Ireland

၁၀၆။ အိုင္ယာလန္
(Ireland)

ေနာက္ခံသမိုင္းအက်ဥ္း

ဘီစီ၆၀၀ မွ ၁၅၀ အတြင္း အိုင္ယာလန္ကြ်န္းေပၚသို႔ ဆဲလ္တစ္ တိုင္းရင္းသားမ်ား ေရာက္ရွိခဲ့ၾက သည္။(၈) ရာစု ေႏွာင္းပိုင္းတြင္ ေနာ့စ္မန္းလူမ်ိဳးမ်ား က်ဴးေက်ာ္ခဲ့ျပီး ၁၀၁၄ တြင္ ဘုရင္ဘရိုင္ယန္ ဘိုရု(Brian Boru)ဒိန္းမတ္ကို အႏိုင္ရရွိေသာအခါ ၎က်ဴးေက်ာ္မႈမ်ားကို အဆံုးသတ္ သြားခဲ့သည္။ (၁၂) ရာစုတြင္ အဂၤလိပ္တို႔ က်ဴးေက်ာ္ခဲ့သည္။ ထုိ႔ေနာက္ ရာစုႏွစ္ေပါင္း (၇) ရာစုေက်ာ္ၾကာေအာင္ အဂၤလိပ္ ႏွင့္ အိုင္းရစ္တုိ႔ၾကား ျပင္းထန္ေသာေတာ္လွန္ပုန္ကန္မႈမ်ား ဖိႏွိပ္ ႏွိမ္ႏွင္းမႈမ်ားျဖစ္ပြားခဲ့သည္။ ၁၉၁၆ ခုႏွစ္ အင္တာတနလၤာ ပုန္ကန္မႈ(Easter Monday Rebellion) ရံႈးနိမ့္ျပီးေနာက္ သူပုန္ထမႈမ်ားဆက္လက္ျဖစ္ပြားခဲ့ျပီး ၁၉၂၁ တြင္ ျဗိတိသွ် တို႔ထံမွေျမာက္ပိုင္း ေအာ္စတာ (Ulster) နယ္ ေျခာက္ခုမွအပ နယ္ေပါင္း (၂၆) နယ္လြတ္လပ္ေရးရရွိခဲ့သည္။၁၉၄၉ တြင္ ျဗိတိသွ် ဓနသဟာယ ႏိုင္ငံအျဖစ္မွ အိုင္ယာလန္တို႔ နႈတ္ထြက္ခဲ့ျပီး ၁၉၇၃ တြင္ ဥေရာပဘံုေစ်း အဖြဲ႔သို႔ ၀င္ေရာက္ခဲ့သည္။ အိုင္းရစ္အစိုးရသည္ ႏိုင္ငံေတာ္ျငိမ္းခ်မ္းသာယာေရးကို ေဆာင္ရြက္ႏိုင္ခဲ့ျပီး ျဗိတိသွ်အစိုးရႏွင့္ပူးေပါင္း၍ အၾကမ္းဖက္တုိက္ဖ်က္ေရးလုပ္ငန္းမ်ား ေဆာင္ရြက္ခဲ့သည္။ အခက္အခဲအနည္းငယ္ရွိေသာ္လည္း ေျမာက္အိုင္ယာလန္ ျငိမ္းခ်မ္းေရး အတြက္ တျဖည္းျဖည္းခ်င္း ျပဳလုပ္ႏိုင္ခဲ့သည္။ ၂၀၀၆ ခုႏွစ္တြင္ျဗိတိသွ် ႏွင့္အိုင္ရစ္ အစိုးရတုိ႔သည္ ၁၉၉၈ ခုႏွစ္ ဂြတ္ဖရိုင္းေဒး သေဘာတူညီခ်က္ (Good Froday Agreement) အရ စိန္႔အင္ဒရူးစာခ်ဳပ္ကို (St . Andrews Agreement) ခ်ဳပ္ဆိုခဲ့သည္။

