည္းထားသည္။
ဥပေဒႏွစ္မ်ိဳးစနစ္၏ေကာင္းက်ိဳးမ်ား
(၁) ဥပေဒႏွစ္မ်ိဳးစနစ္သည္ အစိုးရအရာထမ္းအမႈထမ္းတို႔ မေတာ္တဆ၊ သို႔မဟုတ္ ေကာင္းေစလိုေသာ ေစတနာျဖင့္ အမႈထမ္းေဆာင္ရင္း တရားဥပေဒမ်ားကို ခ်ိဳးေဖာက္ျငိစြန္းမိေသာအခါ အျပစ္ေဘးမွလြတ္ျငိမ္းခြင့္ရေစရန္ စီမံထားေသာ စနစ္ပင္ျဖစ္သည္။ အစိုးရအရာထမ္း အမႈထမ္းတို႔ကို ေစတနာသန္႔သန္႔ျဖင့္ အမႈေတာ္ထမ္းေဆာင္ရင္း အမွားတစ္ခုခုႏွင့္ ၾကံဳၾကိဳက္တိုင္းသာ အေရးတယူေနပါမႈ ၄င္းတို႔သည္ အမႈထမ္းေဆာင္ရာ၌ ရဲ၀ံ့ျခင္းမရွိဘဲ ေၾကာက္ေၾကာက္ရြံ ႔ရြံ ႔ေနာက္တြန္႔တြန္႔ ျဖစ္ေနၾကေပလိမ့္မည္။ ယင္းသို႔ ေၾကာက္ရြံ ႔ေနာက္တြန္႔ေနၾကျခင္းေၾကာင့္ အစိုးရလုပ္ငန္းမ်ား ေႏွာင့္ေႏွး ၾကန္႔ၾကာေနေပလိမ့္မည္။ တမင္ၾကံစည္က်ဴးလြန္ျခင္း မဟုတ္ဘဲ ေစတနာရိုးရိုးျဖင့္ ေဆာင္ရြက္ရာတြင္ အမွားျဖစ္ေနလွ်င္လည္း ဥပေဒႏွစ္မ်ိဳးစနစ္အရ အျပစ္ေဘးမွ ကင္းလြတ္ႏိုင္ခြင့္ရွိေသာေၾကာင့္ အရာထမ္းအမႈထမ္းတိုင္း ၄င္းတို႔၏တာ၀န္မ်ားကို မေၾကာက္မရြံ ႔ေနာက္မတြန္႔တမ္း ထမ္းေဆာင္ႏိုင္ၾကေသာေၾကာင့္ အစိုးရလုပ္ငန္းစဥ္မ်ား လွ်င္ျမန္စြာ ထေျမာက္ ေအာင္ျမင္ႏိုင္ျခင္းသည္ ေကာင္းေသာ လကၡဏာတစ္ရပ္ျဖစ္၏။
(၂) ဥပေဒႏွစ္မ်ိဳးစနစ္တြင္ ဥပေဒတစ္မ်ိဳးစနစ္ကဲ့သို႔ တရားသူၾကီးမ်ား ျပဳလုပ္ေသာ ဥပေဒမ်ား မရွိေပ။ တရားသူၾကီးမ်ားသည္ ဥပေဒျပဳအဖြဲ႔က ျပဳစုုျပဌာန္းထားေသာ ဥပေဒမ်ားကို အေျခအေနႏွင့္ အံက်ျဖစ္ေအာင္ ျပဳလုပ္ရန္ အေၾကာင္းမရွိေသာေၾကာင့္ ၄င္းတို႔၏တရားစီေရး တာ၀န္တစ္ခုတည္ကိုသာ ထမ္းေတာင္ရန္ရွိေပသည္။ ထို႔ျပင္ တရားဥပေဒအားလံုးမွာလည္း သက္ဆိုင္ရာတရားရံုးအလိုက္ စည္းစည္းလံုးလံုး ျပဌာန္းထားေသာေၾကာင့္ တရားစီရင္ရာတြင္ လ်က္ျမန္စြာ ျပီးစီးႏိုင္သည္။
