Tuesday, September 01, 2009
0000
၁၃၄။မာလာ၀ီ(Malawi)
Republic of Malawi
Republic of Malawi
ေနာက္ခံသမိုင္းအက်ဥ္း
၁၈၉၁ တြင္ ႏိုင္ငံစတင္တည္ေထာင္ခဲ့ျပီး ညာဆာလန္ (Nyasaland) အမည္ျဖင့္ ျဗိတိသွ်လက္ ေအာက္ ခံႏိုင္ငံအျဖစ္မွ ၁၉၆၄ တြင္ မာလာ၀ီအမည္ျဖင့္ လြတ္လပ္ေရးရရွိခဲ့သည္။ သမၼတ ဟက္စတင္းခါမူဘန္ဒါ (Hastings Kaumza Barda) ဦးေဆာင္ေသာတစ္ပါတီစံနစ္ေအာက္တြင္ ႏွစ္ေပါင္း (၃၀)မွ်ၾကာျပီးေနာက္ (၁၉၉၄) တြင္ ပါတီစုံေရြးေကာက္ပြဲ က်င္းပခဲ့သည္။ လက္ရွိသမၼတဘင္ဂူး၀ါမူသာရီကာ (Bingu wa Mutharika)ကို ၂၀၀၄ ေရြးေကာက္ပြဲတြင္ တင္ေျမွာက္ခဲ့ျပီး ၎မတိုင္မီသမၼတေဟာင္းက ေနာက္ထပ္သက္တမ္းတိုးျမွင့္အုပ္ခ်ဳပ္ရန္ ဖြဲ႔စည္းပုံအေျခခံဥပေဒကို ျပင္ဆင္ရန္ၾကံစည္ခဲ့ေသာ္လည္း မေအာင္ျမင္ခဲ့ေပ။ သို႔ႏွင့္ ၂၀၀၅ ခုႏွစ္တြင္ ဒီမိုကေရ တစ္တိုးတက္ေရးပါတီ(Democratic Progressive Party)အမည္ျဖင့္ ကိုယ္ပိုင္ပါတီတစ္ခု တည္ေထာင္ခဲ့သည္။ သမၼတ မူသာရီကာ အေနႏွင့္ စီးပြားေရးဖြ႔ံျဖိဳးတိုးတက္ေရးအတြက္ ၾကီးၾကပ္ေဆာင္ရြက္ခဲ့ေသာ္လည္း ဥပေဒျပဳ လႊတ္ေတာ္အတြင္း ႏိုင္ငံေရးအခက္အခဲမ်ားေၾကာင့္ သမၼတ၏ ပါတီမွာ ထိေရာက္ေသာဥပေဒျပဳမႈမ်ားမေဆာင္ ရြက္ႏုိင္ခဲ့ေပ။ လာဘ္ေပးလာဘ္ယူတိုက္ဖ်က္ေရးလႈပ္ရွားမႈမ်ား အရွိန္တန္႔ေနခဲ့သည္။ လူဦးေရတိုးပြားေရတိုးပြား လာျခင္း၊ စိုက္ပ်ိဳးေျမမ်ားႏွင့္ပတ္သက္၍အခက္အခဲမ်ားရွိျခင္း၊ HIV/AIDS ပ်ံ႔ႏွံ႔ေနျခင္း စသည့္အခ်က္အလက္မ်ား မွာမာလာ၀ီ လက္ရွိရင္ဆိုင္ေနရေသာ ျပႆနာမ်ားျဖစ္၏။
ပထ၀ီအေနအထား
တည္ေနရာ
အာဖရိကေတာင္ပိုင္း၊ ဇမ္ဘီယာအေရွ ့ဘက္။
ေျမပုံအညႊန္း
အာဖရိက
ဧရိယာ
