July 16, 2009

Repulic of Angola


၇။ အန္ဂုိလာ (Angola)
Republic of Angola

ေနာက္ခံသမိုင္းအက်ဥ္း
2002 ခုႏွစ္တြင္ 27 ႏွစ္ၾကာျပည္တြင္းစစ္ျပီးဆံုးသြားျပီးေနာက္ ႏိုင္ငံေတာ္ ျပန္လည္တည္ေဆာက္ေရး လုပ္ငန္းမ်ားကို လုပ္ကိုင္လ်က္ရွိသည္။ 1975တြင္ ေပၚတူဂီိ ထံမွ လြတ္လပ္ေရးရျပီးေနာက္ ဟုိေဘး အက္ဒူအာ ဒို ေဒါ့စ္ဆန္းတို႔စ္ (Jose Eduardo Dos Santos) ဦးေဆာင္ေသာ အန္ဂုိလာ အၾကြင္္းမဲ့လြတ္လပ္ေရး အမ်ဳိးသားသမၼက (National Union for the Total Independence of Angola- UNITA) တို႔ တိုက္ခိုက္ ခဲ့ၾက သည္။ 1992 တြင္ ျငိမ္းခ်မ္းေရးယူျပီး ေရြးေကာက္ပဲြက်င္းပခဲ့သည္။ ေရြးေကာက္ပဲြတြင္ (MPLA) က အႏိုင္ရရွိ သြားေသာအခါ (UNITA)က လက္နက္ကိုင္ တုိက္ခုိက္မႈကိုျပန္လည္စတင္ခဲ့သည္။ ရာစုႏွစ္၏ ေလးပံုတစ္ပုံ ခန္႔ ၾကာ ေသာျပည္တြင္းစစ္အတြင္း လူဦးေရ ၁.၅ သန္းခန္႔ အသက္ဆံုးရႈံးခဲ့ျပီး ၄ သန္းခန္႔ ေရြ႕ေျပာင္းခဲ့ရသည္။ 2002 ခုႏွစ္ ဆာဗင္ဘီ ေသဆံုးျပီးေနာက္မွ ျပည္တြင္းစစ္ ရပ္ဆဲသြားျပီး (MPLA) ပါတီ ပိုမိုအားေကာင္း လာ၍ အာဏာ တည္ျမဲလာသည္။ သမၼတ ေဒါ့စ္ဆန္းတို႔(စ္)က 2008 စက္တင္ဘာတြင္ ဥပေဒျပဳ ေရြးေကာက္ပဲြ က်င္းပေပးခဲ့ရန္ နွင့္ 2009 ခုႏွစ္အတြင္း သမၼတ ေရြးေကာက္ပဲြ က်င္းပေပးရန္ ၾကျငာခဲ့သည္။

ပထ၀ီ အေနအထား
တည္ေနရာ
အာဖရိက ေတာင္ပိုင္း၊ ေတာင္အတၱလႏိၱတ္သမုဒၵရာ ႏွင့္ ထိစပ္လွ်က္ရွိျပီး၊ နမ္မီဘီးယားႏွင့္ ကြန္ဂိုႏိုင္ငံ တို႔ၾကားတြင္ တည္ရွိသည္။

ေျမပံုအညႊန္း
အာဖရိက။

ဧရိယာ
ကုန္းေျမ - 1246,700 sq km
ေရ - 0 sq km
စုစုေပါင္း - 1246, 700 sq km

ထိစပ္နယ္ေျမ
ဒီမိုကရက္တစ္ ရီပတ္ဘလစ္ ကြန္ဂို - 2,511 km
ရီပတ္ခလစ္ ကြန္ဂုိ - 210 km
နမ္မီဘီးယား - 13,76 km
ဇမ္ဘီးယား - 1,110 km

ကမ္းရုိးတန္း
16,00 km

ရာသီဥတု
ေတာင္ဘက္ႏွင့္ လူအန္ဒါအထိ ကမ္းရုိးတန္းတေလ်ာက္ မိုးအတန္အသင့္ေခါင္။ ေမလမွ ေအာက္တိုဘာလအထိ ေျခာက္ေသြ႔ရာသီ။ ႏို၀င္ဘာလမွ ဧျပီလအထိ ပူျပင္းေသာမိုးရာသီ။

