Political Science Part (5)

ႏိုင္ငံေရးသိပၸံပညာ အပိုင္း(၅)

၅။ တျပည္ေထာင္စနစ္ႏိုင္ငံမ်ား (Unitary State)

အထက္၌ရွင္းလင္းေရးသားခဲ့သည့္အတိုင္း ယူနီတရီ (Unitary State) ႏိုင္ငံတႏိုင္ငံ၌ အစိုးရတဖြဲ႕တည္းသာရွိေၾကာင္း သိခဲ့ရေပၿပီ။ ၎ Unitary State ႏိုင္ငံတႏိုင္ငံ၏ ထူးျခားေသာ သြင္ျပင္လကၡဏာမ်ားကို ဆက္လက္ေလ့လာ ဆန္းစစ္ၾကည့္လွ်င္ ေအာက္ပါအတိုင္း ေတြ႕ရွိရမည္ျဖစ္၏။

၁။ အစိုးရအဖြဲ႕တခုတည္းသာရွိျခင္း
၂။ အာဏာပိုင္ဥပေဒအဖြဲ႕ တဖြဲ႕တည္းသာရွိျခင္း
၃။ ဥပေဒအဖြဲ႕၏ ဥပေဒျပဳခြင့္ တန္ခိုးအာဏာကို ကန္႕သတ္ခ်က္မထားရွိျခင္း စသည္တို႕ျဖစ္ေပ၏။

အမဲကိုသိလိုလွ်င္ အျဖဴႏွင့္ႏိႈင္းယွဥ္ၾကည့္ရပါ၏။ ထို႕အတူ Unitary State ႏိုင္ငံ၏ ထူးျခားေသာ လကၡဏာရပ္မ်ားကို သိလိုလွ်င္ ျပည္ေထာင္စုႏိုင္ငံႏွင့္ ႏိႈင္းယွဥ္ၾကည့္ရပါ၏။

က) အဂၤလန္သည္ Unitary State ႏိုင္ငံျဖစ္သျဖင့္ တတိုင္းျပည္လံုးကို အုပ္စိုးေသာ အစိုးရတဖြဲ႕တည္းသာရွိၿပီး၊ အေမရိကန္ ျပည္ေထာင္စုမွာမူ ျပည္ေထာင္စုႏိုင္ငံျဖစ္သည့္အေလွ်ာက္ ဗဟိုအစိုးရအဖြဲ႕တခုအျပင္ ျပည္နယ္ေပါင္း (၅၀) တြင္လည္း အစိုးရတဖြဲ႕ စီရွိၾကေပသည္။ ထို႕ေၾကာင့္ အေမရိကန္ျပည္ေထာင္စုတြင္ ဗဟိုအစိုးရတခု ႏွင့္ ျပည္နယ္အစိုးေပါင္း (၅၀) စုစုေပါင္း အစိုးရ(၅၁)ဖြဲ႕ ရွိေလသည္။

ခ) အေမရိကန္ဥပေဒျပဳအဖြဲ႕ (Congress) အားေလ့လာဆန္းစစ္ၾကည့္ပါမူ အေမရိကန္ဥပေဒျပဳအဖြဲ႕၌ ၎ႀကိဳက္ႏွစ္သက္သလို ဥပေဒျပဳခြင့္ မရွိေၾကာင္းေတြ႕ရၿပီး၊ ကြန္ဂရက္ (ေခၚ) ဥပေဒျပဳလႊတ္ေတာ္သည္ ျပည္နယ္အစိုးရတို႕၏ အခြင့္အေရးမ်ားကို ထိခိုက္ေစႏိုင္ သည့္ ဥပေဒမ်ိဳးမ်ားကို ျပဳခြင့္မရွိေပ။ တနည္းအားျဖင့္ ဖြဲ႕စည္းအုပ္ခ်ဳပ္ပံုအေျခခံဥပေဒျဖင့္ ျပည္နယ္မ်ားသို႕ေပးထားေသာ အခြင့္အေရး မ်ားကို ထိပါးႏိုင္ခြင့္၊ က်ဴးေက်ာ္ႏိုင္ခြင့္မရွိေပ။

