Islamis Republic of Pakistan

၁၇၀။ ပါကစၥတန္(Pakistan)
Islamis Republic of Pakistan

ေနာက္ခံသမိုင္းအက်ဥ္း

လြန္ခဲ့ေသာ ႏွစ္ေပါင္း ၅၀၀၀ ခန္႔က ကမာၻေပၚရွိ အေစာဆုံးယဥ္ေက်းမႈမ်ားမွ တစ္ခုအပါအ၀င္ျဖစ္ေသာ အိႏၵဳ ေတာင္ၾကားေဒသ ယဥ္ေက်းမႈသည္ ယေန႔ ပါကစၥတန္ေဒသတြင္ ပ်ံ ႔ႏွ႔ံတည္ရွိခဲ့သည္။ ခရစ္ေတာ္မေပၚမီ သကၠရာဇ္ (၂၀၀၀) ခန္႔အတြင္း ၎ယဥ္ေက်းမႈအၾကြင္းအက်န္မ်ားႏွင့္ ၀င္ေရာက္အေျခခ် အင္ဒို - အာရိယန္လူ မ်ိဳးမ်ားေရာေႏွာသြားခဲ့သည္။ ေနာက္ပိုင္း ရာစုႏွစ္မ်ားတြင္ ပါရွန္း၊ ဂရိ၊ ဆိုင္သီယန္၊ အစၥလာမ္ ဘာသာသယ္ ေဆာင္လာသူ အာရပ္မ်ား၊ အာဖဂန္ ၊တာ့ခ္ တို႔ က်ဴးေက်ာ္ခဲ့ၾကသည္။ (၁၆) ႏွင့္ ( ၁ရ) ရာစုမ်ားတြင္ မူဂယ္အင္ ပါယာ ထြန္းကားခဲ့ျပီး (၁၈) ရာစုတြင္ ျဗိတိသွ်တို႔၀င္ေရာက္ က်ဴးေက်ာ္ခဲ့သည္။ ၁၉၄၇ တြင္ ျဗိတိသွ် အိႏိၵယအ ျဖစ္မွ ပါကစၥတန္ မြတ္စလင္ႏိုင္ငံအျဖစ္ခြဲထြက္သြားခဲ့သည္။ ဟိႏၵဴအမ်ားစု အိႏိၵယမွာ ဤကိစၥအေပၚ ေက်နပ္မႈမ ရွိခဲ့ေပ။ ထို႔ေၾကာင့္ ကက္ရွ္မီးယားေဒသ အျငင္းပြားမႈျဖင့္ ၁၉၄၇ - ၄၈ ႏွင့္ ၁၉၆၅ တို႔တြင္ စစ္ပြဲ ႏွစ္ပြဲ ျဖစ္ပြားခဲ့ သည္။ ၁၉၇၁ တြင္ တတိယအၾကိမ္ စစ္မက္ျဖစ္ပြားခဲ့သည္။ ဤစစ္ပဲြတြင္ အိႏိၵယက အစၥလာမ္မာဘတ္အစိုးရ၏ ဘဂၤ ါလီတို႔ကို ေဘးဖယ္ထားျခင္းအေပၚ အျမတ္ထုတ္အသုံးခ်ခဲ့သည္။ ထို႔ေၾကာင့္ အေရွ ႔ပါကစၥတန္သည္ ဘဂၤ လားေဒ့ရွ္၏ ခြဲထြက္တိုင္းျပည္တစ္ခုျဖစ္လာခဲ့သည္။ အိႏိၵယ၏ ႏ်ဴကလီးယားစမ္းသပ္မႈကို တုံ႔ျပန္ေသာအားျဖင့္ ပါကစၥတန္ကလည္း ၁၉၉၈ တြင္ စမ္းသပ္မႈမ်ား ျပဳလုပ္ခဲ့သည္။ ကက္ရွမီးယား အျငင္းပြားမႈ ဆက္လက္ျဖစ္ပြား လ်က္ရွိေသာ္လည္း ေဆြးေႏြးပြဲမ်ားႏွင့္ ယုံၾကည္မႈတည္ေဆာက္ျခင္းမ်ားျဖင့္ ၂၀၀၂ ခုႏွစ္မွစ၍ တင္းမာမႈမ်ား ေလ်ာ့ခ်ႏိုင္ခဲ့သည္။ သမၼတမူရွာရက္အေပၚလူထုမေက်နပ္မႈမ်ား တိုးပြားလာခဲ့ျပီး ၂၀၀၇ ခုႏွစ္ ေႏွာင္းပိုင္းတြင္ ထင္ရွား၍ လူၾကိဳက္မ်ားေသာ ေခါင္းေဆာင္ ဘင္နက္ဇီယာ ဘူတို (Berasir Bhutt0) လုပ္ၾကံခံရမႈေၾကာင့္ ၂၀၀၈ ၾသဂုတ္လတြင္ သမၼတ မူရွာရက္ ႏႈတ္ထြက္ခဲ့ရသည္။ ထို႔ေနာက္ စက္တင္ဘာလတြင္ ေရြးေကာက္ပဲြ က်င္းပခဲ့ရာ သူတို႔၏ ခင္ပြန္း အဆစ္ဇာဒါရီ (Asif Zardari)အႏိုင္ရျပီး သမၼတျဖစ္လာခဲ့သည္။

