၁။ ႏိုင္ငံတြင္ျပဳလုပ္ထားေသာ ဥပေဒမ်ားသည္ ေယာက်ာၤးမ်ားႏွင့္သာ သက္ဆို္ၾကသည္မဟုတ္ မိန္းမမ်ားႏွင့္လည္း သက္ဆိုက္ၾကသည္။ ထို႔ေၾကာင့္ ေယာက်ာၤးမ်ားသာ ပါ၀င္ေသာ ဥပေဒအဖြဲ႔က ဥပေဒျပဳျခင္းမွာ နည္းလမ္းမက် တရားမမွ်တဟုလည္း ဆိုၾကသည္။
၂။ မိန္းမမ်ားသည္ ပထမကမာၻစစ္မွစ၍ လက္နက္ကိုင္တပ္မ်ားတြင္ လည္းေကာင္း၊ အလုပ္႐ံံု ကုန္သြယ္မႈမွမစ ေယာက်ာၤးမ်ားႏွင့္ တန္းတူေဆာင္ရြက္ခဲ့သည္။ ထို႔ေၾကာင့္ ေယာက်ာၤးမ်ားႏွင့္ တန္းတူအခြင့္အေရး ရသင့္သည္ဟု ဆိုၾကသည္။
၃။ မိန္းမမ်ားသည္ တိရိစာၦန္မ်ားမဟုတ္ၾက၊ ေယာက်ာၤးမ်ားကဲ့သို႔ လူမ်ားသာျဖစ္ၾကသည္။ လူသားျခင္း အတူတူ ျဖစ္ျခင္းေၾကာင့္ အခြင့္အေရးလည္း တန္းတူရသင့္သည္ဟု ဆိုၾကသည္။
၄။ ကိုယ္ပိုင္ပစၥည္းအရည္အခ်င္းကို သတ္မွတ္လွ်င္လည္း မ်ားစြာေသာမိန္းမတို႔တြင္ သတ္မွတ္ထားေသာ ကိုယ္ပိုင္ပစၥၥည္းမ်ား ရွိၾကသည္။ ထို႔ျပင္ တခ်ိဳ ႔ ႏိုင္ငံမ်ား၌ အိမ္ထာင္ေရးႏွင့္စီးပြားေရးူတြင္ မိန္းမမ်ားက ဦးေဆာင္ေနသည္။ ထို႔ျပင္ မိန္မမ်ားသည္ ေယာက်ာၤးမ်ားႏွင့္ တန္းတူမဲေပးခြင့္ ရသင့္သည္ဟူ၍ ေတာင္းဆိုၾကသည္။
၂။ မိန္းမမ်ားသည္ ပထမကမာၻစစ္မွစ၍ လက္နက္ကိုင္တပ္မ်ားတြင္ လည္းေကာင္း၊ အလုပ္႐ံံု ကုန္သြယ္မႈမွမစ ေယာက်ာၤးမ်ားႏွင့္ တန္းတူေဆာင္ရြက္ခဲ့သည္။ ထို႔ေၾကာင့္ ေယာက်ာၤးမ်ားႏွင့္ တန္းတူအခြင့္အေရး ရသင့္သည္ဟု ဆိုၾကသည္။
၃။ မိန္းမမ်ားသည္ တိရိစာၦန္မ်ားမဟုတ္ၾက၊ ေယာက်ာၤးမ်ားကဲ့သို႔ လူမ်ားသာျဖစ္ၾကသည္။ လူသားျခင္း အတူတူ ျဖစ္ျခင္းေၾကာင့္ အခြင့္အေရးလည္း တန္းတူရသင့္သည္ဟု ဆိုၾကသည္။
၄။ ကိုယ္ပိုင္ပစၥည္းအရည္အခ်င္းကို သတ္မွတ္လွ်င္လည္း မ်ားစြာေသာမိန္းမတို႔တြင္ သတ္မွတ္ထားေသာ ကိုယ္ပိုင္ပစၥၥည္းမ်ား ရွိၾကသည္။ ထို႔ျပင္ တခ်ိဳ ႔ ႏိုင္ငံမ်ား၌ အိမ္ထာင္ေရးႏွင့္စီးပြားေရးူတြင္ မိန္းမမ်ားက ဦးေဆာင္ေနသည္။ ထို႔ျပင္ မိန္မမ်ားသည္ ေယာက်ာၤးမ်ားႏွင့္ တန္းတူမဲေပးခြင့္ ရသင့္သည္ဟူ၍ ေတာင္းဆိုၾကသည္။
အမ်ိဳးသမီးမ်ား မဲမေပးသင့္ေၾကာင္း အေၾကာင္းျပခ်က္မ်ား
