Federal Republic of Nigernia

၁၆၅။ႏိုင္ဂ်ီးရီးယား(Nigeria)
Federal Republic of Nigernia

ေနာက္ခံသမိုင္းအက်ဥ္း
ျဗိတိသွ်တို႔ အုပ္စိုးခဲ့ျပီး ေနာက္ပိုင္းတြင္ ႏိုင္ဂ်ီးရီးယားဟူ၍ ျဖစ္ေပၚလာသည္။ အာဖရိကတြင္ လူဦးေရ အမ်ားဆုံးႏိုင္ငံသည္ (၁၉)ရာစုအတြင္း ဖြံ႔ျဖိဳးလာခဲ့သည္။ ဒုတိယကမာၻစစ္ေနာက္ပိုင္းဖြဲ႔စည္းပုံအေျခခံ ဥပေဒအမ်ားအျပားေရးဆြဲျပ႒ာန္းခဲ့ျပီး ႏိုင္ဂ်ီးရီးယားသည္ ကိုယ္ပိုင္အုပ္ခ်ဳပ္ေရးပိုမိုရရွိလာခဲ့သည္။ ၁၉၆၀ တြင္ လြတ္လပ္ေရးရရွိခဲ့သည္။ ၁၆ႏွစ္မွ် စစ္အစိုးရမွအုပ္ခ်ဳပ္ခဲ့ျပီး ၁၉၉၉ တြင္ ဖြဲ႔စည္းပုံအေျခခံဥ ပေဒတစ္္ရပ္ ထပ္မံျပ႒ာန္းခဲ့သည္။ ထို႔ေနာက္ အရပ္သားအစိုးရအုပ္ခ်ဳပ္ေရးအသြင္သို႔ ျငိမ္းခ်မ္းစြာ ကူး ေျပာင္းခဲ့သည္။ အစိုးရ၏ အေျခခံစီးပြားေရးမွာ လာဘ္ေပးလာဘ္ယူမႈမ်ားႏွင့္စီမံခန္႔ခြဲေရးညံ့ဖ်င္းမႈတို႔ ေၾကာင့္ ယိုယြင္းလ်က္ရွိသည္။ ထို႔ျပင္ကာလရွည္ၾကာျဖစ္ပြားလာခဲ့ေသာ တိုင္းရင္းသားလူမ်ိဳးစုမ်ားႏွင့္ ဘာသာေရးတင္းမာမႈမ်ား ဆက္လက္ျဖစ္ပြားလ်က္ရွိ၏။ ၂၀၀၃ ႏွင့္ ၂၀၀၇သမၼတေရြးေကာက္ပြဲမ်ားမွာ မသမာမႈမ်ား၊ အၾကမ္းဖက္မႈမ်ားေၾကာင့္ ရုပ္ပ်က္ဆင္းပ်က္ျဖစ္ခဲ့ရေသာ္လည္း ႏိုင္ဂ်ီးရီးယားတြင္ လြတ္ လပ္ေရးရျပီးခ်ိန္မွစ၍ အရွည္လ်ားဆုံးေသာ အရပ္သားအုပ္ခ်ဳပ္ေရးျဖင့္အုပ္ခ်ဴပ္ႏိုင္ခဲ့သည္။ ၂၀၀၇ ဧျပီ လကက်င္းပခဲ့ေသာ ေရြးေကာက္ပြဲသည္ ႏုိင္ငံသမိုင္းတြင္ ပထမဦးဆုံးအၾကိမ္အျဖစ္ အရပ္သားအစိုးရ မွ အရပ္သားအစိုးရထံသို႔အာဏာလႊဲေသာ အလႊဲအေျပာင္းတစ္ခုျဖစ္ခဲ့သည္။

ပထ၀ီအေနအထား
တည္ေနရာ
အေနာက္အာဖရိက၊ ဂူနီးယားပင္လယ္ေကြ႔ႏွင့္ထိစပ္၊ ဘီနင္ႏွင့္ကင္မရြန္းႏိုင္ငံတို႔ၾကား။

ေျမပုံအညႊန္း
အာဖရိက

ဧရိယာ
ကုန္းေျမ = ၉၁၀ ၇၆၈ sqkm
ေရ = ၁၃ ၀၀၀ sqkm
စုုစုေပါင္း = ၉၂၃ ၇၆၈ sqkm
ဧရိယာက်ယ္ျပန္႔မႈ ကမာၻ႔အဆင့္ = ၃၉

