Lebanere Republic

၁၂၄။ လက္ဘႏြန္(Lebanon)
Lebanere Republic

ေနာက္ခံအမိုင္း အက်ဥ္း

၁၉၁၈ ခုႏွစ္ အဂၤလိပ္ - ျပင္သစ္ စစ္တပ္မ်ား ဆီးရီးယား ကို ေအာ္တိုမန္ အင္ပါယာ မွ သိမ္းပိုင္ျပီးေနာက္ ျပင္သစ္က ၎ေဒသကို အုပ္ခ်ဳပ္ခြင့္ရရွိခဲ့ျပီး ၁၉၂၀ တြင္ လက္ဘႏြန္း ကို ခဲြထုတ္ခဲ့သည္။ ၁၉၄၃ တြင္ ျပင္သစ္က လြတ္လပ္ေရးေပးခဲ့သည္။ ၁၉၇၅ မွ ၁၉၉၀ အထိ ရွည္လ်ားလွေသာ ျပည္တြင္းစစ္ေၾကာင့္ တိုင္းျပည္အေန ဆိုးရြားခဲ့ေသာ္လည္း နိုင္ငံေရးျပဳျပင္ ေျပာင္းလဲမႈကိုတိုးတက္ေဆာင္ရြက္နိုင္ခဲ့သည္။ အမ်ိဳးသား ျပန္လည္သင့္ျမတ္ေရး တာအစ္ သေဘာတူညီခ်က္ (Ta ‘ if Accord) အရ ပို၍ သာတူညီမွ်ေသာ နိုင္ငံေရးစံနစ္ကို တည္ေဆာက္ခဲ့သည္။ အထူးသျဖင့္ နိုင္ငံေရးလုပ္ေဆာင္ခ်က္မ်ားတြင္ မြတ္စလင္မ်ားကို ေျပာေရးဆို ပိုမိုေပးအပ္ထားျပီး အစိုးရအတြင္း၀ါဒ ကြဲျပားမႈမ်ားကို စံနစ္တက်ျဖစ္ေစသည္။ အေမရိကန္ျပည္ေထာင္စု နိုင္ငံျခားေရးဌာနမွ နိုင္ငံျခား အၾကမ္းဖက္ အဖြဲ႔အစည္း အျဖစ္သတ္မွတ္ထားေသာ ဟစ္ဇဘဲလား (His ballah) အဖဲြ႔ ႏွင့္ ပါလက္စတိုင္း စစ္ေသြးၾကြ အုပ္စုမ်ားမွ အပ ျပည္သူ႔စစ္အမ်ားစုကို ဖ်က္သိမ္းပစ္ခဲ့သည္။ လက္ဘႏြန္း ျပည္တြင္းစစ္ အတြင္း အာရပ္အဖဲြ႔မွ ဆီးရီးယား စစ္တပ္မ်ားခ်ထားေရးကို တာအစ္ စာခ်ဳပ္တြင္ တရား၀င္ျဖစ္ေစခဲ့သည္။ ေဘရြတ္ အေရွ႕ဘက္ ႏွင့္ ဘက္ကားေတာင္ၾကားေဒသမ်ားတြင္ အင္းအား ၁၆,၀၀၀ ခန္႔ ခ်ထားခဲ့သည္။ ၂၀၀၀ ခုႏွစ္ ေမလတြင္ လက္ဘႏြန္ေတာင္ပိုင္း မွ အစၥေရးစစ္တပ္ မ်ားဆုတ္ခြါေပးခဲ့ျပီး ၂၀၀၄ ခုႏွစ္ စက္တင္ဘာလတြင္ ကုလသမဂၢ ဆံုးျဖတ္ခ်က္အမွတ္ ၁၅၅၉ (UNSCR – 1559) ထုတ္ျပန္၍ ဆီးရီးယား စစ္တပ္မ်ား လက္ဘႏြန္မွ ဆုတ္ခြါေပးရန္ေတာင္းဆိုခဲ့သည္။ ထို႔ေနာက္ လက္ဘႏြန္း အေရးႏွင့္ ပတ္သက္၍ ေဆာင္ရြက္မႈမ်ားလက္စသတ္ခဲ့ျပီး လက္ဘႏြန္း အခ်ိဳ႕ကို ဆီးရီးယား