(၃) ဥပေဒတစ္မ်ိဳးစနစ္မွာကဲ့သို႔ ေနာင္လာေနာက္သား တရားသူၾကီးမ်ားသည္ ေရွးတရားသူၾကီးမ်ား၏ စီရင္ဆံုးျဖတ္ ပံုမ်ားကို ျပန္လည္ကိုးကားရန္မလိုေသာေၾကာင့္ အမႈအခင္းမ်ား လွ်င္ျမန္စြာ ျပီးစီးႏိုင္သည့္အျပင္ တရားဥပေဒေရးရာတြင္လည္း ဥပေဒျပဳအဖြဲ႔မွ ျပဌာန္းထားေသာ တရားဥပေဒတစ္မ်ိဳးတည္းသာ ရွိေသာေၾကာင့္ ရႈပ္ေထြးျခင္းမရွိႏိုင္ေပ။
(၄) အစိုးရသည္ အရာထမ္းမႈမ်ားကို တရားစီရင္ေရးႏွင့္ စပ္လ်ဥ္းျပီး အခြင့္ထားေပးထားေၾကာင့္ လူမ်ားစုအေနျဖင့္ အစိုးရမႈမ်ားကို ထမ္းရြက္လိုၾကေပမည္။ ယင္းသို႔လူအမ်ားစုက အစိုးရအမႈမ်ားကို ထမ္းေဆာင္လိုၾကေသာေၾကာင့္ ၄င္းလူမ်ားစုထဲမွ အရည္အခ်င္းျပည့္၀သူမ်ားကို ေရြးခ်ယ္ခန္႔ထားျခင္းျဖင့္ အမႈထမ္းေကာင္းမ်ားရရွိျပီး တိုင္းျပည္ တိုးတက္မႈ ပိုမိုၾကီးထြားႏိုင္ေပသည္။
ဥပေဒႏွစ္မ်ိဳးစနစ္၏မေကာင္းက်ိဳး
(၁) ဥပေဒႏွစ္မ်ိဳးစနစ္သည္ အစိုးထမ္းအမႈထမ္းမ်ားႏွင့္ အရပ္သူအရပ္မ်ားကို ခြင့္အေရးခ်င္း ခြဲျခားထား၏၊ ယင္းသို႔ တိုင္းသူျပည္သားခ်င္း တူညီပါလ်က္ အခြင့္အေရးတူညီစြာ မေပးဘဲ ခြဲျခားထားျခင္းသည္ သာတူညီမွ်သေဘာတရားကို ဆန္႔က်င္ေနေပသည္။ ထို႔ျပင္ ဒီမိုကေရစီသေဘာတရားႏွင့္ ဆန္႔က်င္ေနေသာေၾကာင့္ ၄င္းဥပေဒႏွစ္မ်ိဳးစနစ္ကို ေကာင္းေသာ စနစ္ဟု ယူဆရန္မျဖစ္ႏိုင္ေပ။
