December 16, 2009

Political Science Part (49)

ကေနဒါႏိုင္ငံ

ႏိုင္ငံအမ်ိဳးအစား
ျပည္နယ္ေပါင္း ၁၀နယ္ကို စုေပါင္းဖြဲ႔စည္းထားေသာ ျပည္ေထာင္စုႏိုင္ငံ ျဖစ္သည္။ ဖြဲ႔စည္းအုပ္ခ်ဳပ္ပံု အေျခခံဥပေဒ၌ ေရးသားသတ္မွတ္ထားေသာ အခ်ဳပ္အျခာအာဏာမ်ားသည္ ဗဟိုအစိုးရလက္ထဲ၌ ရွိသည္။ ထုိ႔ေၾကာင့္ ကေနဒါႏိုင္ငံသည္ ျပည္ေထာင္စု မစစ္ေသာႏိုင္ငံျဖစ္သည္။

ဖြဲ႔စည္းအုပ္ခ်ဳပ္ပံုအေျခခံဥပေဒ
ကေနဒါဖြဲ႔စည္းအုပ္ခ်ဳပ္ပံု အေျခခံဥပေဒသည္ ၁၈၆၇ ခုႏွစ္ ျဗိတိသ်ွေျမာက္ပိုင္း အေမရိကန္ဥပေဒကို အေျခခံ၍ ေရးဆြဲထားေသာေၾကာင့္ မွတ္တမ္းထားေသာဥပေဒမ်ား ျဖစ္သည္။ ၄င္းဖြဲ႔စည္း အုပ္ခ်ဳပ္ပံု အေျခခံဥပေဒဟု ဆိုရေသာ္လည္း လက္ေတြ႔ျပင္ဆင္ရာတြင္မူ အေမရိကန္ ၾသစေတးလ်ႏိုင္ငံတို႔ကဲ့သို႔ ခက္ခဲျခင္းမရွိလွေပ။

ကိုယ္စားလွယ္အမတ္ေရြးခ်ယ္ေရးစနစ္
အသက္၂၁ႏွစ္ ျပည့္ေသာ ကေနဒါသူ/သားတိုင္း မဲဆႏၵေပးခြင့္ ရွိေသာေၾကာင့္ လိင္အရည္အခ်င္း ကန္႔သတ္ခ်က္ (Discrimination of sex) မရွိေသာ မဲဆႏၵေပးခြင့္စနစ္ပင္ျဖစ္သည္။ ဥပေဒျပဳ ပါလီမန္ႏွစ္ဖြဲ႔ကို မဲဆႏၵနယ္ကိုယ္စားလွယ္ တစ္ေယာက္စနစ္ျဖင့္ ေရြးေကာက္တင္ေျမႇာက္ၾကသည္။ အဓိကပါတီၾကီးမ်ားမွာ ေလဘာပါတီ၊ ကြန္ဆာေဗးတစ္ပါတီႏွင့္ ဆိုရွယ္လစ္ပါတီတို႔ျဖစ္ၾကသည္။

ဥပေဒျပဳဌာန
အထက္လႊတ္ေတာ္ႏွင့္ ေအာက္လႊတ္ေတာ္ဟူ၍ လႊတ္ေတာ္ႏွစ္ခုထားရွိသည္။ ေအာက္လႊတ္ေတာ္ကို ျပည္သူတို႔ကို တိုက္ရိုက္ေရြးေကာက္တင္ေျမႇာက္ထားေသာ အမတ္ေပါင္း ၂၆၁ေယာက္ႏွင့္ ဖြဲ႔စည္းထားသည္။ အစိုးရအဖြဲ႔၀င္ ၀န္ၾကီးခ်ဳပ္ႏွင့္တကြ ၀န္ၾကီးမ်ားမွာ ေအာက္လႊတ္ေတာ္က ပုဂၢိဳလ္မ်ားသာျဖစ္ၾက၏။ ယင္းလႊတ္ေတာ္၌ ဘ႑ာေရးဥပေဒႏွင့္ အျခားေသာ ဥပေဒမ်ားျပဳလုပ္ျပဌာန္းႏိုင္ေသာေၾကာင့္ အထက္လႊတ္ေတာ္ထက္ပို၍ တန္ခိုးၾကီးသည္။