ထို႕ေၾကာင့္ အေမရိကန္ဥပေဒျပဳအဖြဲ႕၏ ဥပေဒျပဳခြင့္အာဏာမွာ ကန္႕သတ္ခ်က္မ်ားရွိေၾကာင္း ေတြ႕ရမည္ျဖစ္ပါသည္။

ၿဗိတိသွ်ပါလီမန္ႏွင့္ အေမရိကန္ကြန္ဂရက္ (၂) ခုစလံုးမွာ ဗဟိုဥပေဒျပဳအဖြဲ႕မ်ားျဖစ္ၾကေသာ္လည္း အေမရိကန္ဥပေဒျပဳအဖြဲ႕ မွာ ၿဗိတိသွ် ဥပေဒျပဳအဖြဲ႕ကဲ့သို႕ တန္ခိုးၾသဇာ မႀကီးေၾကာင္းေတြ႕ရမည္ျဖစ္၏။ ဤသို႕ျဖစ္ရျခင္းမွာ ၿဗိတိသွ်ႏိုင္ငံသည္ အစိုးရတဖြဲ႕တည္း သာရွိေသာ Unitary State ႏိုင္ငံျဖစ္ၿပီး အေမရိကန္မွာမူ ျပည္နယ္တခုစီ၌ အစိုးရတဖြဲ႕စီရွိေသာ ျပည္ေထာင္စုႏိုင္ငံ ျဖစ္ေသာေၾကာင့္ ပင္ျဖစ္၏။ ထို႕ေၾကာင့္ ဥပေဒျပဳအဖြဲ႕၏ တန္ခိုးအာဏာပါ၀ါႀကီးမားျခင္းသည္ Unitary State ႏိုင္ငံ၏ သီးျခားထူးျခားေသာ လကၡဏာ တရပ္ျဖစ္ ေပသည္။

ဂ) Unitary Stateႏိုင္ငံ၏ တတိယထူးျခားသည့္ လကၡဏာတရပ္မွာ ဗဟိုဥပေဒျပဳအဖြဲ႕မွအပ ေဒသႏၱရဥပေဒျပဳအဖြဲ႕မ်ား မရွိျခင္းပင္ျဖစ္၏။ ၿဗိတိသွ်ႏိုင္ငံတြင္ လန္ဒန္ၿမိဳ႕ကိုအုပ္ခ်ဳပ္ေသာ ေဒသဆိုင္ရာ “ လန္ဒန္ေကာင္တီ ေကာင္စီ” (London County Council) မ်ိဳးမ်ားစြာရွိ၏။ ဤေကာင္စီမ်ိဳးမွာ ဗဟိုဥပေဒျပဳအဖြဲ႕၏ ခြင့္ျပဳခ်က္ျဖင့္ တည္ေထာင္ထားျခင္းျဖစ္ၿပီး၊ ဥပေဒျပဳအဖြဲ႕ျဖစ္ေသာ ၿဗိတိသွ်ပါလီမန္က ၎ျပဳလုပ္ထားေသာ ဥပေဒကို ျပန္လည္ရုပ္သိမ္းလိုက္လွ်င္ ေဒသဆိုင္ရာ လန္ဒန္ေကာင္တီေကာင္စီ ကဲ့သို႕ေသာ ေဒသဆိုင္ရာအုပ္ခ်ဳပ္ေရးအဖြဲ႕မွာလည္း အလိုအေလွ်ာက္ပ်က္ပ်ယ္သြားေပသည္။