(၂) ဥပေဒမ်ားသည္တလံုးတစည္းတည္းရွိရန္ လိုအပ္သည္။ ဥပေဒမ်ားကို မည္သည့္ဥပေဒႏွင့္ ေျဖရွင္းသင့္သည္/ မည္သည့္ဥပေဒႏွင့္ မေျဖရွင္းသင့္ စသျဖင့္ အလုပ္မဟုတ္သည္ကို အလုပ္ၾကီးတစ္ခုအျဖစ္ ေနရေပလိမ့္မည္။ ထို႔ေၾကာင့္ပင္ ျဖန္ေျဖေရး တရားရံုး Court of Confilt ထားရွိရျခင္းျဖစ္၏ တရားရံုးတစ္ခု အပို ဖြဲ႔စည္းထားရေသာေၾကာင့္ ေငြေၾကးအကုန္အက် မ်ားေပလိမ့္မည္။ ယင္းသို႔ ေငြကုန္လူပန္းေသာ ဥပေဒႏွစ္မ်ိဳးစနစ္ကို အၾကြင္းမဲ့ေကာင္းေသာစနစ္ဟူ၍ မည္သို႔ယူဆႏိုင္အံ့နည္း။
(၃) တရားစီရင္ေရးဌာနသည္ ျပည္သူျပည္သားတို႔၏ လြတ္လပ္မႈကို ကာကြယ္ေပးရေသာ ဌာနတစ္ခုျဖစ္သည္။ ထို႔ေၾကာင့္ တရားဌာနကို ျပည္သူ႔အထိန္းေတာ္ ဟူ၍နားလည္မွတ္ယူၾကျခင္းျဖစ္သည္။ ျပည္သူ႔အထိန္းေတာ္ တရားဌာနသည္ အထိန္းေတာ္ပီပီသသျဖစ္ႏိုင္ရန္အစိုး၏ က်န္ႏွစ္ဌာနျဖစ္ေသာ ဥပေဒျပဳေရးဌာနႏွင့္ အုပ္ခ်ဳပ္ေရးဌာနတို႔မွ လြတ္ကင္းစြာ တည္ရွိေနရေပမည္။ ဥပေဒႏွစ္မ်ိဳးစနစ္တြင္မူ တရားဌာနသည္ အုပ္ခ်ဳပ္ေရးဌာန၏ ၾကိဳးကိုင္ျခင္းမွ လံုး၀ကင္းလြတ္မႈ မရွိေပ။ ထို႔ေၾကာင့္ တရားစီရင္ေရးဌာနသည္ ျပည္သူ႔ လြတ္လပ္မႈကို ထိေရာက္စြာ ကာကြယ္ ေပးႏိုင္လိမ့္မည္ဟု ယူဆရန္ခက္ခဲယဥ္းလွ၏။ တရားစီရင္ေရးဌာနကို အုပ္ခ်ဳပ္ေရးဌာနက လႊမ္းမိုးေနေသာေၾကာင့္ ျပည္သူမ်ားတြင္ ေလးအႏၱရာယ္ မ်ားေစႏိုင္သည္။ ထို႔ေၾကာင့္ ဥပေဒႏွစ္မ်ိဳးစနစ္သည္ မေကာင္းေပ။
ဥပေဒႏွစ္မ်ိဳးစနစ္သည္ဆိုသည္မွာ သာမန္အရပ္သူအရပ္သားမ်ားအတြက္ ဥပေဒတစ္မိ်ဳး အစိုးအရထမ္း အမႈထမ္းမ်ားအတြက္ ဥပေဒတစ္မ်ိဳးထားရွိေသာ စနစ္ပင္ျဖစ္သည္။
ကမာၻတြင္ ျပင္သစ္တိုင္းျပည္၌ ဥပေဒႏွစ္မ်ိဳးထားရွိေသာစနစ္ကို အသံုးျပဳသည္ကို ေတြ႔ရွိရ၏။ ျပင္သစ္ျပည္တြင္ ယင္းစနစ္ကို အသံုးျပဳျခင္း အေၾကာင္းကို ဆန္းစစ္ၾကည့္ပါက ေအာက္ပါအေၾကာင္းႏွစ္ခ်က္ကို ေတြ႔ရွိရေပသည္။
၄င္းတို႔မွာ...