အထက္လႊတ္ေတာ္ကို အမတ္ေပါင္း ၁၀၂ ေယာက္ျဖင့္ ဖြဲ႔စည္းထားသည္။ ၄င္းအမတ္မ်ားကို ဘုရင္ခံခ်ဳပ္က ရာသက္ပန္ ခန္႔အပ္ထားျခင္းေၾကာင့္ စီးနိတ္အမတ္မ်ားသည္ ျပည္သူ႔ကိုယ္စားလွယ္အစစ္မ်ား မဟုတ္ၾကေခ်။ ထို႔ျပင္ ျပည္နယ္တို႔၌ အထက္လႊတ္ေတာ္သို႔ ကိုယ္စားလွယ္အညီအမွ် ေရြးေကာက္ေစလႊတ္ခြင့္မရွိ။ ျပည္နယ္အက်ယ္အ၀န္း အလိုက္သာ ကိုယ္စားလွယ္လႊတ္ခြင့္ရရွိၾကသည္။

အုပ္ခ်ဳပ္ေရးဌာန
၀န္ၾကီးခ်ဳပ္ႏွင့္ ၄င္း၏ ကက္ဗိနက္၀င္ ၀န္ၾကီးမ်ားကို ေအာက္လႊတ္ေတာ္ပါလီမန္က ေရြးေကာက္ တင္ေျမႇာက္ရေသာေၾကာင့္ ကေနဒါအုပ္ခ်ဳပ္ေရးမွာ ပါလီမန္အုပ္ခ်ဳပ္ေရးပင္ျဖစ္သည္။ ရုပ္ျပအုပ္ခ်ဳပ္ေရးမွဴးျဖစ္ေသာ ဘုရင္ခံခ်ဳပ္ (Governor General) ကိုမူ အဂၤလိပ္ဘုရင္ခံက ခန္႔အပ္သည္။

တရားစီရင္ေရးဌာန
ကေနဒါတရားရံုးမွ တရားသူၾကီးမ်ားကို ခန္႔အပ္ထားသည္။ ဥပေဒတစ္မ်ိဳးစနစ္ကိုသာ အသံုးျပဳ၏။ ယင္းတရားရံုးခ်ဳပ္မွ ေနာက္ဆံုးအယူခံ၀င္ရာ တရားရံုးပင္ျဖစ္သည္။ သို႔ရာတြင္ တရားရံုးခ်ဳပ္၍ ဖြဲ႔စည္း အုပ္ခ်ဳပ္ပံု အေျခခံဥပေဒကို ကိုးကားကိုင္စြဲႏိုင္ခြင့္ အာဏာမရွိေပ။ ကေနဒါႏုိင္ငံသည္ ျပည္ေထာင္စုစစ္ေသာ နိုင္ငံမဟုတ္ေသာေၾကာင့္ တရားရံုးခ်ဳပ္၌ ဖြ႔ဲစည္းအုပ္ခ်ဳပ္ပံု အေျခခံဥပေဒကို ကိုးကားကိုင္စြဲရန္လည္း မလိုေပ။ ထုိ႔ျပင္ ဥပေဒျပဳအဖြဲ႔သည္ ျပည္နယ္ တရားဥပေဒမ်ားကို ၀င္ေရာက္စြက္ဖက္ခြင့္ရွိသည္။

0 comments:

Post a Comment

comment ေလးဖတ္ပါရေစ။
စိတ္ရွည္ သည္းခံေပးပါ။

 
ယခုသင္ဖြင့္ၾကည့္ေနေသာ ဘေလာ့ဂ္အား Mozilla Firefox ျဖင့္ဖြင့္ၾကည့္ပါက အေကာင္းဆံုးျဖစ္သည္။