Political Science Part (23)

ဆႏၵနယ္

အထက္တြင္မ်က္ေမာက္ေခတ္ ႏိုင္ငံမ်ားက်ယ္၀န္းမႈႏွင့္ လူဦးေရမ်ားျပားမႈတို႔ေၾကာင့္ တိုက္ရိုက္ ဒီမိုကေရစီစနစ္ကို အသံုးျပဳ၍ ျဖစ္ႏိုင္ေၾကာင္းေဖာ္ျပခဲ့သည္။ ထို႔ေၾကာင့္ သြယ္၀ိုက္ဒီမိုကေရစီကို အသံုးျပဳရေၾကာင္းကိုလည္း ေဖၚျပခဲ့ျပီးေပျပီ။

ဥပေဒျပဳ လႊတ္ေတာ္သည္ ႏိုင္ငံသား အားလံုးတို႔ိကို တခ်ိန္တည္း ေရြးေကာက္ တင္ေျမႇာက္ရန္မွာလည္း ျဖစ္ႏိုင္ေသာကိစၥတရပ္ တစ္ခုမဟုတ္ေပ။ ယင္းသို႔ျဖစ္ေစရန္ ႏိုင္ငံသားအားလံုးတို႔၏ ကုိယ္စားလွယ္မ်ားျဖင့္သာ ဖြဲ႔စည္းရေပမည္။ ႏိုင္ငံသားအားလံုးတို႔၏ ကိုယ္စားလွယ္မ်ားျဖစ္ေစရန္ ႏိုုင္ငံသားအားလံုး ေရႊးေကာက္တင္ ေျမႇာက္မွသာလွ်င္ ျဖစ္ႏိုင္ေပမည္။

ႏိုင္ငံသားအားလံုးက လိုသမွ်ကိုယ္စားလွယ္အားလံုးတို႔ကို တခ်ိန္တည္းတေနရာတည္း ေရြးေကာက္တင္ေျမႇာက္ရန္မွာလည္း ျဖစ္ႏိုင္ေသာ ကိစၥတခုမဟုတ္ေပ။ ထို႔ေၾကာင့္ မဲဆႏၵနယ္မွ မဲဆႏၵရွင္တို႔ကို အစုငယ္မ်ားခြဲထားရေပမည္။ မဲဆႏၵနယ္ကို အုပ္ခ်ဳပ္ေရးနယ္နမိတ္အတို္င္း သတ္မွတ္ေလ့ရွိေသာေၾကာင့္ မဲဆႏၵနယ္တနယ္ႏွင့္ တနယ္အတြင္းရွိေသာ လူဦးေရမညီမွ်သည့္ျပႆနာႏွင့္ ရင္ဆိုင္ရေလ့ရွိသည္။ ထို႔ေၾကာင့္ ယခုေခတ္တြင္ ေနေဒသႏွင့္ ရင္ဆိုင္ရေလ့ရွိသည္။ ထို႔ေၾကာင့္ ယခုေခတ္တြင္ ေနရာေဒသတြင္ ေနရာေဒႏွင့္ လူဦးေရအလိုက္ခြဲျခားထားေသာ နည္းႏွစ္စလံုးကို အသံုးျပဳလွ်က္ရွိ၏။

မဲဆႏၵနယ္တနယ္မွ ကိုယ္စားလွယ္ ေရြးေကာက္ပြဲ ေစလႊတ္ရာတြင္လည္း တိုင္းျပည္ တျပည္ႏွင့္တျပည္ မတူညီၾကေပ။ တခ်ိဳ ႔ႏိုင္ငံမ်ားတြင္မူ မဲဆႏၵနယ္မွ ကိုယ္စားလွယ္ တစ္ေယာက္သာ ေရႊးခ်ယ္၍ တခ်ိဳ ႔ႏိုင္ငံမ်ားတြင္မူ မဲဆႏၵနယ္မွ ကိုယ္စားလွယ္ တေယာက္က် ေရြးေကာက္တင္ေျမာက္သည္ကို ေတြ႔ရသည္။ မဲဆႏၵနယ္ ကိုယ္စားလွယ္တစ္ေယာက္က် ေရြးေကာက္တင္ေျမႇာက္ေသာစံနစ္ (Single Member Constitunecy) ႏွင့္ မဲဆႏၵ ကိုယ္စားလွယ္ တစ္ေယာက္ထက္ပိိုု၍ ေရြးေကာက္တင္ေျမာကေသာစံနစ္ (Multi-Member Constitueency) ဟူ၍ ႏွစ္မ်ုဳိးႏွစ္စားရွိေၾကာင္းမွတ္သားရေပမည္။ ကမၻာ့ႏိုင္ငံအမ်ားစုတြင္ မဲဆႏၵတနယ္ ကိုယ္စားလွယ္္တစ္ေယာက္စံနစ္ကိုု အသံုးးျပဳၾကသည္။