ေျမမ်က္နွာသြင္ျပင္
က်ဥ္းေျမာင္းေသာ ကမ္းရုိးတန္း ေျမျပန္႔အေနအထားမွ က်ယ္ျပန္႔ေသာ အတြင္းပိုင္းကုန္းျမင့္လြင္ျပင္ အျဖစ္သုိ႔ မတ္ေစာက္စြာ တည္ရွိေနသည္။

မ်က္ႏွာျပင္အထက္ျခားနားခ်က္
အနိမ့္ဆံုးအပိုင္း အတၱလႏၱိတ္သမုဒၵရာ - 0 m
အျမင့္ဆံုးအပိုင္း ေမာ္ဂုိဒီမိုတို - 2,620 m

သဘာ၀အရင္းအျမစ္
ေရနံ၊ စိန္၊ သံရုိင္း၊ ေဖါ့စဖိတ္၊ ေၾကးနီ၊ ေမ်ာေက်ာက္၊ ေရႊ၊ ေဘာက္ဆိုက္သတၱဳ၊ ယူေရနီယံ။

လူ့အရင္းအျမစ္
လူဦးေရ 12,531,357 (2008)
လူဦးေရတိုးနႈန္း 2.136% (2008)
ေမြးဖြားႏႈန္း 44.09/1000 ဦးေရ
ေသဆံုးႏႈန္း 1.72/1000 ဦးေရ
ပ်မ္းမွ်သက္တမ္း က်ား - 36.99 နွစ္ (2008)
မ - 38.9 နွစ္
စုစုေပါင္း - 37.92 နွစ္
HIV/ AIDS ကူးစက္မႈ 3.9% (2003)
HIV/AIDS ေရာဂါသည္ 240.000 ဦးေရ (2003)
HIV/AIDS ေၾကာင့္ေသဆံုးသူ 21,000 ဦးေရ (2003)

အဓိက ကူးစက္ေရာဂါမ်ား
ကူးစက္ႏိုင္စြမ္း-အလြန္ျမင့္မား
ေရႏွင့္အစာရွိကူးစက္ေရာဂါမ်ား ၀မ္းပ်က္ ၊ ၀မ္းေလ်ာ ၊ အသဲေရာင္ အသား၀ါ ေအ တိုက္ဖြိဳတ္၊

အင္းဆက္မွတဆင့္ ကူးစက္ေရာဂါမ်ား
ငွက္ဖ်ား၊ အာဖရိကတိုက္ဖနုိဆိုမီးယားဆစ္။

ေရမွတစ္ဆင့္ ကူးစက္ေရာဂါ
တုတ္ျပား ကပ္ပါးပိုးေၾကာင့္ ျဖစ္ေသာ အစာအိမ္၊ အသဲေရာဂါမ်ား၊

လူမ်ဳိး
အန္ဂုိလန္

တိုင္းရင္းသားလူမ်ဳိးစု
အိုဗင္ဗန္ဒူ - 37%
ကင္ဗန္ဒူ - 25%
ဘတ္ခြန္ကို - 13%
မက္စတီကို (ယူရုိအာဖရိကန္) -2%
ဥေရာပ - 1%
အျခား -2%

ကိုးကြယ္မႈ
လူမ်ိဳးစုဆိုင္ရာနတ္ဖုရားမ်ား - 47%
ရုိမန္တက္သလစ္ - 38%
ပရုိတက္စတင့္ - 15%

ဘာသာစကား
ေပၚတူဂီ (ရုံးသံုး) ၊ဘန္တူ ၊ အျခား အာဖရိကန္ ဘာသာစကား။

0 comments:

Post a Comment

comment ေလးဖတ္ပါရေစ။
စိတ္ရွည္ သည္းခံေပးပါ။

 
ယခုသင္ဖြင့္ၾကည့္ေနေသာ ဘေလာ့ဂ္အား Mozilla Firefox ျဖင့္ဖြင့္ၾကည့္ပါက အေကာင္းဆံုးျဖစ္သည္။