Republic of Fiji Islands

၇၄။ ဖီခ်ီ
( Fiji )
Republic of Fiji Islands

ေနာက္ခံသမိုင္း အက်ဥ္း
ျဗိတိသွ် ကိုလိုနီ အျဖစ္ ႏွစ္ေပါင္းတစ္ရာနီးပါး က်ေရာက္ျပီးေနာက္ ၁၉၇၀ တြင္ လြတ္လပ္ေရးရရွိခဲ့သည္။ ၁၉ ရာစု အတြင္ က ျဗိတိသွ် အစိုးရက အိႏိၵယ မွ အလုပ္သမား အေျမာက္အမ်ား တင္သြင္းခဲ့၍ အိႏိၵယ လူ႔အဖြဲ႔ အစည္း ၾကီးမားက်ယ္ျပန္႔လာမည္ကို စိုးရိမ္၍ ၁၉၈၇ တြင္ စစ္တပ္မွ အာဏာသိမ္းမႈ ႏွစ္ၾကိမ္ျဖစ္ပြားခဲ့သည္။ အာဏာသိမ္းမႈႏွင့္ ၁၉၉၀ အေျခခံ ဥပေဒ တို႔ေၾကာင့္ ဌာေန မယ္လန္ေနရွန္း လူမ်ိဳးမ်ားသာ အုပ္ခ်ဳပ္ေရး ခိုင္မာေစခဲ့ျပီး အိႏိၵယလူမ်ိဳးအမ်ားအျပား နွင္ထုတ္ခံရသည္။ လုပ္သားအင္အားရွားပါးသြားမႈေၾကာင့္ စီးပြားေရး အခက္အခဲ မ်ားႏွင့္ရင္ဆိုင္ခဲ့ရေသာ္လည္း ဖီဂ်ီကြ်န္းတြင္ မယ္လန္ေနရွင္းတို႔ လူစုမ်ားျဖစ္လာခဲ့သည္။ ၁၉၉၇ တြင္ ျပဌာန္း ေသာ အေျခခံဥပေဒမွာမူ ပို၍ ေကာင္းမြန္ျပီး တရားမွ်တမႈရွိသည္။ ၁၉၉၉ တြင္ လြတ္လပ္၍ျငိမ္းခ်မ္းေသာ ေရြးေကာက္ပြဲက်င္းပခဲ့ျပီး အင္ဒို - ဖီဂ်ီယန္ ဦးေဆာင္ေသာ အစုိးရ အနိုင္ရရွိခဲ့သည္။ သို႔ေသာ္ ၂၀၀၀ ခုႏွစ္ေမလ တြင္ အရပ္သားအာဏာသိမ္းမႈျဖစ္ပြားခဲ့ျပီး ကာလၾကာျမင့္စြာ ႏိုင္ငံေရး အၾကပ္အတည္းမ်ားဆီသို႔ ဦးတည္ခဲ့သည္။ ၂၀၀၁ ခုႏွစ္ ဩဂုတ္လတြင္ ပါလီမန္ေရြးေကာက္ပြဲက်င္းပျပီး ၀န္ၾကီးခ်ဳပ္ လုိင္သီနီယာ ကာရာစီ (Laisenia Qarase) ဦးေဆာင္ေသာ ဒီမိုကေရစီ အစိုးရတစ္ရပ္ကို ေရြးခ်ယ္တင္ေျမာက္ခဲ့သည္။ ၂၀၀၆ ေမလ တြင္ ထပ္မံေရြးခ်ယ္ခံံခဲ့ရျပီး ယင္းႏွစ္ထဲ၌ပင္ ဗိုလ္မႈးခ်ဳပ္ ေဗာ္ရိစ္ဘိုင္နီမာရာမာ (Commodore Vereg Bainimarama) ဦးေဆာင္ေသာစစ္တပ္ မွ အာဏာသိမ္းခဲ့ျပီး ဘိုင္နီရာမာရာက သမၼတရာထူး ယူခဲ့သည္။ ၂၀၀၇ ဇန္န၀ါရီလတြင္ ၾကားျဖတ္အစိုးရ၏ ၀န္ၾကီးခ်ဳပ္ ျဖစ္လာခဲ့သည္။ ဘိုင္နီရာမာရာ အာဏာရရွိျပီး ကတည္းက အတိုက္အခံမ်ားကို ေခ်မႈန္းျခင္း။ ဒီမိုကေရစီ ဖြဲ႔စည္းပံု အေျခအေနဥပေဒကို ပယ္ဖ်က္ျခင္း ၊ ေရြးေကာက္ပြဲ ျပဳလုပ္ရန္ ျငင္းဆန္ျခင္းမ်ား ျပဳခဲ့သည္။


