Union of Burma

၁၄၆။ျမန္မာ (ဗမာ)Myanmar (Burma)
Union of Burma

ေနာက္ခံသမိုင္း အက်ဥ္း

၁၈၂၄ မွ ၁၈၈၆ အထိ (၆၂) ႏွစ္ၾကာ ျဗိတိသွ်လက္ေအာက္တြင္ အိႏိၵယအင္ပါယာ အတြင္းထားရွိ အုပ္ခ်ဳပ္ခဲ့သည္။ အိႏိၵယျပည္နယ္တစ္စုအျဖစ္ အုပ္ခ်ဳပ္ခဲ့ျပီး 1937 တြင္ အိႏိၵယခြဲထုတ္ခဲ့သည္။ ၁၉၄၈ တြင္ အမ်ိဳးသားေခါင္းေဆာင္ဗိုလ္ခ်ဳပ္ေအာင္ဆန္း၏ ဦးေဆာင္မႈျဖင့္ လံုး၀လြတ္လပ္ေရး ရရွိခဲ့သည္။ လြတ္လပ္ေရးရျပီးစမွစ၍ ၁၉၆၂ အထိ အရပ္သား အစိုးရကပါလီမန္ဒီမိုကေရစီ စနစ္ျဖင့္အုပ္ခ်ဳပ္ခဲ့ျပီး ၁၉၆၂ တြင္ဗိုလ္ေန၀င္း ဦးစီေသာ စစ္တပ္ကအာဏာသိမ္းခဲ့သည္။ ထို႔ေနာက္ ဗိုလ္ေန၀င္းက အရပ္သားအျဖစ္ အသြင္ေျပာင္းကာ ဆိုရွယ္လစ္ သမၼတစနစ္ျဖင့္အုပ္ခ်ဳပ္ခဲ့သည္။ ၁၉၆၂ မွ ၁၉၈၈ ခုႏွစ္အထိ တစ္ပါတီ အာဏာရွင္ စံနစ္ျဖင့္အုပ္ခ်ဳပ္လာခဲ့သည္။ ၁၉၈၈ ခုႏွစ္တြင္ တစ္ပါတီ အာဏာရွင္ စနစ္ခ်ဳပ္ျငိမ္းသြားခဲ့ျပီး ၁၉၉၀ တြင္ ပါတီစံု ဒီမိုကေရစီ ေရြးေကာက္ပြဲ တစ္ရပ္ကို ဗိုလ္ေစာေမာင္ ဦးစီးေသာ စစ္အစိုးရက ဦးေဆာင္က်င္းပေပးခဲ့သည္။ ႏုိဗယ္ျငိမ္းခ်မ္းေရး ဆုရွင္ ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္ ဦးေဆာင္ေသာ အမ်ိဳးသားဒီမိုကေရစီအဖြဲ႔ခ်ဳပ္ (NLD) က အျပတ္သတ္ အႏိုင္ရရွိခဲ့သည္။သုိ႔ေသာ္ စစ္အစိုးရက အာဏာလႊဲေျပာင္းေပးျခင္းမျပဳေပ။ ၁၉၈၉ မွ ၁၉၉၅ အထိ ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္ကို ေနအိမ္ အက်ယ္ခ်ဳပ္ ခ်ထားခဲ့သည္။ ထို႔ေနာက္ ၂၀၀၀ ခုႏွစ္ မွစ၍ ယေန႔အထိ ေနအိမ္ အက်ယ္ခ်ဳပ္သက္တမ္း ကို ထပ္ကာတလဲလဲတိုးျမွင့္ခ်ထားဆဲ ျဖစ္သည္။ ၂၀၀၇ ဩဂုတ္လတြင္း ေလာင္စာဆီေစ်းနႈန္းမ်ား ရုတ္တရက္ အဆမတန္တိုးျမင့္သြားျခင္း အေပၚအေျခခံ၍ ျပည္သူလူထုေသာင္းႏွင့္ ခ်ီ၍လမ္းေလ်ာက္ဆႏၵျပမႈမ်ား ျဖစ္ပြားခဲ့သည္။ ထို႔ေနာက္ ႏိုင္ငံေရးတက္ၾကြလႈပ္ရွားသူမ်ားႏွင့္ ဗုဒၶဘာသာဘုန္းေတာ္ၾကီးမ်ား ဦးေဆာင္ပါ၀င္လာကာ ၂၀၀၇ စက္တင္ဘာလတြင္ ႏိုင္ငံအႏွံ႔ ဆႏၵျပဆူပူမႈမ်ား အထြတ္အထိပ္ ေရာက္ရွိခဲ့သည္။ ဗိုလ္သန္းေရႊ ဦးေဆာင္ေသာ စစ္အစိုးရကရက္ရက္စက္စက္ အင္အားသံုးျဖိဳခြင္းခဲ့သည္။ အဆိုပါ ဆႏၵျပပြဲတြင္ အနည္းဆံုး လူ(၁၃)ဦးေသဆံုးျပီး ေထာင္ႏွင့္ခ်ီေသာ ပါ၀င္လႈပ္ရွားသူမ်ား ဖမ္းဆီး ႏွိပ္စက္ျခင္း ခံခဲ့ရသည္။ ထိုအခ်ိန္မွစ၍ ေနအိမ္မ်ား၊ ဘုန္းၾကီး ေက်ာင္းမ်ားကို အခ်ိန္အခါမေရြး ၀င္ေရာက္ စီးနင္း၍သံသယရွိသူမ်ားကို ၀င္ေရာက္ ရုိက္ႏွက္ဖမ္းဆီးျခင္းမ်ား လုပ္ေဆာင္လွ်က္ရွိသည္။ အလုပ္သမား ၀န္ၾကီးဌာန၀န္ၾကီး ဦးေအာင္ၾကည္ကို ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္ ႏွင့္စစ္အစိုးရ အၾကား ဆက္ဆံေရး သံတမန္အျဖစ္ ၂၀၀၇ ခုႏွစ္ ေအာက္တိုဘာလတြင္ ခန္႔အပ္ခဲ့သည္။ သို႔ေသာ္ ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္အေနႏွင့္ ပါတီႏွင့္ေသာ္လည္းေကာင္း၊ သူမကိုေထာက္ခံသူမ်ားႏွင့္ ေသာ္လည္းေကာင္း ဆက္သြယ္ေျပာဆိုခြင့္မရွိေပ။ ၂၀၀၈ ေမလ အေစာပိုင္းက တိုက္ခိုက္ခဲ့ေသာ နာဂစ္ ဆိုင္ကလုန္းမုန္တိုင္းဒါဏ္ေၾကာင့္ လူေပါင္း ၈၀,၀၀၀ ေက်ာ္ေသဆံုးျပီး ၅၀,၀၀၀ ေက်ာ္ ဒါဏ္ရာ ရရွိခဲ့သည္။ မုန္တိုင္းေၾကာင့္ ပ်က္စီးဆံုးရႈံးမႈမ်ားျဖစ္ခဲ့သည့္ၾကားမွပင္ စစ္အစိုးရ စိတ္တိုင္းက် ေရးဆြဲထားသည့္ ဖြဲ႔စည္းအုပ္ခ်ဳပ္ပံု အေျခခံဥပေဒ လူထုဆႏၵခံယူပြဲကို အဆိုပါေမလ၌ က်င္းပခဲ့သည္။ ၁၉၉၀ ေနာက္ပိုင္း ပထမဆံုးဆႏၵခံယူပြဲျဖစ္၏ ၂၀၁၀ တြင္ ပါလီမန္ေရြးေကာက္ပြဲ က်င္းပမည္ျဖစ္သည္။