ထိစပ္နယ္ေျမ
ဘီနင္ = ၇၇၃ km
ကင္မရြန္း =၁၆၉၀ km
ခ်ာ့ဒ္ = ၈၇ km
ႏိုင္ဂ်ာ =၁ ၄၇၉ km

ကမ္းရိုးတန္း
၈၅၃ km

ရာသီဥတု
ေတာင္ဘက္အီေကြတာရာသီဥတု။
အလယ္ပိုင္း အပူပို္င္းရာသီဥတု။
ေျမာက္ဘက္မိုးေခါင္ေျခာက္ေသြ႔။

ေျမမ်က္ႏွာသြင္ျပင္
ေတာင္ပိုင္းေျမနိမ့္မ်ားႏွင့္ အလယ္ပိုင္းေတာင္ကုန္းမ်ား၊ ကုန္းျမင့္လြင္ျပင္မ်ားႏွင့္ထိစပ္။ အေရွ ႔ေတာင္ဘက္ ေတာင္မ်ားႏွင့္၊ ေျမာက္ပိုင္းေျမျပန္႔မ်ား။

မ်က္ႏွာျပင္အျမင့္ျခားနားခ်က္
အနိမ့္ဆုံးအပိုင္း = အတၱလႏိၱတိတ္သမုဒၵရာ = ၀m
အျမင့္ဆုံးအပိုင္း = ခ်က္ပယ္၀က္ဒီ = ၂ ၄၁၉ m

သဘာ၀အရင္းအျမစ္
သဘာ၀ဓါတ္ေငြ႔၊ ေရနံ၊ သံျဖဴ၊ သံရိုင္း၊ ေက်ာက္မီးေသြး၊ ထုံးေက်ာက္၊ နီယိုဘီယမ္၊ ခဲ၊ သြပ္္၊ စိုုက္ပ်ိဳးေျမ။

လူ႔အရင္းအျမစ္
လူဦးေရ ၁၄၉ ၂၂၉ ၀၉၀၀ ဦးေရ(၂၀၀၉)
လူဦးေရၾကီးမားမႈကမာၻ႔အဆင့္ ၉
လူဦးေရတိုးနႏႈ္း ၁.၉၉၉%(၂၀၀၉)
ေမြးဖြားႏႈန္း ၃၆.၆၅/၁၀၀၀ဦးေရ (၂၀၀၉)
ေသဆုံးနႏႈန္း ၁၆.၅၆/၁၀၀၀ဦးေရ (၂၀၀၉)

ပ်မ္းမွ်အသက္
က်ား = ၄၆.၁၆ ႏွစ္ မ =၄၇.၇၆ ႏွစ္
စုုစုေပါင္း = ၄၉.၉၄ ႏွွစ္(၂၀၀၉)

လူမ်ိဳး
ႏိုင္ဂ်ီးရီးယန္း

တိုင္းရင္းသားလူမ်ိဳး
ႏိုင္ဂ်ီးရီးယားသည္ အာဖရိက လူဦးေရအမ်ားဆုံးႏုိင္ငံျဖစ္ျပီးလူမ်ိဳးစုေပါင္း ၂၅၀ ေက်ာ္ျဖင့္ပါ၀င္ဖြဲ႔စည္း ထားသည္။ေအာက္ပါတိုင္းရင္းသားမ်ားမွာ အမ်ားစုျဖစ္သည္။
ယူဆြာ ႏွင့္ ပူလာနီ = ၂၉%
ေယာရူဘာ = ၂၁%
အစ္ဂဘို = ၁၈%
အီေဂ်ာ =၁၀%
ကႏူရီ =၄%
အီဘိုဘိုင္အို =၃.၅%
တစ္ဗ္ =၂.၅%

ကိုးကြယ္မႈ
မြတ္စလင္ =၅၀%
ခရစ္ယာန္ =၄၀%
တိုင္းရင္းသားရိုးရာယုံၾကည္မႈ = ၁၀%

ဘာသာစကား
အဂၤလိပ္(ရုံးသုံး)
ဟူဆာ၊ ေယာရူဘာ၊ အစ္ဂဘို၊ ဖူလာနီ

ျမိဳ ႔ေတာ္
အဘူဂ်ာ(Abuja)

Posted in: ကမာၻ႔ႏိုင္ငံမ်ား