၁။ မိန္းမမ်ားကို မဲေပးခြင့္ျပဳလွ်င္ အိမ္ေထာင္ရွိေသာ မိန္းမမ်ားသည္ ၄င္းတို႔၏ခင္ပြန္း စိတ္ၾကိဳက္လိုက္၍ မဲေပးၾကေပမည္။ ယင္းသို႔ျဖစ္လွ်င္ ၄င္းမိ္န္းမမ်ားမဲမွာ အေၾကာင္းထူးလိမ့္မည္မဟုတ္ေပ။ အကယ္၍ ၄င္တို႔ လင္ခင္ပြန္းမ်ားႏွင့္ ဆန္႔က်င္၍ မဲေပးပါလွ်င္လည္း အက်င္လင္မယား စိတ္၀မ္းကြဲ၍ အိမ္ေထာင္ေရးအဆင္မေျပ ျဖစ္ႏိုင္သည္ဟု ဆိုၾကသည္။
၂။ မိန္မမ်ားသည္ အားႏြဲ႔ၾကသျဖင့္ ၾကမ္းတမ္းေသာ ႏိုင္ငံေရးႏွင့္ မသင့္ေလွ်ာ္ဟု ယူဆၾကသည္။ ထို႔ျပင္ ႏိုင္ငံေရးကို ၀င္ေရာက္ ေဆာင္ရြက္ေနရသျဖင့္ အိမ္ေထာင္ထိန္းသိမ္းေရးကိုလည္း ထိခိုက္ေစႏိုင္သည္။
၃။ မိန္းမမ်ားသည္ ေယာက်ာၤးမ်ားထက္ ဘာသာတရားကိုကို္င္း႐ိႈင္းၾကသည္။ ထို႔ေၾကာင့္ မဲဆႏၵေပးရာတြင္ သသနာ့၀န္ထမ္း ရဟန္းသံဃာတို႔၏ ဆြဲေဆာင္ရာသို႔ပါႏိုင္သည္။ ယင္းသို႔ျဖစ္လာလွ်င္ ႏိုင္ငံေရး၌ဘာသာေရး ေရာယွက္လာမည္ျဖစ္၍ မိန္မမ်ားကို မဲဆႏၵေပးခြင့္မျပဳဟု ဆိုၾကသည္။ အထက္တြင္ေဖာ္ျပခဲ့သည္အတိုင္း အျငင္းအခံုျဖစ္ျပီး ၁၉၁၉ ခုႏွစ္တြင္ အဂၤလန္၌လည္းေကာင္း ၁၉၂၀ ခုႏွစ္တြင္ စပိန္၌လည္းေကာင္း ၁၉၄၆ ခုႏွစ္တြင္ ယူဂိုစလားဗီးယား၌လည္းေကာင္း ၁၉၄၇ ခုႏွစ္တြင္ ဂ်ပန္ႏိုင္ငံ၌လည္းေကာင္း မိန္းမမ်ားကို မဲဆႏၵေပးခြင့္ျပဳခဲ့ၾကသည္။
မဲေပးရာတြင္လည္း ေရွးကကဲ့သို႔ လူျမင္သူျမင္ေပးေသာစနစ္ကို အသံုးမျပဳပဲ လွ်ိဳ ႔၀ွက္မဲေပးစနစ္ကို တကမာၻလံုး၌ပင္ အသံုးျပဳလွ်က္ရွိသည္။ သို႔ရာတြင္ မဲမေပး မေနရစနစ္ကိုမူ ႏိုင္ငံအမ်ားအျပားက အသံုးမျပဳၾကေသးေခ်။ မကၠဆီကိုႏိုင္ငံတြင္ မဲမေပးလွ်င္ ၄င္းအခြင့္အေရးမ်ားဆံုး႐ံႈးျပီး ၾသစေတးလ်ား ႏိုင္ငံတြင္မူ မဲမေပးသူမ်ားအား ဒဏ္ခက္တက္သည္။
အေလးတင္းေသာ မဲစနစ္
"အေလးတင္းေသာ မဲစနစ္" ( Weighted Vote) ဆိုသည္မွာ အခ်ိဳ ႔လူမ်ားထက္ ပိုထည့္ခြင့္ျပဳထားျခင္းပင္ ျဖစ္သည္။ ဥပမာ - ပစၥည္းဥစၥာအရည္အခ်င္း သတ္မွတ္လွွ်င္ လူတခ်ိဳ ႔၏ ပစၥည္းဥစၥာမ်ားသည္ မဲဆႏၵတစ္နယ္ အတြင္းသာမက မဲဆႏၵနယ္အမ်ားအျပားတု႔ိ၌ ရွိေနတတ္သျဖင့္ ၄င္းသူကို မဲဆႏၵတစ္နယ္ထက္ပို၍ မဲေပးခြင့္ျပဳေလ့ရွိသည္။