ပထ၀ီ အေနအထား
တည္ေနရာ
အေရွ႕ေတာင္အာရွ ။ ဘဂၤလားပင္လယ္ေအာ္၊ ကပၸလီပင္လယ္တို ့ႏွင့္ထိစပ္။ ဘဂၤလားေဒ့ရွ္ ႏွင့္ထိုင္းႏုိင္ၾကား။

ေျမပံုအညႊန္း
အေရွ႕ေတာင္အာရွ။

ဧရိယာ
ကုန္းေျမ - 657740 sq km
ေရ - 20760 sq km
စုစုေပါင္း - 678,500 sq km

ထိစပ္နယ္ေျမ
ဘဂၤလားေဒ့ရွ္ 193 km
တ၇ုတ္ 2148 km
အိႏိၵာ 1463 km
လာအို 235 km
ထိုင္း 1800 km
စုစုေပါင္း 5876 km

ကမ္းရိုးတန္း
1430 km

ရာသီဥတု
အပူပိုင္းမုတ္သံု ၊ ေဖေဖၚ၀ါရီ မွ ေမလအထိ ေႏြရာသီ ၊ ဇြန္လမွ စက္တင္ဘာလအထိ မိုးရာသီ
ေအာက္တိုဘာလမွ ဇန္န၀ါရီလ အထိ ေဆာင္းရာသီ။

ေျမမ်က္ႏွာသြင္ျပင္
အလယ္ပိုင္းေျမနိမ့္ေဒသ ၊ မတ္ေစာက္ၾကမ္းတမ္းေသာ ေတာင္မ်ား ၊ပတ္လည္၀န္းရံ ။

ပင္လယ္ေရ မ်က္ႏွာျပင္အထက္ျခားနားခ်က္
အနိမ့္ဆံုးအပိုင္း ကပၸလီပင္လယ္ 0 m
အျမင့္ဆံုးအပို္င္း ခါကာဘိုရာဇီေတာင္ 5881 m

သဘာ၀အရင္းအျမစ္
ေရနံ ၊ သစ္ ၊ သံျဖဴ ၊ ခေနာက္စိမ္း ၊ သြပ္ ၊ ေၾကးနီ ၊ အျဖိဳက္နက္ ၊ခဲ ၊ ေက်ာက္မီးေသြး ၊စက်င္ေက်ာက္ ၊ထံုးေက်ာက္၊ အဖိုးတန္ ေက်ာက္သံ ၊ သဘာ၀ဓါတ္ေငြ႔ ၊ ေရအားလွ်ပ္စစ္၊ စိုက္ပ်ိဳးေျမ။

လူ႔အရင္းအျမစ္
လူဦးေရ 47,758,180,ဦးေရ
လူဦးေရတိုးႏႈန္း 0.8 % (2008)
ေမြးဖြားႏႈန္း 17.23 / 1000 ဦးေရ
ေသဆံုးႏႈန္း 9.23 / 1000 ဦးေရ
ပွ်မ္းမွ်အသက္ က်ား 60.73 ႏွစ္
မ 65.28 ႏွစ္
စုစုေပါင္း 62.29 ႏွစ္ (2008)

HIV/AIDS ကူးစက္ႏႈန္း 1.2% (2003)
HIB/AIDS ေရာဂါသည္ 330000 ဦးေရ (2003)
HIV/AIDS ျဖင့္ေသဆံုးသူ 20000 ဦးေရ (2003)

လူမ်ိဳး
ျမန္မာ (ဗမာ)

တိုင္းရင္းသားလူမ်ိဳး
ဗမာ 68 %
ရွမ္း 4%
ကရင္ 7%
ရခိုင္ 4%
တရုတ္ 3%
အိႏၵိယ 2%
မြန္ 2%
အျခား 5%

ကိုးကြယ္မႈ
ဗုဒၶဘာသာ 89%
ခရစ္ယာန္ 4%
မြတ္စလင္ 4%
သဘာ၀တရားကိုးကြယ္မႈ 1%
အျခား 2%

ျမိဳ႕ေတာ္
ရန္ကုန္ (Rangoon) (Yangon)

Posted in: ကမာၻ႔ႏိုင္ငံမ်ား