(၁) အာဏာခြဲေ၀ေသာ စနစ္အရတရားစီရင္ေရးသည္ အုပ္ခ်ဳပ္ေရးဌာန၏ အေရးယူေဆာင္ရြက္မ်ားကို ၀င္ေရာက္မစြက္ဖက္သင့္ဟု ယူဆၾကသည္။ ထို႔ေၾကာင့္ သာမန္တရားရံုးသည္ အစိုးရ၏ တာ၀န္၀တၱရားေဆာင္ရြက္ခ်က္မ်ားကို ၀င္ေရာက္ ေႏွာက္ယွက္စြက္ဖက္ခြင့္ မျပဳၾကေခ်။
(၂) အစိုးရအရထမ္းအမႈထမ္းမ်ားသည္ တိုင္းျပည္ကို အက်ိဳးျပဳေနၾကသည့္ တိုင္းျပည္၏ ကိုယ္စားလွယ္သားေကာင္း သမီးေကာင္းမ်ား ျဖစ္ၾကေသာေၾကာင့္ အခြင့္ထူးမ်ား ရရိွခံစားထိုက္သည္။ ထို႔ေၾကာင့္ သာမန္တရားရံုးမ်ားသည္ အစိုးရ၏ တာ၀န္၀တၱရားေဆာင္ရြက္ခ်က္မ်ားကို ၀င္ေရာက္ေႏွာင့္ယွက္စြက္ဖက္ခြင့္ မျပဳၾကေခ်။
ဥပေဒႏွစ္မ်ိဳးစနစ္၏ ထင္ရွားေသာ လကၡဏာတစ္ရပ္မွာ တရားစီရင္ေရး ကိစၥ္အစိတ္အပိုင္းတစ္ခုကို အုပ္ခ်ဳပ္ေရးဌာနက ခ်ဳပ္ကိုင္ထားျခင္းပင္ ျဖစ္သည္။ ယင္းစနစ္တြင္ အမႈအခင္း ႏွစ္မ်ိဳးႏွစ္စားရွိေပသည္။
၄င္းတို႔မွာ...
၁။သာမန္အရပ္သူအရပ္သားအခ်င္းခ်င္း ပဋိပကၡျဖစ္မႈ။
၂။အရပ္သူအရပ္သားႏွင့္ အရာထမ္းအမႈထမ္းတို႔ ပဋိပကၡျဖစ္မႈ။
အရပ္သူ အရပ္သားအခ်င္းခ်င္း ပဋိပကၡျဖစ္ေသာအခါ ရိုးရိုးတရားရံုးမ်ားတြင္ ရိုးရိုးဥပေဒမ်ားျဖင့္ စီရင္ဆံုးျဖတ္ျပီး အရပ္သူအရပ္သားႏွင့္ အရာထမ္းအမႈထမ္းတို႔ပဋိပကၡ ျဖစ္မႈမ်ားကိုမူ အထူးတလည္ျပဳစုျပဌာန္းထားေသာ ဥပေဒျဖင့္အထူးတလည္ တည္ေဆာက္ထားေသာ "ရာထမ္းမႈထမ္းတရားရံုး" ၌ တရားစီရင္ဆံုးျဖတ္သည္။ ထို႔ေၾကာင့္ တရားစီရင္ေရးဌာနသည္ လံုး၀လြတ္လပ္ျခင္း မရွိဘဲအုပ္ခ်ဳပ္ေရးဌာန၏ ခ်ဳပ္ကိုင္မႈကို တစ္စိတ္တစ္ေဒသအားျဖင့္ ခံေနရေၾကာင္း ထင္ရွားပါသည္။
တရားရံုးမ်ားဖြဲ႔စည္းပံုႏွင့္ ၄င္းတို႔၏တာ၀န္မ်ား
သာမန္တရားရံုးငါးမ်ိဳးရွိသည္။ ၄င္းတို႔မွာ...
၁။ ကင္တြန္ေခၚေဒသဆိုင္ရာရံုး (Canton Courts)
၂။ Courts of Arroundessements.
