Political Science Part (1)

ႏိုင္ငံေရးသိပၸံပညာ အပိုင္း(၁)

အေျခခံႏိုင္ငံေရး သိပၸံအား တင္ျပသြားျပီးျဖစ္၍ ယခုမွစ၍ အဆင့္ျမင့္ ႏိုင္ငံေရး သိပၸံအား တင္ဆက္ေဖာ္ျပသြားမည္ျဖစ္သည္။

ပထ၀ီႏိုင္ငံေရး
ပထ၀ီနိုင္ငံေရးဆိုသည္မွာ ႏိုင္ငံတခု၊ ေဒသတခုအေပၚ ပထ၀ီ၀င္ အေျခအေနမ်ား၊ သမိုင္းေနာက္ခ ံအေျခအေနမ်ား၊ ႏိုင္ငံေရး၊ လူမႈေရး၊ စီးပြါးေရး အစရွိသည္အားျဖင့္လည္းေကာင္း ႏိုင္ငံတကာ အေျခအေန အရပ္ရပ္တို႕အေပၚ၌ လည္းေကာင္း ေလ့လာသုေတသနျပဳေသာ ပညာရပ္ျဖစ္၏။

၁။ႏိုင္ငံ
ႏိုင္ငံဆိုသည္မွာ လူသားတို႕၏ အဖြဲ႕အစည္းတခုသာျဖစ္၏။ ကမာၻဦးမိသားစု အစုအေ၀းမ်ားမွအစျပဳ၍ အဖြဲ႕အစည္း၊ အသင္းအပင္း မ်ားစြာရွိၿပီး ၎အသင္းအပင္းမ်ား၏ ဖြဲ႕စည္းပံုမွာလည္း ေယဘူယ်အားျဖင့္ တူညီၾကေပသည္။

ေအာက္ေဖၚျပပါ အဂၤါရပ္မ်ားကို ေလ့လာပါက လူ႕အဖြဲ႕အစည္းမ်ား၏ ဖြဲ႕စည္းပံုမွာ အေျခခံအားျဖင့္ တူညီေၾကာင္းေတြ႕ရွိ ေပလိမ့္မည္။

၁။အသင္းသားမ်ား (အဖြဲ႕၀င္မ်ား)
၂။ အသင္းတည္ေနရာ
၃။ အမႈေဆာင္အဖြဲ႕
၄။ အသင္းစည္းမ်ဥ္းမ်ား တို႕ျဖစ္ပါသည္။

လူ႕အဖြဲ႕အစည္း အသင္းအပင္းမ်ားသည္ အထက္ပါအတိုင္း အေျခခံအားျဖင့္ တူညီၾကေသာ္လည္း ရည္ရြယ္ခ်က္မ်ားမွာမူကား တခုႏွင့္တခု တသင္းႏွင့္တသင္း တူညီျခင္းမရွိၾကေပ။

ဥပမာအားျဖင့္ ဘာသာေရးအတြက္ ဖြဲ႕စည္းထားေသာ အသင္းမ်ားရွိသကဲ့သို႕ ပညာေရး၊ စီးပြါးေရး၊ လူမႈေရး၊ ႏိုင္ငံေရး လုပ္ငန္းမ်ားအတြက္ ရည္ရြယ္၍ဖြဲ႕စည္းထားေသာ ႏိုင္ငံမ်ားလည္း ရွိေပ၏။

ႏိုင္ငံတြင္မူ အျခားေသာအသင္းအဖြဲ႕မ်ားႏွင့္မတူေသာ အခ်ဳပ္အျခာအာဏာ ဟူေသာလဏၡာတရပ္ရွိပါ၏။ ထို႕ေၾကာင့္ပင္ လူသားတို႕သည္ ေရွးသဘာ၀ႏိုင္ငံမ်ားေခတ္က ကဲ့သို႕ လံုၿခံဳမႈကင္းမဲ့၍ က်ိးလန္႕စာ စားရေသာဘ၀အေျခအေနမ်ိဳးမွ ရုန္းထြက္လာႏိုင္ခဲ့ ျခင္းျဖစ္ေပသည္။

၂။ ႏိုင္ငံတြင္ရွိေသာ အဂၤါရပ္မ်ား
ႏိုင္ငံတႏိုင္ငံတြင္ ရွိေသာ အဂၤါရပ္မ်ားမွာ…
၁။ ႏိုင္ငံသား
၂။ တိက်ေသာနယ္နမိတ္
၃။ အစိုးရ
၄။ အခ်ဳပ္အျခာအာဏာ စသည္တို႕ျဖစ္ေပသည္။