ပထ၀ီ အေနအထား
တည္ေနရာ
အိုရွင္းနီးယား ၊ ေတာင္ပစိဖိတ္သမုဒၵရာအတြင္းရွိကြ်န္းစု။ဟာ၀ိုင္အီမွ နယူးဇီလန္သို႔သြား ခရီးသံုးပံုႏွစ္ပံုခန္႔ လမ္းခုလပ္။

ေျမပံုအညႊန္း
အိုရွင္းနီးယား။

ဧရိယာ
ကုန္းေျမ - 18,270 sq km
ေရ - 0 sq km
စုစုေပါင္း - 18,270 sq km

ထိစပ္နယ္ေျမ
မရွိ ။

ကမ္းရိုးတန္း
1,129 km

ရာသီဥတု
အပူပိုင္းပင္လယ္ ၊ ရာသီအလိုက္အပူခ်ိန္အနည္းငယ္မွ် အေျပာင္းအလဲရွိ။

ေျမမ်က္ႏွာသြင္ျပင္
မီးေတာင္ေပါက္ကြဲမႈေၾကာင့္ ျဖစ္ေပၚလာေသာေတာင္မ်ား။

မ်က္ႏွာျပင္အျမင့္ျခားနားခ်က္
အနိမ္ဆံုးအပိုင္း ပစိဖိတ္သမုဒၵရာ - 0 m
အျမင့္ဆံုးအပိုင္း တြန္မာနီဗီ - 1,324 m

သဘာ၀အရင္းအျမစ္
သစ္၊ ငါး၊ ေရႊ၊ ေၾကးနီ၊ ကမ္းလြန္ ေရနံထုတ္ယူနိုင္ဖြယ္ရွိ။ ေရအားလွ်ပ္စစ္။

လူ႔အရင္းအျမစ္
လူဦးေရ 931,741 (2008)
လူဦးေရတိုးႏႈန္း 1.388 % (2008)
ေမြးဖြားႏႈန္း 22.15 / 1000 ဦးေရ (2008)
ေသဆံုးႏႈန္း 5.66 / 1000 ဦးေရ (2008)
ပွ်မ္းမွ်အသက္ က်ား - 67.9 ႏွစ္
မ - 73.1 ႏွစ္
စုစုေပါင္း - 7.44 ႏွစ္ (2008)

လူမ်ိဳး
ဖီဂ်ီယန္

တိုင္းရင္းသားလူမ်ိဳး
ဖီဂ်ီယန္ - 57.3 %
အိႏိၵယ - 37.6 %
ရိုတူမန္ - 1.2 %
အျခား - 3.9 %

ကိုးကြယ္မႈ
ခရစ္ယာန္ - 53 %
ရိုမန္ကက္သလစ္ - 7.2 %
ဘုရားသခင္ညီလာခံ - 3.8 %
ဆဲဗင္းေဒး အက္ဗန္တစ္- 2.6 %
ဟိႏၵဴ - 34 %
မြတ္စလင္ - 7 %
အျခား - 2.8 %
အမည္မသိ - 5.6 %
ဘာသာမဲ့ - 0.3 %

ဘာသာစကား
အဂၤလိပ္ (ရံုးသံုး) ၊ဖီဂ်ီယန္ (ရံုးသံုး) ၊ဟိႏၵဴစတန္နီ။

ျမိဳ႕ေတာ္
ဆုဗို (Suvo)

Posted in: ကမာၻ႔ႏိုင္ငံမ်ား