Republic of Cyprus

၅၈။ဆိုက္ပရပ္
(Cyprus)
Republic of Cyprus

ေနာက္ခံသမိုင္း အက်ဥ္း
ျဗိတိသွ်ကိုလိုနီႏိုင္ငံ တစ္ႏိုင္ငံျဖစ္ခဲ့ျပီး ႏွစ္အေတာ္ၾကာ ျဗိတိသွ်ကိုေတာ္လွန္၍ ၁၉၆၀ ခုႏွစ္တြင္ လြတ္လပ္ေရးရခဲ့သည္။ လူမ်ားစု ဂရိဆိုက္ပရပ္ လူမိ်ဳးမ်ားႏွင့္ လူနည္းစု တူရကီဆိုက္ပရပ္လူမ်ိဳးမ်ားၾကား တင္းမာမႈမ်ားၾကီးထြားလာကာ ၁၉၆၃ ခုႏွစ္ ဒီဇင္ဘာတြင္ အထြတ္အထိပ္သို႔ေရာက္ရွိခဲ့ျပီး ျမိဳ႕ေတာ္ နီကိုစီးယားတြင္အ ၾကမ္းဖက္မႈမ်ား ျဖစ္ပြားခဲ့သည္။ ၁၉၆၄ တြင္ ကမၻာ့ကုလသမဂၢမွ ျငိမ္းခ်မ္းေရး တပ္မ်ားေစလြတ္ခဲ့ေသာ္ျငားလည္း ႏိုင္ငံတြင္း အဓိကရုဏ္းမ်ား ဆက္လက္ျဖစ္ပြားခဲ့ျပီး တူရကီ ဆိုက္ပရပ္ လူမ်ိဳးမ်ားအတြက္ နယ္ေျမက်ဥ္းေျမာင္း သြားေစခဲ့သည္။ ၁၉၇၄ ခုႏွစ္တြင္ ဂရိေထာက္ပံ့ေသာ အာဏာသိမ္းရန္ ၾကိဳးပမ္းမႈကို တူရကီမွ စစ္တပ္မ်ားက်ဴးေက်ာ္၀င္ေရာက္လာျခင္းျဖင့္တုံ႔ျပန္ခဲ့ျပီး ကြ်န္း၏သံုးပံုတစ္ပံုေက်ာ္ သိမ္းပိုက္ခဲ့သည္။ ၁၉၈၃ ခုႏွစ္တြင္ တူရကီသိမ္းပိုက္နယ္ေျမကို ဆိုက္ပရပ္ေျမာက္ပိုင္း တူရကီ သမၼတ ႏိုင္ငံ (Turkish Rrpublic of Nerthern Sypras – TRNC)ေၾကျငာခဲ့ေသာ္လည္းမည္သည့္ႏိုင္ငံကမွ အသိအမွတ္ျပဳျခင္းမခံရဘဲ တူရကီက မိမိဘာသာအတည္ျပဳခဲ့သည္။ ဂရိ - ဆိုက္ပရပ္ ေခါင္းေဆာင္မ်ားႏွင့္ ဂရိတူရကီေခါင္းေဆာင္မ်ားအၾကား ႏွစ္ႏွစ္မွ်ၾကာေအာင္ ကုလသမဂၢ၏ျပန္ လည္ေပါင္းစည္းေရး ၾကား၀င္ ဖ်န္ေျဖမႈကို ၂၀၀၄ ဧျပီလတြင္ က်င္းပေသာ လူထုဆႏၵခံယူပြဲျဖင့္ ဂရိ - ဆိုက္ပရပ္ ေခါင္းေဆာင္မ်ားက ပယ္ခ်ခဲ့သည္။ဥေရာပသမဂၢသို႔ ၀င္ေရာက္ရန္ အေျခခံအခြင့္အေရးမ်ားႏွင့္တာ၀န္၀တၱရားမ်ား လုပ္ေဆာင္ရန္ လိုအပ္ခ်က္မ်ားကို အစိုးရတုိက္ရိုက္အုပ္ခ်ဳပ္မႈေအာက္ရွိ ေဒသမ်ားတြင္ျပည့္စံုမႈရွိ၍ တူရကီ - ဆိုက္ပရပ္ အုပ္ခ်ဳပ္မႈေအာက္တြင္ရွိေသာ ေဒသမ်ားမွာျပည့္စံုမႈမရွိေပ။ သို႔ေသာ္၂၀၀၄ ခုႏွစ္ ေမလ (၁)ရက္ေန႔ တြင္ ဆိုက္ပရပ္ ကြ်န္းႏိုင္ငံတစ္ခုလံုး ဥေရာပသမဂၢသို႔၀င္ေရာက္ခဲ့သည္။ တူရကီ ဆိုက္ပရပ္ လူမ်ိဳးမ်ားကို ဆိုက္ပရပ္သမၼတႏိုင္ငံ၏ တရား၀င္ ႏိုင္ငံသားမ်ားအျဖစ္သတ္မွတ္ထားမႈေၾကာင့္ ၎တို႔သည္ အျခားဥေရာပ သမဂၢအဖြဲ႔၀င္ ႏိုင္ငံမ်ား၏ႏိုင္ငံသားမ်ားနည္းတူ အခြင့္အေရးရရွိခဲ့သည္။ ၂၀၀၈ ခုႏွစ္တြင္ ဆိုက္ပရပ္သမၼတ ေရြေကာက္ပြဲသည္ ကုလသမဂၢမွ တူရကီႏွင့္ ဆိုက္ပရပ္အစိုးရႏွစ္ရပ္စလံုးျပန္လည္ေပါင္းစည္းေရး အတြက္ ေစ့စပ္ညိွႏႈိင္းရန္ အခြင့္အေရးတစ္ခုျဖစ္သည္။