၃။ အယူခံရံုး (Courts of Appeal)
၄။ စက္ရွင္ရံုး (Courts of Assizes)
၅။ ရာထူးခ်ထားေရးရံုး (Courts of Cessation)
အငယ္ဆံုးတရားရံုးမ်ားမွာ ကင္တြန္ေခၚတရားရံုးမ်ားျဖစ္ျပီး ၄င္းတို႔သည္ကင္တြန္ေခၚ ျပည္တိုင္းတြင္ရွိၾကသည္။ တရားသူၾကီးမ်ားအရည္အခ်င္းျပည့္၀ေစရန္အတြက္ တရားသူၾကီးတိုင္း ပထမဥပေဒ ေအာင္လက္မ်တ္ရွိၾကရေပသည္။ အမွတ္ (၁) ရံုးမွဆံုးျဖတ္ခ်က္ကိုမေက်နပ္လ်ွင္၊ အမွတ္ (၂) ရံုး၌အယူခံ၀င္ရျပီး၊ အမွတ္ (၂) ရံုး၏ ဆံုးျဖတ္ခ်က္ကို မေက်နပ္ပါက အမွတ္ (၃) ရံုး၌အယူခံ၀င္ရသည္။ ယင္းသို႔တစ္ဆင့္ထက္တစ္ဆင့္တက္၍ အယူခံ၀င္ရေပသည္။
Courts of Cessation ေခၚရာထူးရပ္စဲေရး တရားရံုးသည္ သာမန္ရိုးရိုးရံုးမ်ားထဲတြင္ အျမင့္ဆံုးေသာရံုးျဖစ္သည္။ ၄င္းတရားရံုး၌ တရားသူၾကီးေပါင္း ၄၉-ေယာက္ရွိျပီး တရားမမႈ ဌာန၊ ရာဇ၀တ္မႈဌာန စသျဖင့္ဌာနမ်ားခြဲထားသည္။ ယင္းတရားရံုးသည္ သာမန္အရပ္သူအရပ္သားမ်ားရံုးမ်ားအနက္ အျမင့္မားဆံုး အယူခံတရားရံုး ျဖစ္သည္သာမက၊ ေအာက္ရံုးမ်ားမွ တရားသူၾကီးတို႔၏ စည္းကမ္းကို ထိန္းသိမ္းရျပီး လိုအပ္လွ်င္ အေရးယူျဖဳတ္ခ်ႏိုင္ေပသည္။
The Courts of State သည္ရာထမ္းမႈထမ္း တရားရံုးခ်ဳပ္ပင္ျဖစ္သည္။ ၄င္းတရားရံုးတြင္ သမၼတခန္႔ထားေသာ ေကာင္ဆယ္လာ ၃၅ ေယာက္ပါ၀င္သည္။ ဌာနတိုင္းတြင္ Perfectorial Council ေခၚ ရာထမ္းမႈထမ္း တရားရံုးကေလးမ်ား တည္ေထာင္ထားရွိ၏။ ၄င္းတရားရံုးမ်ား၏ ဆံုးျဖတ္ခ်က္ကို အေက်နပ္ပါက Courts of State ေခၚရာထမ္းမႈထမ္း တရားရံုခ်ဳပ္တြင္ အယူခံ၀င္ႏိုင္ေပသည္။
တရားဥပေဒႏွစ္မ်ိဳးစနစ္တြင္ ေဖာ္ျပျပီးသည့္အတိုင္း ဥပေဒႏွစ္မ်ိဳး၊ တရားရံုးႏွစ္မ်ိဳး ျဖစ္ေနေသာေၾကာင့္ မည္သည့္ အမႈမ်ိဳးသည္ မည္သည့္တရားရံုးႏွင့္ဆိုင္ျပီး၊ မည္သည့္ ဥပေဒမ်ားႏွင့္ စီရင္ဆံုးျဖတ္ရမည္ဟူ၍ အျငင္းအခုံျဖစ္စရာ အေၾကာင္းရွိေပသည္။ တစ္နည္းအားျဖင့္ သာမန္ရံုးႏွင့္ ရာထမ္းမႈထမ္းရံုးတို႔သည္ အမႈတစ္ခုအေပၚ အေၾကာင္းျပ၍ စီရင္ဆံုးျဖတ္ခြင့္ႏွင့္ စပ္လ်ဥ္းျပီး အခ်င္းခ်င္းအျငင္းပြားၾကေပလိမ့္မည္။
