Islamis Republic of Mauritania

၁၄၅။ မူအာရီတန္းနီးယား
(Mauritania)
Islamis Republic of Mauritania

ေနာက္ခံသမိုင္းအက်ဥ္း
၁၉၆၀ တြင္ ျပင္သစ္ထံမွ လြတ္လပ္ေရးရခဲ့သည္။ ၁၉၇၆ တြင္ ယခု အေနာက္ဆာဟာရေခၚ ယခင္စပိန္ ဆာဟာရ ေဒသ၏ ေတာင္ဘက္ သံုးပံုတစ္ပံုခန္႔ကို က်ဴးေက်ာ္ခဲ့သည္။ သို႔ေသာ္ ေပၚလီဆာရီယို သူပုန္းအုပ္စုမွ သံုးႏွစ္ၾကာ တိုက္ခိုက္တြန္းလွန္သျဖင့္ ျပန္လွည္ဆုတ္ခြာ ေပးခဲ့ရသည္။ ၁၉၈၄ တြင္ မာအူးယာအြတ္ဆစ္အာ မတ္တာယာ (Maaouya Ould Sid Ahmed Taya) က အာဏာသိမ္းခဲ့ျပီး ႏွစ္ႏွစ္ဆယ္ေက်ာ္ၾကာ အာဏာရွင္စံနစ္ျဖင့္ တင္းတင္းၾကပ္ၾကပ္ အုပ္ခ်ဳပ္ခဲ့သည္။ ၎က်င္းပခဲ့ေသာ သမၼတေရြးေကာက္ပြဲ မ်ားမွာလည္း အတုအေယာင္မ်ား သာျဖစ္ခဲ့သည္။ ၂၀၀၅ ခုႏွစ္တြင္ ေသြးေျမမက် အာဏာသိမ္းခဲ့ျပီး စစ္တပ္မွေကာင္စီ တစ္ခုဖြဲ႔စည္း၍ ဒီမိုကေရစီ အသြင္ကူးေျပာင္းေရး ေဖၚေဆာင္ခဲ့သည္။ ၂၀၀၇ဧျပီလတြင္ ပထမဦးဆံုးအၾကိမ္အျဖစ္ က်င္းပေသာ လြတ္လပ္၍ တရားမွ်တေသာ ေရြးေကာက္ပြဲမွ တစ္သီး ပုဂၢလ သမၼတ ေလာင္း ဆီဒီအြတ္ခ်ီအစ္ အက္ဘဒယ္လာဟီး (Sidi Ould Cheikh Abdallahi) ကို သမၼတ အျဖစ္ ေရြးေကာက္ တင္ေျမာက္ခဲ့သည္။ သို႔ေသာ္ ၎၏ သက္တမ္းမကုန္ဆံုးမီ ၂၀၀၈ ဩဂုတ္လတြင္ စစ္တပ္မွ အာဏာသိမ္းယူျပီး စစ္အစိုးရ ဖြဲ႔စည္းခဲ့သည္။ တစ္ခ်ိန္တည္းမွာပင္ အာဖရိုး မူအာရီတန္းနီးယန္း လူမည္း တိုင္းရင္းသားမ်ားႏွင့္ အာရပ္ဘာသာ လူျဖဴလူမည္း ေသြးေႏွာ အုပ္စုတို႔ၾကား တင္းမာမႈမ်ားျဖစ္ပြားလ်က္ရွိသည္။

ပထ၀ီအေနအထား
တည္ေနရာ
အာဖရိကေတာင္ပိုင္း ေျမာက္အတၱလႏၱိတ္ သမုဒၵရာႏွင့္ ထိစပ္။ ဆီနီေဂါႏွင့္ အေနာက္ဘက္ဆာဟာရၾကား။

ေျမပံုအညႊန္း
အာဖရိက

ဧရိယာ
ကုန္းေျမ = 1030700 sqkm
ေရ = 0 sqkm

ထိစပ္နယ္ေျမ
အယ္လ္ဂ်ီနီးယား = 463 km
မာလီ = 2237km
ဆီနီေဂါ = 831 km
အေနာက္ ဆာဟာရ = 1561 km
စုစုေပါင္း = 5091 km

ကမ္း႐ိုးတန္း
754 km
ရာသီဥတု
သဲကႏၱာရာသီဥတု၊ အျမဲတမ္းပူ၊ ေျခာက္ေသြ႔၊ ဖုန္ထူထပ္။

ေျမမ်က္ႏွာသြင္ျပင္
အမ်ားအားျဖင့္ ကႏၱာရဆန္ေသာေျမ။
ျပန္႔ျပဴးေသာ ဆာဟာရ။ အလယ္ပိုင္းတြင္ ေတာ္ကုန္းအနည္းငယ္ရွိ။

မ်က္ႏွာျပင္အျမင့္ျခားနားခ်က္။
အနိမ့္ဆံုးအပိုင္း ဆက္ဘက္ တီအန္ ဂါဟမ္ခ်ာ = -5 m
အျမင့္ဆံုးအပိုင္း ကတ္ဒိုင္းယက္ အစ္ဂ်ီး = 915 m

သဘာ၀အရင္းအျမစ္
သံရိုင္း၊ ဂ်စ္ပဆလ္ေက်ာက္၊ ေၾကးနီ၊ ေဖာ့စဖိတ္၊ စိတ္၊ ေရႊ၊ ေရနံ၊ ၀ါး။

လူ႔အရင္းအျမစ္
လူဦးေရ 3129 486 ဦးေရ (2009)
လူဦးေရၾကီးမားမႈကမာၻ႔အဆင့္ = 136
လူဦးေရတိုးႏႈန္း = 2.399%
ေမြးဖြားႏႈန္း = 34.4/1000 ဦးေရ (2009)
ေသဆံုးႏႈန္း = 9.16/ 1000 ဦးေရ (၂၀၀၉)

ပ်မ္းမွ်အသက္
က်ား ။58.22 ႏွစ္
မ ။62.59 ႏွစ္
စုစုေပါင္း ။60.37 ႏွစ္ (2009)
လူမ်ိဳး ။မာအာရီတန္းနီးယန္း

တိုင္းရင္းသားလူမ်ိဳး
ေမာႏွင့္ လူမည္းေသြးေႏွာ = 40%
ေမာ = 30%
လူမည္း = 30%

ကိုးကြယ္မႈ
မြတ္စလင္ = 100%

ဘာသာစကား
အာရပ္ (႐ံုးႏွင့္ အမ်ိဳးသားဘာသာစကား)
ပူလား၊ ဆိုတနင္တီ၊ ၀ိုေလာ့၊ ျပင္သစ္၊ ဟက္ဆန္နီယာ။

ျမိဳ ႔ေတာ္
အူအက္ေခ်ာ့

Posted in: ကမာၻ႔ႏိုင္ငံမ်ား