ယင္းသို႔ ဆႏၵတနယ္္ ကိုယ္စားလွယ္တစ္ေေယာက္္စံနစ္ အသံဳးမ်ားျခင္းမွာ-
(၁) မဲဆႏၵရွင္တို႔ မဲေပးရာတြင္္ လြယ္ကူျခင္း။
(၂) အရံႈးအႏိိုင္မဲေရတြက္ရာတြင္ လြယ္ကုူျခင္း။
(၃) မဲဆႏၵတနယ္တြင္္ အမတ္တေယက္သာ ရွိသျဖင့္ ၎အမတ္တြင္ မဲဆႏၵနယ္ႏွင့္ ပတ္္သက္ေေသာ တာ၀န္အားလံုးရွိေနသည္။ ထိုု႔ေၾကာင့္္ မဲဆႏၵရွင္တိုု႔သည္ ကိုယ္စားလွယ္ တေယာက္စံနစ္ကိုု အသံုးမ်ားသည္္ဟု ယူဆရေပမည္။
(၄) မဲဆႏၵတနယ္္တြင္္ အမတ္တဦးသာ ရွိေသာေၾကာင့္္ မဲဆႏၵရွင္တို႔၏ အေရးဆိုခ်က္မ်ားကို ေခါင္းေရွာင္ရန္ေသာ္လည္ေေကာင္း ၊ ပခံုးေျပာင္းရန္ေေသာ္လည္ေကာငး္ မျဖစ္္ႏိုင္ေပ။ မဲဆႏၵရွင္တို႔၏ အလိုုဆႏၵႏွင့္ လိုုက္္ေလ်ာကိုက္ညီစြာ ထမ္းေဆာင္ရန္သာ အေၾကာင္းရွိျခင္းတို႔ေၾကာင့္ မဲဆႏၵကိုယ္စားလွယ္ တေယာက္စံနစ္္ကို အသံုးမ်ားးသည္ဟု ယူဆရေပသည္။

မဲဆႏၵတနယ္ ကိုယ္စားလွယ္ တေယာက္စံနစ္၏ မေကာင္းက်ိဳးမ်ား

(၁)မဲဆႏၵနယ္မ်ားကို လူဦးေရအညီအမွ်ျဖင့္ ခြဲျခားထားေသာ္လည္း လူအမ်ားသည္ စီိးပြားေရးအေျခအေနေၾကာင့္ လည္ေကာင္း တျခားအေၾကာင္းမ်ားေၾကာင့္လည္ေကာင္း မဲဆႏၵတနယ္မွ တနယ္သို႔ ေျပာင္းေရႊ႕ေနျခင္းေၾကာင့္ မဲဆႏၵနယ္ တနယ္နွင့္တနယ္ မဲဆႏၵရွင္္မ်ား အေရအတြက္တူညီၾကလိမ့္မည္မဟုတ္ေပ။

ဥပမာ အားျဖင့္ ၁၈-ရာစုႏွစ္ေနာက္ပိုင္းကာလတြင္ အဂၤလန္၌ စက္မႈလက္မႈထြန္းကားလားေသာအခါ စက္ရံုအလုပ္ရံုရွိေသာျမိဳ႕မ်ားသို႔ လူမ်ားေျပာင္းေရႊ႕ေနၾကသျဖင့္ ေရွယခင္္က လူဦးေရမ်ားေသာျမိဳ႕မ်ားတြင္ လူဦးေရအလြန္နည္းပါးသြားသည္။ သိို႔ရာတြင္ ၎လူဦးေရနည္းပါးေသာျမိဳ႕ရြာမ်ားမွ မဲဆႏၵၵတနယ္္ အမတ္ႏွစ္ဦိးက်စီ ေရြးေကာက္တင္္ေျမွာက္ခြင့္္ရၾကျပီး လူဦးေရထူထပ္ေသာ ျမိဳ႕သစ္မ်ားမွာမူ အမတ္တစ္္ဦးတစ္ေလမွ်ပင္ ေရြးေကာက္တင္ေျမွာက္ခြင့္မရရွိခဲ့ၾကေပ။ မဲဆႏၵရွင္မ်ားေျပာင္းေရႊ႕ ေနထို္င္္မႈေၾကာင့္ မဲဆႏၵတနယ္တြင္ လူ ၂၀၀၀၀ ေလာက္ျဖင့္ ကိုယ္စားလွယ္တစ္ဦးရရွိႏိုင္ျပီး တျခားတနယ္တြင္မူ လူ ၄၀၀၀၀ ေလာက္မွ ကိုယ္စားလွယ္တစ္ဦးသာ ရရွိႏိုင္ေပမည္။ ယင္းသို႔ျဖစ္လာလွ်င္္ မမွ်တေသာေၾကာင့္္ မေကာင္းေပ။

