Republic of Azerbaijan

၁၆။အဇါဘုိင္ဂ်န္(Azerbaijan)
Republic of Azerbaijan

ေနာက္ခံသမိုင္းအက်ဥ္း

တာကစ္ႏွင့္ မြတ္စလင္ အမ်ားစု ေနထိုင္ေသာ ႏိုင္ငံျဖစ္သည္ ... ။ 1918 မွ 1920 ထိ (၂) ႏွစ္မွ် လြတ္လပ္ေရး ရျပီး ဆိုဗီယက္ ယူနီယံ လက္ေအာက္ က်ေရာက္ခဲ့သည္ ... ။ 1991 ဆိုဗီယက္ ျပိဳကဲြေသာ အခါလြတ္လပ္ေရး ျပန္လည္ ရရွိခဲ့သည္ ... ။ 1994 ခုႏွစ္ အပစ္အခတ္ ရပ္ဆဲေရး သေဘာတူ ညီမႈရွိေသာ္လည္း နာေဂၚႏို တာရာဘတ္(စ္) ေဒသႏွင့္ ပတ္သက္၍ အာေမးနီးယန္းႏွင့္ ပဋိပကၡ ျဖစ္ပြားလ်က္ ရွိသည္ ... ။ အဆိုပါ ပဋိပကၡေၾကာင့္ ... အဇါဘိုင္ဂ်န္ ပိုင္နက္ 16% ဆံုးရႈံး လက္လြတ္ လိုက္ရျပီး ႏိုင္ငံတြင္း ေရႊ႕ေျပာင္း အေျခခ်ရသူ 600,000 ခန္႕ကို ေထာက္ပံ့ ကူညီေပးရသည္ ... ။ အာဏာရွင္ စနစ္ျဖင့္ အုပ္ခ်ဴပ္သည္ဟု စြပ္စဲြ ခံရလွ်က္ရွိျပီး အဂတိ လိုက္စားမႈနႈန္း ျမင့္မားသည္ ... ။ လြန္ခဲ့ေသာ ႏွစ္မ်ားအတြင္း ဆင္းရဲမြဲေတမႈနႈန္း ေလွ်ာ့ခ်ႏိုင္ခဲ့သည္ ... ။ သုိ႕ေသာ္ စြမ္းအင္က႑ ဖြံျဖိဳးတိုးတက္မႈျဖင့္ ... စီးပြားေရး တိုးတက္ေစရန္ ေဆာင္ရြက္ေပးမည္ ဆုိေသာ အစိုးရ၏ ကတိက၀တ္ကို မျဖည့္ဆည္းႏုိင္ေသးေပ ... ။

ပထ၀ီ အေနအထား
တည္ေနရာ
အာရွအေနာက္ေတာင္ဘက္။ ကက္စပီယန္ပင္လယ္ ႏွင့္ ထိစပ္လ်က္ရွိျပီး ၊ အီရန္ ႏွင့္ ရုရွ ႏိုင္ငံမ်ားအၾကား တည္ရွိသည္။ ေကာ့ေကးဆပ္ေတာင္တန္း ေျမာက္ဘက္ပိုင္းသည္ ဥေရာပ တိုက္ထဲ အနည္းငယ္ပါ၀င္။

ေျမပံုအညႊန္း
အာရွ။

ဧရိယာ
ကုန္းေျမ - 86, 100 sq km
ေရ - 500 sq km
စုစုေပါင္း - 86,600 sq km

ထိစပ္နယ္ေျမ
အာေမးနီးယား (အဇါဘိုင္ဂ်န္ - ပေရာ္ပါ) 566 km
အာေမနီးယား (အဇာဘိုင္ဂ်န္ - နတ္ဇီဗန္) 221 km
ေဂ်ာ္ဂ်ီယာ - 322 km
အီရန္ (အဇာဘိုင္ဂ်န္္္္ - ပေရာ္ပါ) 432 km
အီရန္ (အဇာဘုိင္ဂ်န္ - နတ္ဇီဗန္) 179 km
ရုရွ - 284 km
တူရကီ - 9 km

ကမ္းရိုးတန္း
ကတ္စပီယန္ပင္လယ္ - 713 km

ရာသီဥတု
ေျခာက္ေသြ႔ ။ မိုးနည္းေသာ စတက္ (ပ္) ျမက္ခင္း ။

ေျမမ်က္ႏွာသြင္ျပင္
ၾကီးမားျပန္႔ျပဴးေသာ တာ - အာရတ္ (ဇ)(ကူရာ - အာရတ္ (စ) ေျမနိမ္႔ေဒသ)
(ယင္းေဒသ၏ အမ်ားစုမွာ ပင္လယ္ထက္ နိမ္႔က်)။ေျမာက္ဘက္တြင္ ေကာ့ေကးဆပ္ေတာင္မ်ားရွိ။
အေနာက္ဘက္တြင္ တာရာဘတ္ ကုန္းျမင့္။ကက္စပီယန္ ပင္လယ္ထဲသုိ႔ အက္စဖီရြန္ ကြ်န္းဆြယ္တုိးထြက္ လွ်က္ရွိ။

မ်က္ႏွာျပင္အထက္ျခားနားခ်က္
အနိမ့္ဆံုးအပ္ိုင္း ကက္စပီယန္ ပင္လယ္မ်က္ႏွာထက္ 28 m နိမ့္၀င္။
အျမင့္ဆံုးအပိုင္း ဘာဇာနုဇူးဒါဂီ - 4,485 m

သဘာ၀အရင္းအျမစ္
ေရနံ ၊ သဘာ၀ဓါတ္ေငြ႔၊ သံရုိင္း၊ သံပါ၀င္မႈ မရွိေသာ သတၱဳမ်ား ၊ ေဘာက္ဆိုဒ္သတၱဳ။

လူ႔အရင္းအျမစ္
လူဦးေရ 8,177,717 (2008)
လူဦးေရတိုးနႈန္း 0.723 % (2008)
ေမြးဖြားနႈန္း 17.52/1000 ဦးေရ (2008)
ေသဆံုးႏႈန္း 8.32/1000 ဦးေရ (2008)
ပွ်မ္းမွ်သက္တမ္း က်ား - 62.2 ႏွစ္
မ - 71 ႏွစ္
စုစုေပါင္း - 66.31 ႏွစ္

လူမ်ဳိး
အဇါဘိုင္ဂ်န္နီ

တိုင္းရင္းသားလူမ်ဳိးစု
အဇာရီ - 90.6 %
ဒါဂတ္စတန္နီ - 2.2 %
ရုရွ - 1.8 %
အာေမးနီးယန္း - 1.5 %
အျခား - 3.9 %

ကိုးကြယ္မႈ
မြတ္စလင္ - 93.4 %
ရုရွေအာ္သုိေဒါ့ - 2.5 %
အာေမးနီးယန္း ေအာ္သိုေဒါ့ - 2.3 %
အျခား - 1.8 %

ဘာသာစကား
အဇါဘိုင္ဂ်န္နီ (အဇာရီ) - 90.3 %
လတ္ဂီ - 2.2 %
ရုရွ - 1.8 %
အာေမးနီးယန္း - 1.5 %
အျခား - 3.3 %
အမည္မသိ - 1 %

ျမိဳ႕ေတာ္

ဘာကူ (ဘာကီ) Baku (Baki,Baky)

Posted in: ကမာၻ႔ႏိုင္ငံမ်ား