ကုန္းေျမ - ၉၄၀၈၀ sqkm
ေရ - ၂၄၄၀၀ sqkm
စုစုေပါင္း - ၁၁၈ယ၄၈၀ sqkm
ထိစပ္နယ္ေျမ
မိုဇမ္ဘစ္ - ၁,၅၆၉km
တန္ဇန္းနီးယား - ၄၇၅ km
ဇမ္ဘီယာ - ၈၃၇ km
ကမ္းရိုးတန္း
မရွိ။ (ကုန္းတြင္းပိတ္)
ရာသီဥတု
အပူေလ်ာ့ပိုင္းေဒသရာသီဥတု။ႏို၀င္ဘာလ မွ ေမလအထိမိုးရာသီ။ေမလမွ ႏို၀င္ဘာလအထိေျခာက္ေသြ ့ရာသီ။
ေျမမ်က္ႏွာသြင္ျပင္
ရွည္လ်ားက်ဥ္းေျမာင္းေသာ လႈိင္းတြန္႔ကုန္းျမင့္ေျမျပန္႔။ ၀န္းေသာေတာင္ကုန္းမ်ား။ ေတာင္အနည္းငယ္။
မ်က္ႏွာျပင္အျမင့္ျခားနားခ်က္။
အနိမ့္ဆုံးအပိုင္း။ ရွားျမစ္ႏွင့္မိုဇမ္ဘစ္နယ္နမိတ္ဆုံရာအမွတ္ - ၃၇m
အျမင့္ဆုံးအပိုင္း။ ဆာပီထြာေတာင္ - ၃၀၀၂ m
သဘာ၀အရင္းအျမစ္
ထုံးေက်ာက္၊ စုိက္ပ်ိဳးေျမ၊ ေရအားလွ်ပ္စစ္ယူေရနီယံသိုက္၊ ေက်ာက္မီးေသြး၊ ေဘာက္ဇိုက္။
လူ႔အရင္းအျမစ္
လူဦးေရ ၁၄,၂၆၈,၇၁၁ (၂၀၀၉)
လူဦးေရတိုးႏႈန္း ၂.၃၈၈% (၂၀၀၉)
ေမြးဖြားႏႈန္း ၄၁.၄၈/၁၀၀၀ ဦးေရ (၂၀၀၉)
ေသဆံုးႏႈန္း ၁၇.၈၉/၁၀၀၀ ဦးေ၇ (၂၀၀၉)
ပွ်မ္းမွ်အသက္ က်ား - ၄၄.၀၇ ႏွစ္
မ - ၄၃.၅၇ ႏွစ္
စုစုေပါင္း - ၄၃.၈၂ ႏွစ္ (၂၀၀၉)
လူမ်ိဳး
မာလာ၀ီ
တိုင္းရင္းသားလူမ်ိဳး
ခ်ီ၀ါ ၊ ဥာဏ္ယာ ၊ ယာအိုး ၊ လမီြ ၊ ဆီနာ ၊တြန္ဂါ ၊ ငိုနီ၊ ငြန္ဒီ ၊ အာရွသား ၊ဥေရာပသား။
ကိုးကြယ္မႈ
ခရစ္ယာန္ - ၇၉.၉%
မြတ္စလင္ - ၁၂.၈%
အျခား - ၃%
ဘာသာမဲ့ - ၄.၃%
ဘာသာစကား
ခ်စ္ခ်ီ၀ါ - ၅၇.၂%
ခ်င္ရန္ယာ - ၁၂.၈%
ခ်ီယာအို - ၁၀.၁%
ခ်ီတန္ဘူကာ - ၉.၅%
ခ်ီဆီနာ - ၂.၇%
ခ်ီလမြီ - ၂.၄%
ခ်ီတြန္ဂါ - ၁.၇%
အျခား - ၃.၆%
ျမိဳ႕ေတာ္
လီလြန္ငီြ (Lilongwe)
Posted in: ကမာၻ႔ႏိုင္ငံမ်ား
0 comments:
Post a Comment
comment ေလးဖတ္ပါရေစ။
စိတ္ရွည္ သည္းခံေပးပါ။