ယင္းသို႔တရားရံုးႏွစ္ခု အျငင္းပြားျခင္းကို Courts of Conflit ေခၚ "ျပန္ေျဖေရး" တရားရံုးက ဆံုးျဖတ္ေပးရသည္။ အမႈတစ္ခု ရားထမ္းမႈထမ္းရံုး၌ စစ္ေဆးသင့္သည္။ သာမန္တရားရံုး၌သာစစ္ေဆးသင့္သည္ဟူ၍ စကာမ်ားတိုင္း ၄င္းCourt of Conflit ေခၚ ျဖန္ေျဖေရးတရားရံုးက ဆံုးျဖတ္ေပးသည့္ တရားရံုး၌ အမႈစစ္ေဆးရသည္။ ထို႔ေၾကာင့္ Court of Conflit ကို ျဖန္ေျဖေရးတရားရံုး ဟုမွတ္ယူသင့္ေပသည္။ ျဖန္ေျဖေရးတရားရံုး Court of Conflit တြင္ တရားေရးဌာန၀န္ၾကီး၊ သာမန္အရပ္သား တရားရံုးခ်ဳပ္ Courts of Cessation မွ တရားသူၾကီး သံုးေယာက္ရာထမ္းမႈထမ္း တရားရံုးခ်ဳပ္ Council of State မွတရားသူၾကီး သံုးေယာက္ႏွင့္ ႏိုင္ငံျခားသားတို႔က ေရြးေကာက္တင္ေျမႇာက္ေသာ တရားသူၾကီးႏွစ္ေယာက္ေပါင္း ၉ေယာက္တို႔ျဖင့္ ဖြဲ႔စည္းထားသည္။
ဥပေဒႏွစ္မ်ိဳးစနစ္၏ေကာင္းက်ိဳးမ်ား
(၁) ဥပေဒႏွစ္မ်ိဳးစနစ္သည္ အစိုးရအရာထမ္းအမႈထမ္းတို႔ မေတာ္တဆ၊ သို႔မဟုတ္ ေကာင္းေစလိုေသာ ေစတနာျဖင့္ အမႈထမ္းေဆာင္ရင္း တရားဥပေဒမ်ားကို ခ်ိဳးေဖာက္ျငိစြန္းမိေသာအခါ အျပစ္ေဘးမွလြတ္ျငိမ္းခြင့္ရေစရန္ စီမံထားေသာ စနစ္ပင္ျဖစ္သည္။ အစိုးရအရာထမ္း အမႈထမ္းတို႔ကို ေစတနာသန္႔သန္႔ျဖင့္ အမႈေတာ္ထမ္းေဆာင္ရင္း အမွားတစ္ခုခုႏွင့္ ၾကံဳၾကိဳက္တိုင္းသာ အေရးတယူေနပါမႈ ၄င္းတို႔သည္ အမႈထမ္းေဆာင္ရာ၌ ရဲ၀ံ့ျခင္းမရွိဘဲ ေၾကာက္ေၾကာက္ရြံ ႔ရြံ ႔ေနာက္တြန္႔တြန္႔ ျဖစ္ေနၾကေပလိမ့္မည္။ ယင္းသို႔ ေၾကာက္ရြံ ႔ေနာက္တြန္႔ေနၾကျခင္းေၾကာင့္ အစိုးရလုပ္ငန္းမ်ား ေႏွာင့္ေႏွး ၾကန္႔ၾကာေနေပလိမ့္မည္။ တမင္ၾကံစည္က်ဴးလြန္ျခင္း မဟုတ္ဘဲ ေစတနာရိုးရိုးျဖင့္ ေဆာင္ရြက္ရာတြင္ အမွားျဖစ္ေနလွ်င္လည္း ဥပေဒႏွစ္မ်ိဳးစနစ္အရ အျပစ္ေဘးမွ ကင္းလြတ္ႏိုင္ခြင့္ရွိေသာေၾကာင့္ အရာထမ္းအမႈထမ္းတိုင္း ၄င္းတို႔၏တာ၀န္မ်ားကို မေၾကာက္မရြံ ႔ေနာက္မတြန္႔တမ္း ထမ္းေဆာင္ႏိုင္ၾကေသာေၾကာင့္ အစိုးရလုပ္ငန္းစဥ္မ်ား လွ်င္ျမန္စြာ ထေျမာက္ ေအာင္ျမင္ႏိုင္ျခင္းသည္ ေကာင္းေသာ လကၡဏာတစ္ရပ္ျဖစ္၏။
(၂) ဥပေဒႏွစ္မ်ိဳးစနစ္တြင္ ဥပေဒတစ္မ်ိဳးစနစ္ကဲ့သို႔ တရားသူၾကီးမ်ား ျပဳလုပ္ေသာ ဥပေဒမ်ား မရွိေပ။ တရားသူၾကီးမ်ားသည္ ဥပေဒျပဳအဖြဲ႔က ျပဳစုုျပဌာန္းထားေသာ ဥပေဒမ်ားကို အေျခအေနႏွင့္ အံက်ျဖစ္ေအာင္ ျပဳလုပ္ရန္ အေၾကာင္းမရွိေသာေၾကာင့္ ၄င္းတို႔၏တရားစီေရး တာ၀န္တစ္ခုတည္ကိုသာ ထမ္းေတာင္ရန္ရွိေပသည္။ ထို႔ျပင္ တရားဥပေဒအားလံုးမွာလည္း သက္ဆိုင္ရာတရားရံုးအလိုက္ စည္းစည္းလံုးလံုး ျပဌာန္းထားေသာေၾကာင့္ တရားစီရင္ရာတြင္ လ်က္ျမန္စြာ ျပီးစီးႏိုင္သည္။
(၃) ဥပေဒတစ္မ်ိဳးစနစ္မွာကဲ့သို႔ ေနာင္လာေနာက္သား တရားသူၾကီးမ်ားသည္ ေရွးတရားသူၾကီးမ်ား၏ စီရင္ဆံုးျဖတ္ ပံုမ်ားကို ျပန္လည္ကိုးကားရန္မလိုေသာေၾကာင့္ အမႈအခင္းမ်ား လွ်င္ျမန္စြာ ျပီးစီးႏိုင္သည့္အျပင္ တရားဥပေဒေရးရာတြင္လည္း ဥပေဒျပဳအဖြဲ႔မွ ျပဌာန္းထားေသာ တရားဥပေဒတစ္မ်ိဳးတည္းသာ ရွိေသာေၾကာင့္ ရႈပ္ေထြးျခင္းမရွိႏိုင္ေပ။
(၄) အစိုးရသည္ အရာထမ္းမႈမ်ားကို တရားစီရင္ေရးႏွင့္ စပ္လ်ဥ္းျပီး အခြင့္ထားေပးထားေၾကာင့္ လူမ်ားစုအေနျဖင့္ အစိုးရမႈမ်ားကို ထမ္းရြက္လိုၾကေပမည္။ ယင္းသို႔လူအမ်ားစုက အစိုးရအမႈမ်ားကို ထမ္းေဆာင္လိုၾကေသာေၾကာင့္ ၄င္းလူမ်ားစုထဲမွ အရည္အခ်င္းျပည့္၀သူမ်ားကို ေရြးခ်ယ္ခန္႔ထားျခင္းျဖင့္ အမႈထမ္းေကာင္းမ်ားရရွိျပီး တိုင္းျပည္ တိုးတက္မႈ ပိုမိုၾကီးထြားႏိုင္ေပသည္။
ဥပေဒႏွစ္မ်ိဳးစနစ္၏မေကာင္းက်ိဳး