ပထ၀ီအေနအထား
တည္ေနရာ
အေနာက္ဥေရာပ ။ ေျမာက္အတၱလႏိၱတ္သမုဒၵရာ အတြင္းရွိ အိုင္ယာလန္ကြ်န္း၏နယ္ေျမ ေျခာက္ပံု ငါးပံု (၅/၆) ။ ျဗိတိန္ ႏုိင္ငံ၏အေနာက္ဘက္။

ေျမပံုအညႊန္း
ဥေရာပ

ဧရိယာ
ကုန္းေျမ - 68890 sq km
ေရ - 1390 sq km
စုစုေပါင္း - 70280 sq km

ကမ္းရိုးတန္း
1,448 m

ရာသီဥတု
အပူအေအးမွ်တေသာ ပင္လယ္ပိုင္းရာသီဥတု ။ ေျမာက္အတၱလႏိၱတ္ေရစီးေၾကာင္း၏ ျပဳျပင္မႈရွိ။ သမမွ်တေသာ ေဆာင္းရာသီ။ ေအးျမေသာ ေႏြရာသီ။အျမဲတမ္းစိုထိုင္း ႏွစ္၀က္ခန္႔ တိမ္ထူထပ္ အံု႔ဆိုင္း။

ေျမမ်က္ႏွာသြင္ျပင္
အတြင္းဘက္ ညီညာေသာေျမျပန္႔ႏွင့္လႈိင္းတြန္႔ေသာေျမျပန္႔မ်ားကုိၾကမ္းတမ္းေသာေတာင္ကုန္းမ်ား ၊ ေတာင္နိမ့္မ်ားျဖင့္၀န္းရံထား ။ အေနာက္ဘက္ကမ္းေျခတြင္ မတ္ေစာက္ကမ္းပါးမ်ားရွိ ။

မ်က္ႏွာျပင္အျမင့္ျခားနားခ်က္
အနိမ့္ဆံုးအပို္င္း အတၱလႏိၱတ္သမုဒၵရာ - 0 m
အျမင့္ဆံုးအပိုင္း ကာရန္းတူးဟီး - 1,041 m

သဘာ၀အရင္းအျမစ္
သဘာ၀ဓါတါေငြ႔ ။ ေျမေဆြးစိုင္ ၊ ေၾကးနီ ၊ ခဲ ၊ သြပ္ ၊ ေငြ ၊
ဘာရိုက္ ၊ဂ်စ္ပဆစ္ ၊ထံုးေက်ာက္ ၊ ဒိုလိုမိုက္။

လူ႔အရင္းအျမစ္
လူဦးေရ 4,156,119 (2008)
လူဦးေရတုိးႏႈန္း 1.133 % (2008)
ေမြးဖြားႏႈန္း 14.33 / 1000 ဦးေရ (2008)
ေသဆံုးႏႈန္း 7.77 / 1000 ဦးေရ (2008
ပွ်မ္းမွ်အသက္ က်ား - 75.44 ႏွစ္
မ - 80.88 ႏွစ္
စုစုေပါင္း - 78.07 ႏွစ္ (2008)

လူမ်ိဳး
အိုင္ရစ္

တိုင္းရင္းသားလူမိ်ဳး
အိုင္ရစ္ - 87.4 %
အျခားလူျဖဴ - 7.5 %
အာရွ - 1.3 %
လူမည္း - 1.1 %
ေသြးေႏွာ - 1.1 %
အမည္မသိ - 1.6 %

ကိုးကြယ္မႈ
ရိုမန္ကက္သလစ္ - 87.4 %
အိုင္ယာလန္ဘုရားေက်ာင္းေတာ္ - 2.9 %
အျခားခရစ္ယာန္ - 1.9 %
အျခား - 2.1 %
အမည္မသိ - 1.5 %
ဘာသာမဲ့ - 4.2 %

ဘာသာစကား
အဂၤလိပ္ (ရံုးသံုး) ၊ အိုင္ရစ္ (ရံုးသံုး) ။

ျမိဳ႕ေတာ္
ဒပ္ဘလင္ (Dublin)

Posted in: ကမာၻ႔ႏိုင္ငံမ်ား