December 16, 2009

Political Science Part (47)

ျဗိတိသွ်ႏိုင္ငံ

ႏိုင္ငံအမ်ိဳးအစား
အဂၤလန္ႏိုင္ငံသည္ ၁၂၈၄ ခုႏွစ္၌ ေ၀လႏိုင္ငံႏွင့္ ပူးေပါင္းျပီး ၁၇၀၁ ခုႏွစ္ ဥပေဒျဖင့္ စေကာ့တလန္ႏွင့္ပူးေပါင္းကာ ၁၈၀၀ ခုႏွစ္ ဥပေဒျဖင့္ အိုင္ယာလန္ ေျမာက္ပိုင္းႏွင့္ ႏွစ္ျပည့္တစ္ျပည္ ေပါင္းစည္းခဲ့ေသာေၾကာင့္ ႏိုင္ငံအတြင္း၌ အစိုးရတစ္ဖြဲ႔စည္းသာရွိေသာ ယူနီတရီႏိုင္ငံ (Unitary State) ျဖစ္သည္။

ကုိယ္စားလွယ္အမတ္ေရြးခ်ယ္ေရးစနစ္
၁၉၁၉ ခုႏွစ္မွစ၍ အသက္၂၁ႏွစ္ျပည့္ေသာ ျဗိတိသွ်ႏိုင္ငံသူ ႏိုင္ငံသားတိုင္း မဲဆႏၵေပးခြင့္ ရရွိၾကသည္။ မဲဆႏၵတစ္နယ္ ကိုယ္စားလွယ္တစ္ေယာက္စနစ္ကို အသံုးျပဳ၏။ မဲဆႏၵနယ္ေပါင္း ခန္႔မွန္းေျခ ၆၃၀ ခန္႔ သတ္မွတ္ထားသည္။

အဂၤလန္တြင္ ပါတီမ်ားစြာ ရွိေသာ္လည္း အဓိကပါတီမ်ားမွာမူ...

(၁) ေလဘာတီ
(၂) ကြန္ဆာေဗးတစ္ပါတီ
(၃) လစ္ဘရယ္ပါတီ (Liberal) တို႔ ျဖစ္ၾကသည္။

တန္ခိုးၾကီးဆံုးပါတီမ်ားမွာ ေလဘာပါတီႏွင့္ ကြန္ဆာေဗးတစ္ပါတီႏွစ္ခုသာ ရွိေသာေၾကာင့္ "ပါတီႏွစ္ခုစနစ္" ဟူ၍ ယူဆႏိုင္ေပသည္။

ဥပေဒျပဳဌာန
ဥပေဒျပဳအဖြဲ႔ႏွစ္ခုရွိသည္။ ၄င္းတို႔မွာ ေအာက္လႊတ္ေတာ္ႏွင့္ အထက္လႊတ္ေတာ္တို႔ ျဖစ္သည္။ ေအာက္လႊတ္ေတာ္အတြက္ ကိုယ္စားလ်ယ္အမတ္မ်ားကို ျပည္သူလူထုက တိုက္ရိုက္ ေရြးေကာက္တင္ေျမႇာက္ရသည္။ ၄င္းလႊတ္ေတာ္၌ အမတ္သက္တမ္း ၅ ႏွစ္ရွိသည့္ ၆၃၀ ေသာ အတ္မ်ားျဖင့္ ဖြဲ႔စည္းထားသည္။

အစိုးရအဖြဲ႔ကို ေအာက္လႊတ္ေတာ္က ေရြးေကာက္တင္ေျမာက္ရသည္။ ၄င္းလႊတ္ေတာ္တြင္ ဘ႑ာေရးဥပေဒမ်ားကိုပါ ျပဳစုခြင့္ရွိ၏။

အထက္လႊတ္ေတာ္ (House of Lords) အမတ္မ်ားကို ဘုရင္က ရာသက္ပန္ခန္႔အပ္သည္။ ၄င္းလႊတ္ေတာ္ငိ ဂိုဏ္းခ်ဳပ္ ၂ ပါး၊ ဂိုဏ္းခ်ဳပ္ ၂၄ ပါး၊ စေကာ့တလန္ မွဴးမတ္ ၁၆ ေယာက္၊ အုိင္ယာလန္ မွဴးမတ္ ၂၇ ေယာက္ႏွင့္ ေျမပိုင္ရွင္အခ်ိဳ ႔အျပင္ အျခားေသာအမတ္ ၇၀၀ ခန္႔ျဖင့္ ဖြဲ႔စည္းထားသည္။