(၁) ဥပေဒႏွစ္မ်ိဳးစနစ္သည္ အစိုးထမ္းအမႈထမ္းမ်ားႏွင့္ အရပ္သူအရပ္မ်ားကို ခြင့္အေရးခ်င္း ခြဲျခားထား၏၊ ယင္းသို႔ တိုင္းသူျပည္သားခ်င္း တူညီပါလ်က္ အခြင့္အေရးတူညီစြာ မေပးဘဲ ခြဲျခားထားျခင္းသည္ သာတူညီမွ်သေဘာတရားကို ဆန္႔က်င္ေနေပသည္။ ထို႔ျပင္ ဒီမိုကေရစီသေဘာတရားႏွင့္ ဆန္႔က်င္ေနေသာေၾကာင့္ ၄င္းဥပေဒႏွစ္မ်ိဳးစနစ္ကို ေကာင္းေသာ စနစ္ဟု ယူဆရန္မျဖစ္ႏိုင္ေပ။
(၂) ဥပေဒမ်ားသည္တလံုးတစည္းတည္းရွိရန္ လိုအပ္သည္။ ဥပေဒမ်ားကို မည္သည့္ဥပေဒႏွင့္ ေျဖရွင္းသင့္သည္/ မည္သည့္ဥပေဒႏွင့္ မေျဖရွင္းသင့္ စသျဖင့္ အလုပ္မဟုတ္သည္ကို အလုပ္ၾကီးတစ္ခုအျဖစ္ ေနရေပလိမ့္မည္။ ထို႔ေၾကာင့္ပင္ ျဖန္ေျဖေရး တရားရံုး Court of Confilt ထားရွိရျခင္းျဖစ္၏ တရားရံုးတစ္ခု အပို ဖြဲ႔စည္းထားရေသာေၾကာင့္ ေငြေၾကးအကုန္အက် မ်ားေပလိမ့္မည္။ ယင္းသို႔ ေငြကုန္လူပန္းေသာ ဥပေဒႏွစ္မ်ိဳးစနစ္ကို အၾကြင္းမဲ့ေကာင္းေသာစနစ္ဟူ၍ မည္သို႔ယူဆႏိုင္အံ့နည္း။
(၃) တရားစီရင္ေရးဌာနသည္ ျပည္သူျပည္သားတို႔၏ လြတ္လပ္မႈကို ကာကြယ္ေပးရေသာ ဌာနတစ္ခုျဖစ္သည္။ ထို႔ေၾကာင့္ တရားဌာနကို ျပည္သူ႔အထိန္းေတာ္ ဟူ၍နားလည္မွတ္ယူၾကျခင္းျဖစ္သည္။ ျပည္သူ႔အထိန္းေတာ္ တရားဌာနသည္ အထိန္းေတာ္ပီပီသသျဖစ္ႏိုင္ရန္အစိုး၏ က်န္ႏွစ္ဌာနျဖစ္ေသာ ဥပေဒျပဳေရးဌာနႏွင့္ အုပ္ခ်ဳပ္ေရးဌာနတို႔မွ လြတ္ကင္းစြာ တည္ရွိေနရေပမည္။ ဥပေဒႏွစ္မ်ိဳးစနစ္တြင္မူ တရားဌာနသည္ အုပ္ခ်ဳပ္ေရးဌာန၏ ၾကိဳးကိုင္ျခင္းမွ လံုး၀ကင္းလြတ္မႈ မရွိေပ။ ထို႔ေၾကာင့္ တရားစီရင္ေရးဌာနသည္ ျပည္သူ႔ လြတ္လပ္မႈကို ထိေရာက္စြာ ကာကြယ္ ေပးႏိုင္လိမ့္မည္ဟု ယူဆရန္ခက္ခဲယဥ္းလွ၏။ တရားစီရင္ေရးဌာနကို အုပ္ခ်ဳပ္ေရးဌာနက လႊမ္းမိုးေနေသာေၾကာင့္ ျပည္သူမ်ားတြင္ ေလးအႏၱရာယ္ မ်ားေစႏိုင္သည္။ ထို႔ေၾကာင့္ ဥပေဒႏွစ္မ်ိဳးစနစ္သည္ မေကာင္းေပ။
Posted in: ႏိုင္ငံေရးသိပၸံ
0 comments:
Post a Comment
comment ေလးဖတ္ပါရေစ။
စိတ္ရွည္ သည္းခံေပးပါ။