Kingdom of Cambodia

၃၈။ကေမၻာဒီးယား(Cambodia)
Kingdom of Cambodia

ေနာက္ခံသမိုင္းအက်ဥ္း

(၁၀) ရာစု ႏွင့္ (၁၃) ရာစုၾကားတြင္ အေရွ႕ေတာင္အာရွတခြင္ လႊမ္းမိုးခဲ့ျပီး အထြဋ္အထိပ္ သို႔ေရာက္ခဲ့ေသာ အန္ကာအင္ပါယာမွ ဆင္းသက္လာသူမ်ားျဖစ္သည္ဟု လက္ခံထားၾကသည္။ ထိုင္းႏွင့္ခ်မ္(ဗီယက္နမ္) တို႔၏တိုက္ခိုက္မႈေၾကာင့္ အားနည္းခ်ိနဲ႔သြားခဲ့ျပီး အခ်ိန္ရွည္လ်ားၾကာျမင့္စြာက်ဆင္း ဆုတ္ယုတ္ခဲ့သည္။ ၁၈၆၃ ခုႏွစ္တြင္ ကေမၻာဒီးယားဘုရင္က ျပင္သစ္အကာအကြယ္ကို ယူခဲ့သည္။ ၁၈၈၃ ခုႏွစ္တြင္ ျပင္သစ္ အင္ဒိုခ်ိဳင္းနား ပိုက္နက္ထဲ ေရာက္ရွိသြားခဲ့သည္။ ဒုတိယကမၻာစစ္အတြင္း ဂ်ပန္က သိမ္းပိုက္ခဲ့ျပီး ၁၉၅၃ တြင္ ျပင္သစ္ထံမွ လံုး၀လြတ္လပ္ေရး ရရွိခဲ့သည္။ ငါးႏွစ္ၾကာတိုက္ခိုက္ျပီး ၁၉၇၅ ခုႏွစ္ ဧျပီလတြင္ ကြန္ျမဴနစ္ခမာနီတပ္မ်ားက ျမိဳ႕ၾကီး ၊ျမိဳ႕ငယ္မ်ားအားလံုး ရွင္းလင္းဖယ္ရွားပစ္ခဲ့သည္။ ခမာနီေခါင္းေဆာင္ ပို႔ေပါ့လက္ထက္တြင္ သုတ္သင္ သတ္ျဖတ္ျခင္း ၊အဓမၼအလုပ္ၾကမ္းေစခိုင္းျခင္း ၊ငတ္မြတ္ေခါင္းပါးျခင္းတို႔ေၾကာင့္ လူေပါင္း (၁)သန္းခဲြခန္႔ေသ ဆံုးရသည္။ ၁၉၇၈ ခုႏွစ္တြင္ ဗီယက္နမ္က်ဳးေက်ာ္၀င္ေရာက္လာမႈေၾကာင့္ ခမာနီတို႔ကို နယ္စြန္နယ္ဖ်ားသို႔ ေမာင္းထုတ္ပစ္ခဲ့သည္။ ထို႔ေနာက္ (၁၀) ႏွစ္ၾကာ သိမ္းပိုက္ထားခဲ့ျပီး (၁၃) ႏွစ္နီးပါးျပည္တြင္းစစ္ျဖစ္ပြားခဲ့ျပန္ သည္။ ၁၉၉၁ ခုႏွစ္တြင္ ပဲရစ္ျငိမ္းခ်မ္းေရး စာခ်ဳပ္ျဖင့္ အပစ္အခတ္ရပ္စဲရန္သေဘာတူခဲ့ၾကေသာ္လည္း ခမာနီ တို႔ဘက္ကအျပည့္အ၀ လိုက္နာမႈမရွိခဲ့ေပ။ အဆိုပါစာခ်ဳပ္အရ ဒီမိုကေရစီ နည္းက်ေရြးေကာက္ပြဲ က်င္းပရန္လည္း ျပ႒ာန္းခဲ့သည္။ ၁၉၉၃ ခုႏွစ္တြင္ ကုလသမဂၢ၏ ဦးေဆာင္မႈျဖင့္ ေရြးေကာက္ပဲြက်င္းပ ညႊန္႔ေပါင္းအစိုးရတစ္ရပ္ တည္ေထာင္ကာ အေျခအေန အေတာ္အတန္တည္ျငိမ္ေစခဲ့သည္။ ၁၉၉၇ တြင္ ညႊန္႔ေပါင္း အစိုးရျပိဳကြဲသြားေသာ အခါ တိုက္ခိုက္မႈမ်ား ျဖစ္ပြားခဲ့ျပန္သည္။ ၁၉၉၈ တြင္ ဒုတိယအၾကိမ္ေရြးေကာက္ပြဲက်င္းပျပီး ညႊန္႔ေပါင္းအစိုးရ တစ္ခု ထပ္မံဖြဲ႔စည္းျပီး ႏိုင္ငံေရး တည္ျငိမ္မႈရရွိေအာင္ ေဆာင္ရြက္ခဲ့သည္။ ၁၉၉၉ အေစာပိုင္းတြင္ ခမာနီလက္က်န္အုပ္စု လက္နက္ခ်ခဲ့သည္။ သက္ရွိထင္ရွား ခမာနီေခါင္းေဆာင္အခ်ိဳ႕ကို ကုလသမဂၢဦးစီး၍ စစ္ရာဇ၀တ္မႈျဖင့္ ခုံရံုးတင္ စစ္ေဆးလ်က္ရွိသည္။ ညႊန္႕ေပါင္းအစိုးရမဖြဲ႔စည္းမီ တစ္ႏွစ္ခန္႔ျပိဳင္ဘက္ပါတီမ်ားၾကား ေစ့စပ္ညွိနႈိင္းမႈမ်ားျပဳလုပ္ျပီး ၂၀၀၃ ခုႏွစ္တြင္ေရြးေကာက္ပြဲ ေအာင္ျမင္စြာက်င္းပႏိုင္ခဲ့သည္။ ၂၀၀၄ ေအာက္တိုဘာတြင္ ဘုရင္ေနာ္ရိုဒြန္သီဟာႏု (Norodom Sihanouk) နန္းစြန္႔ခဲ့ျပီး အိမ္ေရွ႕မင္းသား ေနာ္ရိုဒြန္သီဟာမိုနီ (Norodom Sihamoni) က ထီးနန္းဆက္ခံခဲ့သည္။ ၂၀၀၇ ဧျပီလတြင္ ေဒသတြင္းေရြး ေကာက္ပြဲမ်ားက်င္းပခဲ့သည္။ ေရြးေကာက္ပြဲ မတိုင္မီအၾကမ္းဖက္မႈ အနည္းငယ္ျဖစ္ပြားခဲ့သည္။ ၂၀၀၈ ဇူလုိင္လတြင္ အမ်ဳိးသားေရြးေကာက္ပြဲကို ေအာင္ျမင္စြာက်င္းပႏိုင္ခဲ့သည္။