ပထ၀ီ အေနအထား
တည္ေနရာ
အေရွ႕ေတာင္ အလယ္ပိုင္း ။ ေျမထဲပင္လယ္ အတြင္းရွိကြ်န္း။ တူရကီ ႏိုင္ငံေတာင္ဘက္။

ေျမပံုအညြန္း
အေရွ႕ေတာင္အလယ္ပုိင္း။

ဧရိယာ
ကုန္းေျမ - 9,240 sq km
ေရ - 10 sq km
စုစုေပါင္း - 9,250 sq km

ထိစပ္နယ္ေျမ
ျဗိတိသွ် အေျခစိုက္ေဒသမ်ားျဖစ္ေသာ အက္ခရိုတီရီ - 47.4 km ႏွင့္
ဒီစီလီယာ - 103 km

ကမ္းရိုးတန္း
684 km

ရာသီဥတု
အပူအေအးမွ်တ။ ပူ၍ ေျခာက္ေသြ႔ေသာရာသီႏွင့္ ေအးျမေသာ ေဆာင္းရာသီ
တို႔ရွိေသာ ေျမထဲပင္လယ္ရာသီဥတု။

ေျမမ်က္ႏွာသြင္ျပင္
ေတာင္ႏွင့္ေျမာက္ဘက္တြင္ ေတာင္မ်ားပတ္ရံလ်က္ အလယ္ပိုင္းေျမျပန္႔။ျပန္႔က်ဲေနေသာ္လည္း
ထင္ရွားေသာ ေတာင္ပုိင္းကမ္းေျခတစ္ေလ်ာက္ရွိ ေျမျပန္႔လြင္ျပင္မ်ား။

မ်က္ႏွာျပင္အျမင့္ျခားနားခ်က္
အနိမ့္ဆံုးအပိုင္း ေျမထဲပင္လယ္ - 0 m
အျမင့္ဆံုးအပိုင္း အိုလံပစ္ေတာင္ - 1,951 m

သဘာ၀အရင္းအျမစ္
ေၾကးနီ ၊ ပိုင္းရိုက္သတၱဳ ၊ ေက်ာက္ဂြမ္း၊ ေက်ာက္ပတ္တီးေက်ာက္၊ သစ္၊ ဆား၊
စက်င္ေက်ာက္၊ ရႊံ႔ေစးေျမ ၊ ဆိုးေဆး။

လူ႕အရင္းအျမစ္
လူဦးေရ 792,604 ဦးေရ (2008)
လူဦးေရတိုးႏႈန္း 0.522 % (2008)
ေမြးဖြားႏႈန္း 12.56 / 1000 ဦးေရ (2008)
ေသဆံုးႏႈန္း 7.76 / 1000 ဦးေရ (2008)
ပွ်မ္းမွ်အသက္ က်ား - 75.75 ႏွစ္
မ - 80.67 ႏွစ္
စုစုေပါင္း - 78.15 ႏွစ္ (2008)

လူမ်ိဳး
ဆိုက္ပရပ္

တိုင္းရင္းသားလူမ်ိဳး
ဂရိ - 77 %
တူရကီ - 18 %
အျခား - 5 %

ကိုးကြယ္မႈ
ဂရိေအာ့သို႔ေဒါ့ - 78 %
မြတ္စလင္ - 18 %
အျခား - 4 %

ဘာသာစကား
ဂရိ ၊တူရကီ ၊အဂၤလိပ္။

ျမိဳ႕ေတာ္
နီကိုဆီးယား (လက္ဖကိုစီးယား)
Nicosia (Lefkosia)

Posted in: ကမာၻ႔ႏိုင္ငံမ်ား