အေလးတင္းေသ မဲစနစ္ကိုအသံုးျပဳလွ်င္ ပညာတတ္မ်ားႏွင့္ ပစၥည္းဥစၥာၾကြယ္၀သူတို႔သည္ ပညာမဲ့ႏွင့္ ဆင္းရဲသားတို႔ထက္ မဲပို၍ထည့္ခြင့္ရၾကသည္။ ဘယ္လ္ဂ်ီယံႏိုင္ငံတြင္ အသက္ ၂၅ ႏွစ္ျပည့္သူတိုင္းကို မဲတစမဲထည့္ခြင့္ျပဳျပီး အထက္တန္းေက်ာင္းမွ ဒီပလိုမွာဒီဂရီဘြဲ႔တစ္ခုခု ရရွိထားေသာ ျပည္သူျပည္သားမ်ားကို မဲႏွစ္မဲ ထည့္ခြင့္ျပဳသည္။
ယင္းသို႔ "အေလးတင္းေသာ မဲစနစ္ကို" အသံုးျပဳျခင္းအေၾကာင္းအရင္းမွာ မသမာေသာႏိုင္ငံေရးသမားတို႔ လွည့္စားခ်က္မ်ားကို ကာကြယ္ႏိုင္ေစရန္ျဖစ္သည္။ ပညာမဲ့သူမ်ားသည္ မ်ားေသာအားျဖင့္ စဥ္းစားဆင္ျခင္ဥာဏ္အားနည္းမႈေၾကာင့္ ကိုယ္က်ိဳးရွာႏိုင္ငံရးသမားတို႔၏ မဟုတ္မမွန္လုပ္ဇာတ္မ်ားကို ယံုၾကည္တတ္ၾကသည္။ ေျမႇာက္လွ်င္ ေျမႇာက္တတ္၍ ေျခာက္လွ်င္လည္း ေၾကာက္တတ္ၾကသည္။ အနည္းငယ္ေသာ အခြင့္အေရးမ်ိဳးကိုလည္း မက္ေမာတတ္ၾကသည္။ ထို႔ေၾကာင့္ပင္ ကမာၻႏိုင္ငံေရးေလာက၌ ကိုယ္က်ိဳးရွာ တဏွာရူး ဂ်ပိုးေတေလ ဖဲသမား ေငြစား ဘီလူးၾကီးမ်ားစေသာ ႏိုင္ငံေရးသမား လူရႈပ္လူေပြတို႔အာဏာရခဲ့ၾကျခင္းျဖစ္သည္။ ထို႔ေၾကာင့္ ပညာမဲ့ေပါမ်ားေသာ ႏိုင္ငံမ်ားတြင္ ပညာရွိတို႔၏မဲျဖင့္ အေလးတင္းထားရန္ လိုအပ္ေပသည္။
၂။ မိန္မမ်ားသည္ အားႏြဲ႔ၾကသျဖင့္ ၾကမ္းတမ္းေသာ ႏိုင္ငံေရးႏွင့္ မသင့္ေလွ်ာ္ဟု ယူဆၾကသည္။ ထို႔ျပင္ ႏိုင္ငံေရးကို ၀င္ေရာက္ ေဆာင္ရြက္ေနရသျဖင့္ အိမ္ေထာင္ထိန္းသိမ္းေရးကိုလည္း ထိခိုက္ေစႏိုင္သည္။
၃။ မိန္းမမ်ားသည္ ေယာက်ာၤးမ်ားထက္ ဘာသာတရားကိုကို္င္း႐ိႈင္းၾကသည္။ ထို႔ေၾကာင့္ မဲဆႏၵေပးရာတြင္ သသနာ့၀န္ထမ္း ရဟန္းသံဃာတို႔၏ ဆြဲေဆာင္ရာသို႔ပါႏိုင္သည္။ ယင္းသို႔ျဖစ္လာလွ်င္ ႏိုင္ငံေရး၌ဘာသာေရး ေရာယွက္လာမည္ျဖစ္၍ မိန္မမ်ားကို မဲဆႏၵေပးခြင့္မျပဳဟု ဆိုၾကသည္။ အထက္တြင္ေဖာ္ျပခဲ့သည္အတိုင္း အျငင္းအခံုျဖစ္ျပီး ၁၉၁၉ ခုႏွစ္တြင္ အဂၤလန္၌လည္းေကာင္း ၁၉၂၀ ခုႏွစ္တြင္ စပိန္၌လည္းေကာင္း ၁၉၄၆ ခုႏွစ္တြင္ ယူဂိုစလားဗီးယား၌လည္းေကာင္း ၁၉၄၇ ခုႏွစ္တြင္ ဂ်ပန္ႏိုင္ငံ၌လည္းေကာင္း မိန္းမမ်ားကို မဲဆႏၵေပးခြင့္ျပဳခဲ့ၾကသည္။