ပထ၀ီ အေနအထား
တည္ေနရာ
အေရွ႕ေတာင္အာရွ ။ ထိုင္းပင္လယ္ေကြ႔ႏွင့္ထိစပ္။ ထိုင္း ၊ဗီယက္နမ္ ႏွင့္လာအို ၾကား။

ေျမပံုအညႊန္း
အေရွ႕ေတာင္အာရွ ။

ဧရိယာ
ကုန္းေျမ - 176,520 sq km
ေရ - 4,520 sq km
စုစုေပါင္း - 181,040 sq km

ထိစပ္နယ္ေျမ
လာအို - 541 km
ထိုင္း - 803 km
ဗီယက္နမ္ - 1,228 km

ကမ္းရိုးတန္း
443 km

ရာသီဥတု
အမ်ားအားျဖင့္ေျမနိမ့္ေဒသျဖစ္။ ျပန္႔ျပဴးညီညာေသာေျမျပန္႔မ်ားရွိ ။
အေနာက္ေတာင္ႏွင့္ေျမာက္ဘက္တြင္ေတာင္မ်ားရွိ။

မ်က္ႏွာျပင္အထက္ျခားနားခ်က္
အနိမ့္ဆံုးအပိုင္း ထိုင္းပင္လယ္ေကြ႔ - 0 m
အျမင့္ဆံုးအပိုင္း ဖနမ္းအိုရယ္ - 1,810 m

သဘာ၀အရင္းအျမစ္
ဓါတ္ဆီ၊ ဓါတ္ေငြ႔၊ သစ္ ၊ ေက်ာက္မ်က္ရတနာ ၊ သံရိုင္း ၊ မဂၢနီ ၊ ေဖါ့စဖိတ္၊
လွ်ပ္စစ္ဓါတ္ ၊ ထုတ္ယူနိုင္ေသာေရအရင္းအျမစ္။

လူ႔အရင္းအျမစ္
လူဦးေရ 17,241,640 ဦးေရ
လူဦးေရတိုးႏႈန္း 1.752% (2008)
ေမြးဖြားနႈန္း 25.68/1000 ဦးေရ
ေသဆံုးႏႈန္း 8.16/ 1000 ဦးေရ
ပွ်မ္းမွ်အသက္ က်ား - 59.65 ႏွစ္
မ - 63.83 ႏွစ္
စုစုေပါင္း - 61.91 ႏွစ္ (2008)

လူမ်ိဳး
ကေမၻာဒီးယား ။

တိုင္းရင္းသားလူမ်ိဳး
ခမာ - 90 %
ဗီယက္နမ္ - 5 %
တရုတ္ - 1 %
အျခား - 4 %

ကိုးကြယ္မႈ
ေထရ၀ါဒဗုဒၶဘာသာ - 93 %
အျခား - 5 %

ဘာသာစကား
ခမာ - (ရံုးသံုး) 95 % ၊ ျပင္သစ္ ၊အဂၤလိပ္ ။

ျမိဳ႕ေတာ္
ဖႏြယ္ပင္ (Phnom Penh)

Posted in: ကမာၻ႔ႏိုင္ငံမ်ား