အထက္လႊတ္ေတာ္မွာ ျပည္သူ႔ကိုယ္စားမ်ားမဟုတ္ေသာေၾကာင့္ တန္ခိုးမၾကီးေပ။ သို႔ရာတြင္ ၄င္းလႊတ္ေတာ္သည္ ေနာက္ဆံုးအယူခံ၀င္ရာ တရားရံုးခ်ဳပ္ျဖစ္သည့္ျပင္ ၄င္း၌ေအာက္လႊတ္ေတာ္၏ ဥပေဒျပဳခ်က္မ်ားကို တစ္ႏွစ္တာမွ် ဆိုင္းငံ့ထားႏိုင္ေသာ ဗီတိုေခၚ တစ္ခ်က္လႊတ္ေ အာဏာရွိသည္။

အုပ္ခ်ဳပ္ေရးဌာန
ျဗိတိသွ်အုပ္ခ်ဳပ္ေရးစနစ္သည္ ပါလီမန္အုပ္ခ်ဳပ္ေရးျဖစ္သည္။ ဘုရင္သည္ တိုင္းျပည္၏ အထြဋ္အထြိပ္ ရုပ္ျပအုပ္ခ်ဳပ္ေရးအာဏာမ်ား ၄င္း၏လက္ထဲ၌မရွိေပ။ ၀န္ၾကီးခ်ဳပ္ႏွင့္ ၄င္း၏၀န္ၾကီးခ်ဳပ္ အဖြဲ႔လက္ထဲ၌သာ အုပ္ခ်ဳပ္ေရးအာဏာမ်ားရွိသည္။ ထို႔ေၾကာင့္ ၀န္ၾကီးခ်ဳပ္ႏွင့္ ၄င္း၏ "ကက္ဗိနက္" ၀င္ ၀န္ၾကီးအဖြဲ႔သာလွ်င္ အုပ္ခ်ဳပ္ေရးသမား အစစ္မ်ားျဖစ္သည္။ ၄င္းတုိ႔ကို ပါလီမန္က ေရြးေကာက္တင္ေျမႇာက္ထားျပီး ပါလီမန္ကပင္ အယံုအၾကည္မရွိအဆို (Non Confidence Motion) တင္ကာ ျဖဳတ္ခ်နိုင္ေပသည္။ ၀န္ၾကီးခ်ဳပ္အေနျဖင့္လည္း ပါလီမန္ကိုဖ်က္သိမ္းႏိုင္သည္။

တရားစီရင္ေရးဌာန
တရားရံုးခ်ဳပ္ကို တရားသူၾကီးေပါင္း ၃၀၀ျဖင့္ ဖြဲ႔စည္းထားသည္။ ၄င္းတရားသူၾကီးမ်ားကို ၀န္ၾကီး်ဳပ္၏ အၾကံေပးခ်က္ျဖင့္ ဘုရင္ကခန္႔အပ္ရသည္။ ၄င္းတို႔၏ တရားသူၾကီးသက္တမ္းမွာ ရာသက္ပန္ျဖစ္၏။ ဥပေဒဌာနကသာလွ်င္ ၄င္းတို႔ကို ရာထူးမွရပ္စဲႏိုင္သည္။ အထက္လႊတ္ေတာ္သည္ အယူခံ၀င္ရာ တရားသူၾကီး သက္တမ္းမွာ ရာသက္ပန္ျဖစ္၏။ ဥပေဒဌာနကသာလွ်င္ ၄င္းတို႔ကို ရာထူးမွရပ္စဲႏိုင္သည္။ အထက္လႊတ္ေတာ္သည္ အယူခံ၀င္ရာ တရားရံုးခ်ဳပ္ျဖစ္ေသာေၾကာင့္ ဥပေဒဌာနသည္ တရားစီရင္ေရးဌာနကို ခ်ဳပ္ကိုင္ထားျခင္းပင္ျဖစ္သည္။

0 comments:

Post a Comment

comment ေလးဖတ္ပါရေစ။
စိတ္ရွည္ သည္းခံေပးပါ။

 
ယခုသင္ဖြင့္ၾကည့္ေနေသာ ဘေလာ့ဂ္အား Mozilla Firefox ျဖင့္ဖြင့္ၾကည့္ပါက အေကာင္းဆံုးျဖစ္သည္။