ဆုတ္ခြါေရး ဖိအားေပးရန္ တုိက္တြန္းခဲ့သည္။ ၂၀၀၅ ေဖေဖၚ၀ါရီလ အတြင္းက၀န္ၾကီးခ်ဳပ္ေဟာင္း ရာဖစ္ ဟာရီရီ (Rafig Hariri) ႏွင့္ ၂၂ ဦး လုပ္ၾကံခံရမႈေၾကာင့္ ေဘးရြတ္ျမိဳ႕တြင္ သစ္ကတိုးေတာ္လွန္ေရး (Cedar Revolution) ေခၚ ဆီးရီးယား စစ္တပ္တည္ရွိမႈကို မေက်နပ္ ဆႏၵျပမႈၾကီး ေပၚေပါက္လာခဲ့ျပီး ၂၀၀၅ ခုႏွစ္ ဧျပီလတြင္ ဆီးရီးယား လက္က်န္စစ္တပ္မ်ား ဆုတ္ခြါေပးသည္။ ၂၀၀၅ ေမ ႏွင့္ ဇြန္လမ်ားတြင္ျပည္တြင္းစစ္ျပီးေနာက္ပိုင္း ပထမဦးဆံုးျပည္ပစြတ္ဖက္မႈကင္းေသာ ေအာက္လႊတ္ေတာ္ ေရြးေကာက္ပြဲက်င္းပခဲ့ျပီးလုပ္ၾကံခံ၀န္ၾကီးခ်ဳပ္၏သားျဖစ္သူ ဆာဒ္ဟာရီရီ (Saad Hariri) ဦေဆာင္ေသာ ပါတီမွ ေနရာအမ်ားစု အနိုင္ရရွိခဲ့သည္။ ၂၀၀၆ ဇူလိုင္လတြင္ ဟစ္ဇဘဲလားအဖဲြ႔က အစၥေရးစစ္သားႏွစ္ဦးျပန္ေပးဆဲြခဲ့သျဖင့္ အစၥေရး ႏွင့္ ၃၄ ရက္ၾကာ တိုက္ပြဲျဖစ္ပြားခဲ့ျပီး လူဘႏြန္း အရပ္သား ၁၂၀၀ ခန္႔ ေသဆံုးခဲ့သည္။ လံုၿခံဳေရးေကာင္စီ ဆံုးျဖတ္ခ်က္ အမွတ္ - ၁၇၀၁ ျဖင့္ ၂၀၀၆ ဩဂုတ္တြင္ စစ္ပြဲ အဆံုးသတ္ခဲ့သည္။ ေဆာင္ရြက္ေရးအတြက္ ဆယ္စု ႏွစ္အတြင္းပထမဦးဆံုး အၾကိမ္အျဖစ္ နိုင္ငံတစ္၀ွမ္း လက္ဘႏြန္းလက္နက္ကိုင္တပ္မ်ား (LAF) ျဖန္႔က်က္ခ်ထားခဲ့သည္။၂၀၀၇ ေမ ႏွင့္ စက္တင္ဘာလမ်ား အတြင္း နားအယ္ - ဘားရစ္ ပါလက္စတိုင္း ဒုကၡသည္စခန္းရွိ ဆြန္နီ အစြန္းေရာက္အုပ္စု ဖါတာအယ္ - အစၥလမ္ အဖဲြ႔ႏွင့္ (LAF) တို႔ တိုက္ပြဲျဖစ္ပြားခဲ့ျပီး အနိုိင္ရရွိခဲ့ေသာ္လည္း ပါလက္စတိုင္း၃၀၀၀၀ ခန္႔ ေရႊ႕ေျပာင္းခဲ့ရသည္။ ၂၀၀၇ နို၀င္ဘာလတြင္ အီမိုင္းလာဟြတ္ (Emile Lahud) ကို သမၼတ အျဖစ္မွျဖဳတ္ခ်ျပီးေနာက္ ၂၀၀၈ ေမလ ဗိုလ္မႈး မိုက္ကယ္ ဆူေလမန္ (Commander Michel Sulay man) က်င္းပေသာေရြးေကာက္ပြဲ ႏွင့္ ၂၀၀၈ ဇူလိုင္ အသစ္ဖဲြ႔စည္းေသာ ညီညႊတ္ေရးအစိုးရ ေပၚေပါက္လာသည္အထိ ႏိုင္ငံေရး ေခါင္းေဆာင္မရွိ ျဖစ္ခဲ့သည္။