မဲေပးရာတြင္လည္း ေရွးကကဲ့သို႔ လူျမင္သူျမင္ေပးေသာစနစ္ကို အသံုးမျပဳပဲ လွ်ိဳ ႔၀ွက္မဲေပးစနစ္ကို တကမာၻလံုး၌ပင္ အသံုးျပဳလွ်က္ရွိသည္။ သို႔ရာတြင္ မဲမေပး မေနရစနစ္ကိုမူ ႏိုင္ငံအမ်ားအျပားက အသံုးမျပဳၾကေသးေခ်။ မကၠဆီကိုႏိုင္ငံတြင္ မဲမေပးလွ်င္ ၄င္းအခြင့္အေရးမ်ားဆံုး႐ံႈးျပီး ၾသစေတးလ်ား ႏိုင္ငံတြင္မူ မဲမေပးသူမ်ားအား ဒဏ္ခက္တက္သည္။
အေလးတင္းေသာ မဲစနစ္
"အေလးတင္းေသာ မဲစနစ္" ( Weighted Vote) ဆိုသည္မွာ အခ်ိဳ ႔လူမ်ားထက္ ပိုထည့္ခြင့္ျပဳထားျခင္းပင္ ျဖစ္သည္။ ဥပမာ - ပစၥည္းဥစၥာအရည္အခ်င္း သတ္မွတ္လွွ်င္ လူတခ်ိဳ ႔၏ ပစၥည္းဥစၥာမ်ားသည္ မဲဆႏၵတစ္နယ္ အတြင္းသာမက မဲဆႏၵနယ္အမ်ားအျပားတု႔ိ၌ ရွိေနတတ္သျဖင့္ ၄င္းသူကို မဲဆႏၵတစ္နယ္ထက္ပို၍ မဲေပးခြင့္ျပဳေလ့ရွိသည္။
အေလးတင္းေသ မဲစနစ္ကိုအသံုးျပဳလွ်င္ ပညာတတ္မ်ားႏွင့္ ပစၥည္းဥစၥာၾကြယ္၀သူတို႔သည္ ပညာမဲ့ႏွင့္ ဆင္းရဲသားတို႔ထက္ မဲပို၍ထည့္ခြင့္ရၾကသည္။ ဘယ္လ္ဂ်ီယံႏိုင္ငံတြင္ အသက္ ၂၅ ႏွစ္ျပည့္သူတိုင္းကို မဲတစမဲထည့္ခြင့္ျပဳျပီး အထက္တန္းေက်ာင္းမွ ဒီပလိုမွာဒီဂရီဘြဲ႔တစ္ခုခု ရရွိထားေသာ ျပည္သူျပည္သားမ်ားကို မဲႏွစ္မဲ ထည့္ခြင့္ျပဳသည္။
ယင္းသို႔ "အေလးတင္းေသာ မဲစနစ္ကို" အသံုးျပဳျခင္းအေၾကာင္းအရင္းမွာ မသမာေသာႏိုင္ငံေရးသမားတို႔ လွည့္စားခ်က္မ်ားကို ကာကြယ္ႏိုင္ေစရန္ျဖစ္သည္။ ပညာမဲ့သူမ်ားသည္ မ်ားေသာအားျဖင့္ စဥ္းစားဆင္ျခင္ဥာဏ္အားနည္းမႈေၾကာင့္ ကိုယ္က်ိဳးရွာႏိုင္ငံရးသမားတို႔၏ မဟုတ္မမွန္လုပ္ဇာတ္မ်ားကို ယံုၾကည္တတ္ၾကသည္။ ေျမႇာက္လွ်င္ ေျမႇာက္တတ္၍ ေျခာက္လွ်င္လည္း ေၾကာက္တတ္ၾကသည္။ အနည္းငယ္ေသာ အခြင့္အေရးမ်ိဳးကိုလည္း မက္ေမာတတ္ၾကသည္။ ထို႔ေၾကာင့္ပင္ ကမာၻႏိုင္ငံေရးေလာက၌ ကိုယ္က်ိဳးရွာ တဏွာရူး ဂ်ပိုးေတေလ ဖဲသမား ေငြစား ဘီလူးၾကီးမ်ားစေသာ ႏိုင္ငံေရးသမား လူရႈပ္လူေပြတို႔အာဏာရခဲ့ၾကျခင္းျဖစ္သည္။ ထို႔ေၾကာင့္ ပညာမဲ့ေပါမ်ားေသာ ႏိုင္ငံမ်ားတြင္ ပညာရွိတို႔၏မဲျဖင့္ အေလးတင္းထားရန္ လိုအပ္ေပသည္။
0 comments:
Post a Comment
comment ေလးဖတ္ပါရေစ။
စိတ္ရွည္ သည္းခံေပးပါ။