အဖြဲ႕အစည္းအသင္းတခုတြင္ အသင္း၀င္မ်ား မရွိလွ်င္ အသင္းအဂၤါႏွင့္မျပည္စံု သကဲ့သို႕ ႏိုင္ငံတႏိုင္ငံတြင္လည္း ႏိုင္ငံသားမရွိ လွ်င္ အဓိပၸါယ္မရွိျဖစ္ေနေပလိမ့္မည္။ ထို႕ေၾကာင့္ ႏိုင္ငံတိုင္းတြင္ ႏိုင္ငံသားရွိရပါမည္။ လူမရွိေသာနယ္ေျမတခုအား ႏိုင္ငံဟူ၍ မဆိုအပ္ေပ။

ခႏၶာမရွိလွ်င္ လူမရွိႏိုင္သကဲ့သို႕ တိက်စြာသတ္မွတ္ထားေသာ နယ္ေျမမရွိလွ်င္ ႏိုင္ငံမရွိႏိုင္ေပ။ ႏိုင္ငံသားတို႕ေနထိုင္ လုပ္ကိုင္ စားေသာက္ႏိုင္ရန္ တိက်ေသာနယ္နမိတ္ ေျမဧရိယာ ရွိရပါမည္။ တိက်ေသာ နယ္ေျမရွိျခင္းျဖင့္ နယ္နမိတ္ႏွင့္စပ္လွ်င္း၍၎၊ ႏိုင္ငံ အခ်င္းခ်င္း အျငင္းပြါးမႈမ်ား ပဋိပကၡမ်ားျဖစ္ပြါးမႈမွကင္းေ၀း၍ ႏိုင္ငံေတာ္အစိုးရအေနျဖင့္လည္း မိမိတို႕တန္ခိုးၾသဇာအာဏာ ျပန္႕ႏွံရာ ေဒသကို လြယ္ကူစြာ သိရွိႏိုင္မည္ျဖစ္ပါသည္။

အစိုးရအဖြဲ႕မွာလည္း ႏိုင္ငံတိုင္းတြင္ မရွိမျဖစ္လိုအပ္ေသာ အဂၤါရပ္တခုျဖစ္၏။ ႏိုင္ငံေတာ္၏ တရားဥပေဒစိုးမိုးေရး၊ ႏိုင္ငံသား တို႕၏ ပညာေရး၊ လူမႈေရး၊ စီးပြါးေရး၊ က်န္းမာေရးအစရွိသည္အားျဖင့္ စည္ပင္တိုးတတ္ရန္ တာ၀န္မွာ အစိုးရ၏တာ၀န္ျဖစ္၏။ အစိုးရသည္ ၎၏တာ၀န္ေက်ျပြန္ရန္အတြက္ ေအာက္ေဖၚျပပါ လုပ္ငန္းသံုးခုအား မျဖစ္မေနျပဳလုပ္ရပါ၏။

၁. ဥပေဒျပဳေရး (Legislature)
၂။ အုပ္ခ်ဳပ္ေရး (Executive)
၃။ တရားစီရင္ေရး (Judiciary) စသည္တို႕ျဖစ္၏။

ဥပေဒျပဳျခင္းကို ဥပေဒျပဳဌာနမွ ေဆာင္ရြက္၍ ၎ဥပေဒမ်ားအရတိုင္း ႏိုင္ငံအုပ္ခ်ဳပ္ေရးကို အုပ္ခ်ဳပ္ေရးဌာနမွ ေဆာင္ရြက္ရ၏။ ဥပေဒေဖါက္ဖ်က္မႈမ်ားကို တရားစီရင္ေရးဌာနမွ စစ္ေဆးေဆာင္ရြက္ၿပီး အျပစ္ရွိ/ မရွိ ဆံုးျဖတ္ေစပါ၏။

အခ်ဳပ္အျခာအာဏာသည္ ႏိုင္ငံတိုင္း၌ မရွိမျဖစ္ေသာ အဂၤါရပ္ျဖစ္သည္။ အခ်ဳပ္အျခာအာဏာဆိုသည္မွာ ႏိုင္ငံတြင္းရွိ ႏိုင္ငံသားတိုင္းလိုက္နာရန္အတြက္ ဥပေဒေရးဆြဲခြင့္ရွိျခင္း၊ ၎ဥပေဒမ်ားႏွင့္ ေလွ်ာ္ညီစြာ ႏိုင္ငံသားတို႕အား အုပ္ခ်ဳပ္ႏိုင္ခြင့္ရွိျခင္း၊ ဥပေဒခ်ိဳးေဖါက္ေသာသူမ်ားအား အျပစ္ေပး ဒဏ္ခက္ပိုင္ခြင့္ ရွိျခင္းတို႕ပင္ျဖစ္ပါ၏။

Posted in: ႏိုင္ငံေရးသိပၸံ