ပထ၀ီ အေနအထား
တည္ေနရာ
အေရွ႕အလယ္ပိုင္း ။ ေျမထဲပင္လယ္ ႏွင့္ ထိစပ္ ။ အစၥေရး ႏွင့္ဆီးရီးယား ႏုိင္ငံမ်ားၾကား။

ေျမပံုအညႊန္း
အေရွ႕အလယ္ပိုင္း

ဧရိယာ
ကုန္းေျမ - 10,230 sq km
ေရ - 170 sq km
စုစုေပါင္း -

ထိစပ္နယ္ေျမ
အစၥေရး - 79 km
ဆီးရီးယား - 375 km

ကမ္းရိုးတန္း
225 km

ရာသီဥတု
ေျမထဲပင္လယ္ရာသီဥတု ၊ သမမွ်တ ။ ေအး၍စိုစြတ္ေသာ ေဆာင္းရာသီ။ပူ၍ေျခာက္ေသြ႔ေသာ ေႏြရာသီ။ လက္ဘႏြန္ ေတာင္မ်ားေပၚတြင္ေဆာင္းရာသီ ၌ ႏွင္းထူထပ္။

ေျမမ်က္သြင္ျပင္
က်ဥ္းေျမာင္းေသာ ကမ္းရိုးတန္းေျမျပန္႔။ လက္ဘႏြန္း ႏွင့္ အင္တီ - လက္ဘႏြန္ေတာင္တန္းမ်ားကို ဘက္ကား ေတာင္ၾကားျဖင့္ ပိုင္းျခားထား။

မ်က္ႏွာျပင္အျမင့္ျခားနားခ်က္
အနိမ့္ဆံုးအပိုင္း ေျမထဲပင္လယ္ - 0 m
အျမင့္ဆံုးအပိုင္း ခါနက္အက္ေစာဒါ - 3,088 m
သဘာ၀အရင္းအျမစ္ ထံုးေက်ာက္ ၊ သံရိုင္း ၊ ဆား ၊ ေရရွားပါးေသာ ေဒသတြင္ ေရအရင္းအျမစ္
ေပါၾကြယ္၀ေသာ ႏိုင္ငံျဖစ္။ စိုက္ပ်ိဳးေျမ။

လူ႔အရင္းအျမစ္
လူဦးေရ 4,017,095 (2009)
လူဦးေရတိုးႏႈန္း 1.107 % (2009)
ေမြးဖြားနႈန္း 17.61 / 1000 ဦးေရ (2008)
ေသဆံုးႏႈန္း 6.06 / 1000 ဦးေရ (2008)
ပွ်မ္းမွ်အသက္ က်ား - 71.15 ႏွစ္
မ - 76.31 ႏွစ္
စုစုေပါင္း - 73.66 ႏွစ္ (2009)

လူမ်ိဳး
လက္ဘႏြန္

တိုင္းရင္းသားလူမ်ိဳး
အာရပ္ - 95 %
အာေမနီးယန္း - 4 %
အျခား - 1 %

ကိုးကြယ္မႈ
မြတ္စလင္ - 59.7 %
ခရစ္ယာန္ - 39 %
အျခား - 1.3 %

ဘာသာစကား
အာရပ္ (ရံုးသံုး) ၊ျပင္သစ္ ၊ အဂၤလိပ္ ၊ အာေမနီးယန္း။

ျမိဳ႕ေတာ္
ေဘရြတ္

Posted in: ကမာၻ႔ႏိုင္ငံမ်ား