ပါကစၥတန္အစိုးရႏွင့္ စစ္ေခါင္းေဆာင္မ်ားသည္ အာဖဂန္နယ္စပ္ႏွင့္ ကပ္လ်က္ လူမ်ိဳးစု ေဒသမ်ားတြင္ အေျခခ် ေသာင္းက်န္းလ်က္ရွိေသာ အစၥလာမ္ အစြန္းေရာက္သူပုန္မ်ားကို ထိန္းခ်ဳပ္ႏိုင္ရန္ ၾကိဳးပမ္းေနရလ်က္ရွိသည္။ ၂၀၀၈ ႏို၀င္ဘာလ မြန္ဘိုင္းတိုက္ခိုက္မႈေၾကာင့္ တဖန္ အိႏိၵယ - ပါကစၥတန္ဆက္ဆံေရးတင္းမာလာခဲ့ရသည္။ ပါကစၥတန္အစိုးရသည္ ႏိုင္ငံျခားဖလွယ္ေရး အရင္းအအျမစ္မ်ား က်ဆင္းလာျခင္းေၾကာင့္ စီးပြားေရး ယိုယြင္းလ်က္ရွိျပီး ေငြတန္ဖိုးက်ဆင္းျခင္း၊ ေငြေၾကးအက်ပ္အတည္း အစည့္အခက္အခဲမ်ား ရင္ဆိုင္ရလ်က္ရွိသည္။

ပထ၀ီအေနအထား
တည္ေနရာ
ေတာင္အာရွ၊ အာေရဗီယန္ပင္လယ္ႏွင့္ ထိစပ္၊ အေရွ ႔ဘက္တြင္ အိႏၵိယႏွင့္ ဘီရန္ႏိုင္ငံတို႔ၾကား အေနာက္ဘက္တြင္ အာဖဂန္နစၥတန္ႏွင့္ ေျမာက္ဘက္တြင္ တရုတ္။

ေျမပံုအညႊန္း
အာရွ

ဧရိယာ
ကုန္းေျမ - ၇၇၀,၈၇၅ sqkm
ေရ - ၂၅,၂၂၀ sqkm
စုစုေပါင္း - ၇၆၉,၀၄၅ sqkm

ဧရိယာက်ယ္ျပန္႔မႈကမာၻ႔အဆင့္ = ၄၃

ထိစပ္နယ္ေျမ
အာဖဂန္နစၥတန္=၂၄၃၀ km
တရုတ္ = ၅၂၃ km
အိႏိၵယ = ၂,၉၁၂ km
အီရန္ = ၉၀၉ km

ကမ္းရိုးတန္း
၁.၀၄၆ km

ရာသီဥတု
အမ်ားအားျဖင့္ ပူ၍ေျခာက္ေသြ႔ေသာ ကႏၱာရရာသီဥတု။ အေနာက္ေျမာက္ဘက္တြင္ အပူေလ်ာ့ပိုင္း။ ေျမာက္ဘက္တြင္ အာတိတ္ရာသီဥတု။

ေျမမ်က္ႏွာသြင္ျပင္
အေရွ ႔ဘက္တြင္ ျပန္႔ျပဴးေသာ အိႏၵဳေျမျပန္႔၊ ေျမာက္ဘက္ႏွင့္ အေနာက္ေျမာက္ဘက္တြင္ ေတာင္မ်ား၊ အေနာက္ဘက္ သလိုခ်ီစတန္ ကုန္းျမင့္လြင္ျပင္။

ေျမမ်က္ႏွာျပင္အျမင့္ျခားနားခ်က္
အနိမ့္ဆံုးအပိုင္း
အိႏိၵယသမုဒၵရာ

အျမင့္ဆံုးအပိုင္း
ေဂၚႏြင္၊ ေအာ္စတင္ေတာင္ = ၈,၆၆၁m

သဘာ၀အရင္းအျမစ္
လူဦးေရ =၁၇၆,၂၄၂,၉၄၉ (၂၀၀၉)
လူဦးေရအမ်ားဆံုးကမာၻ႔အဆင့္ = ၇
လူဦးေရတိုးႏႈန္း = ၁.၉၄၇% (၂၀၀၉)
ေမြးဖြားႏႈန္း = ၁၇.၆၂/၁၀၀၀ ဦးေရ (၂၀၀၉)
ေသဆံုးႏႈန္း = ၇.၆၈/၁၀၀၀ ဦးေရ (၂၀၀၉)

ပ်မ္းမွ်အသက္

က်ား=၆၃.၄ ႏွစ္
မ=၆၅.၆၄ ႏွစ္
စုစုေပါင္း = ၆၄.၆၉ႏွစ္ (၂၀၀၉)

လူမ်ိဳး
ပါကစၥတန္

တိုင္းရင္းသားလူမ်ိဳး
ပန္ခ်ာပီ = ၄၄.၆၈%
ပက္ရွ္တြန္း = ၁၅.၄၂%
ဆင္ဒီ = ၁၄.၁ %
သရီအိုက္ကီ = ၈.၃၈%
မူဟာဂ်ာ =၇.၅၇%
သလိုခ်ီ = ၃.၅၇%
အျခား = ၆.၂၈%

ကိုးကြယ္မႈ
မြတ္စလင္=၉၅%
ဆြန္နီ=၇၅%
ရွီးအိုက္=၂၀%
အျခား=၅%

ဘာသာစကား
ပန္ခ်ာပီ = ၄၈%
ဆင္ဒီ = ၁၂%
သရီအိုက္ကီ = ၁၀%
ပက္ရွ္တြန္း = ၈%
အူရဒူ(ရံုးသံုး) = ၈%
ဘလိုခ်ီ = ၃%
ဟုိင္းကို = ၂%
ဘရာဟူအီ = ၁%
ဘူရူရွာစကီႏွင့္ အျခား=၈%

ျမိဳ ႔ေတာ္
အစၥလာမၺာဘက္(Islambad)

Posted in: ကမာၻ႔ႏိုင္ငံမ်ား