(၂)မဲဆႏၵတနယ္္ ကိုယ္စားလွယ္္တစ္ေယာက္စံနစ္သည္ သာမန္မဲဆႏၵအမ်ားစုုျဖင့္ ႏိုင္္သူတေယာက္ကိုသာ ေရြးေသာစံနစ္ျဖစ္ေသာေၾကာင့္ လူနည္းစုတို႔နစ္နာၾကရသည္။ ဥပမာ မဲဆႏၵရွင္ လူ၃၀၀၀၀ ရွိေသာ မဲဆႏၵနယ္တနယ္္တြင္ လူသံုးေယာက္တုိ႔က ကိုယ္စားလွယ္ေလာင္းမ်ားအျဖစ္ အေရြးခံၾကရာ ပထမလူ မဲေပါင္း ၁၁၀၀၀ ရရွိ၍ ဒုတိယလူ မဲေပါင္း ၁၀၀၀၀ ရရွိကာ တတိယလူ မဲေပါင္း ၉၀၀၀ သာရရွိလွ်င္ ပထမလူသည္ အမတ္အျဖစ္္ အေရြးခံရေပမည္။

အထက္ပါအခ်က္ကို ဆန္းစစ္္ၾကည့္္လွ်င္ လႊတ္ေတာ္တြင္း၌ မဲဆႏၵရွင္္ ၁၁၀၀၀ တို႔၏ ကိုယ္စားလွယ္သာရွိျပီိး ရံႈးေသာ အမတ္္ေလာင္းႏွစ္္ဦးကို မဲေပးၾကေသာ မဲဆႏၵရွင္္ေပါင္း ၁၉၀၀၀ တို႔၏ ကိုယ္္စားလွယ္မရွိေၾကာင္း ေတြ႔ရွိရေပမည္။ ယင္းသို႔ လူနည္းစု ၁၁၀၀၀ တိို႔၏ ကိုယ္စားလွယ္သာရွိျပီး လူမ်ားမွ ၁၉၀၀၀ တို႔၏ ကိုယ္စားလွယ္မရွိျခင္းေၾကာင့္ ၎မဲဆႏၵနယ္မွ အမတ္သည္ လူမ်ားစု၏ ကိုယ္စားလွယ္ မည္္သို႔ျဖစ္ႏိုင္အ့့ံနည္း။
ႏိုင္ငံတိုင္း၌ တိုင္းရင္းသားအမည္ခံလူမ်ိဳးျခားမ်ား ရွိၾကစျမဲပင္ျဖစ္သည္။ ၎လူမ်ိဳးျခားမ်ားသာ မဲဆႏၵတနယ္ထဲ၌ ရွိိေနၾကသည္မဟုတ္္ေပ။ မဲဆႏၵတနယ္အမ်ားအျပားတြင္္ အနည္းငယ္စီ ျပန္႔ၾကဲလ်က္ေနထို္င္ၾကသည္။ ယင္းသို႔မဲဆႏၵတနယ္စီတြင္ အနည္းငယ္စီျပန္႔ၾကဲေနေသာ္လည္း ၎တိို႔အားလံုးကိိုစုစည္းလိုက္္ပါက ကိုယ္စားလွယ္မ်ား ေစလႊတ္ႏိုင္ေအာင္ မ်ားျပားၾကသည္္။ သိို႔ရာတြင္ ၎တို႔၏ ကိုယ္စားလွယ္မ်ားလႊတ္ေတာ္တြင္္း၌ လံုး၀မရွိေပ။ ထို႔ေၾကာင့္ မဲဆႏၵတနယ္ ကိုယ္္စားလွယ္္တေယာက္စံနစ္မွာ လူနည္းစုကို နစ္္နာေစေသာ စံနစ္တခုျဖစ္သည္။

(၃) ကမၻာ့ရာဇ၀င္ အေတြ႔အၾကံဳမ်ားအရ မဲဆႏၵတနယ္ ကိုယ္စားလွယ္တေယာက္စံနစ္ျဖင့္ ပါတၤီအခ်င္းခ်င္း ယွဥ္ျပိဳင္ အေရြးခံၾကရာ၌ မမွ်တေၾကာင္းေတြ႔ရွိရသည္။ တန္ခိုးပါ၀ါအင္အားၾကီးေသာ ပါတီသည္္ အမတ္တဦးအတြက္္ မဲအနည္းငယ္ျဖင့္ အမတ္္ေနရာအမ်ားဆံုး အႏိုင္ရရွိႏိုင္ျပီး အားနည္ေသာပါတီမွာမူ ကိုယ္စားလွယ္အမတ္တဦးအတြက္ မဲမ်ားစြာျဖင့္ ကိုယ္စားလွယ္အနည္းငယ္သာ အေရြးခံရတက္သည္။ ယင္းသို႔ မမွ်တျဖစ္ရျခင္းမွာ မဲဆႏၵတနယ္ ကိုယ္စားလွယ္တေယာက္စံနစ္သည္ လူနည္းစုကို လ်စ္လ်ဴရႈထားေသာေၾကာင့္ ျဖစ္သည္။

ေအာက္တြင္ေဖၚျပထားေသာ ျမန္မာျပည္္ေရြးေကာက္ပဲြ၌ ယွဥ္ျပိဳင္္ခဲ့ၾကေသာ ပါတီမ်ား ဇယားကြက္ကိုၾကည့္လွ်င္ အထက္တြင္္ ေဖၚျပထားေသာ သေဘာတရားမ်ား မွန္ကန္ေၾကာင္း ရွင္္းလင္းစြာသိရွိႏိုင္သည္။

Posted in: ႏိုင္ငံေရးသိပၸံ