လန္ဒန္ေကာင္တီေကာင္စီ၌ ၿဗိတိသွ်ပါလီမန္မွာကဲ့သို႕ အခ်ဳပ္အျခာအာဏာမရွိေပ။ ထို႕ေၾကာင့္ ၎ေကာင္စီမွျပဳလုပ္လိုက္ ေသာ (Rules and Regulations) ေတြကိုလည္း ဥပေဒအျဖစ္မယူဆႏိုင္ေပ။ သို႕ရာတြင္ လန္ဒန္ေကာင္တီေကာင္စီမွာ ၿဗိတိသွ် ပါလီမန္၏ ဥပေဒျပဳခ်က္အရ ေပၚေပါက္လာသျဖင့္ လန္ဒန္ၿမိဳ႕အုပ္ခ်ဳပ္ေရးအတြက္ စည္းကမ္းနည္းလမ္းမ်ားကို ဥပေဒျပဳႏိုင္ခြင့္ ရွိေပသည္။ ၎အဖြဲ႕မွ ျပဳလုပ္ေသာဥပေဒမ်ားသည္ ထပ္ဆင့္ထုတ္ျပန္ေသာ ဥပေဒမ်ားျဖစ္ျခင္းေၾကာင့္ ထပ္ဆင့္ထုတ္ဥပေဒ (By Laws) မ်ားသာ ျဖစ္ေပသည္။ အထက္ပါအေၾကာင္းမ်ားကို ေထာက္ရႈျခင္းအားျဖင့္ လန္ဒန္ေကာင္တီေကာင္စီမွာ အခ်ဳပ္အျခာအာဏာပိုင္ ဥပေဒျပဳအဖြဲ႕ မဟုတ္ေၾကာင္းထင္ရွားေလ၏။ ထို႕ျပင္ ၿဗိတိသွ်ပါလီမန္၌ မည္သည့္ေဒသႏၱရအဖြဲ႕အစည္းကိုမဆို ဖ်က္သိမ္းႏိုင္ခြင့္ရွိ ေပသည္။

အေမရိကန္ႏိုင္ငံတြင္မူ ဗဟိုဥပေဒျပဳအဖြဲ႕ျဖစ္ေသာ ကြန္ဂရက္သည္ အေမရိကန္ႏိုင္ငံ၏ တခုတည္းေသာ ဥပေဒျပဳအဖြဲ႕ မဟုတ္ ေပ။ ၎ဥပေဒျပဳအဖြဲ႕အျပင္ ျပည္နယ္(၅၀) စလံုး၌ ဥပေဒျပဳအဖြဲ႕ တဖြဲ႕စီသီးျခားစီရွိၾက၏။ ျပည္နယ္မ်ား၏ ဥပေဒျပဳအဖြဲ႕မ်ားသည္ ဗဟိုဥပေဒျပဳအဖြဲ႕၏ ဥပေဒျပဳခ်က္အေပၚ၌ လံုး၀တည္ရွိျခင္းမရွိေပ။ ထို႕ေၾကာင့္ ၿဗိတိသွ်ပါလီမန္သည္ ေဒသဆိုင္ရာ အုပ္ခ်ဳပ္ေရးအဖြဲ႕ မ်ားကို ဖ်က္သိမ္းႏိုင္သကဲ့သို႕ အေမရိကန္ျပည္ေထာင္စု ဗဟိုဥပေဒျပဳအဖြဲ႕ျဖစ္ေသာ ကြန္ဂရက္သည္ ျပည္နယ္အစိုးရမ်ားကို၎၊ ျပည္နယ္မ်ားမွ ဥပေဒျပဳအဖြဲ႕မ်ားကိုေသာ္လည္းေကာင္း ဖ်က္သိမ္းႏိုင္ခြင့္မရွိေခ်။

အေမရိကန္ျပည္ေထာင္စုရွိ ျပည္နယ္တိုင္းမွ ဥပေဒျပဳအဖြဲ႕မ်ားသည္ အခ်ဳပ္အျခာအာဏာပိုင္အဖြဲ႕မ်ားပင္ျဖစ္၏။ ထို႕ေၾကာင့္ ျပည္နယ္ဥပေဒျပဳအဖြဲ႕တို႕မွ ျပဳလုပ္ျပဌာန္းလိုက္ေသာ ဥပေဒမ်ားမွာ ကြန္ဂရက္မွျပဳလုပ္ေသာ ဥပေဒမ်ားကဲ့သို႕ပင္ ၎တို႕ဆိုင္ရာ ဆိုင္ရာျပည္နယ္မ်ားအတြင္း၌ တရား၀င္ဥပေဒအစစ္မ်ားပင္ျဖစ္ေလသည္။

Posted in: ႏိုင္ငံေရးသိပၸံ